عصر ایران - کودتای 28 مرداد 1332 ، تنها جابجایی چند مهره در قدرت سیاسی آن روز ایران نبود؛ جابجایی سرنوشت یک ملت بود. ظلمی که آمریکا 63 سال پیش به ایران کرد، نسل های متمادی یک ملت را تحت الشعاع قرار داد.
آن روز شعبان جعفری و چماقدارهای همسویش، با حمایت نیروهایی از ارتش به خیابان ها ریختند و فاجعه ای را رقم زدند که بعدها در حکومت پهلوی، "قیام ملی 28 مرداد" نامیده می شد. اما آنچه رخ داد، نه قیام ملی که کودتای آمریکا بود علیه ملت ایران.
اگر کودتای 28 مرداد رخ نمی داد و دولت ملی مصدق سقوط نمی کرد، یا شاه که آن روزها به ایتالیا فرار کرده بود، به ایران بر نمی گشت و حکومت مردمی مصدق استمرار می یافت و تاریخ ایران مسیر دیگری را طی می کرد و یا شاه، با پذیرش سلطنت مشروطه به ایران بر می گشت و دیکتاتوری اش را شکل نمی داد و باز هم تاریخ ایران دگرگون می شد.
اما هیچ کدام از این اتفاقات رخ نداد، شاه برگشت و چون به پشتوانه زور برگشته بود، دیگر همان شاه سابق نبود، دیکتاتوری را به اوج رساند، در همان گام نخست، دکتر فاطمی را به جوخه اعدام سپرد، ساواک را تشکیل داد و تقابل ها دولت - ملت به اوج خود رسید تا جایی که سرانجام انقلابی به وسعت یک ملت شکل گرفت و شاه، بار دیگر فرار کرد، شاید به امید تکرار 28 مردادی دیگر؛ اما آمریکایی ها، این بار به او هم پشت کردند و حتی اجازه اقامت "دوست سابق" را در هیچ کدام از 50 ایالت آمریکا ندادند.
سال ها بعد، مادلین آلبرایت و هیلاری کلینتون، وزرای خارجه وقت آمریکا از این که کشورشان در آن کودتا نقش آفرینی کرد ابراز تأسف کردند و سپس باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده هم گفت:به راستی تاریخچهٔ آشوبناکی بین ایران و آمریکا وجود دارد؛ در میانهٔ جنگ سرد، ایالات متحد، در براندازی دولت دموکراتیک انتخاب شدهٔ ایران، نقش بازی کرد.
اینک 63 سال از آن روز سیاه گذشته و مسیر تاریخ ایران برای همیشه عوض شده است. مقامات آمریکایی هم ابراز تأسف کرده اند اما آیا گفتن "متأسفیم" می تواند آب رفته را به جوی بازگرداند؟
"برجام"، فرصت مغتنمی است برای دولتمردان آمریکا که جنایت تاریخی خود علیه ملت ایران را جبران کنند و دیوار بلند بی اعتمادی را کوتاه کنند. اما تا کنون نتوانسته اند یا نخواسته اند گام های قابل اعتنایی بردارند.
63 سال، زمانی طولانی برای بازبینی یک رابطه زخم خورده است اما طرفی که باید امروز گام اول را بردارد ، همان طرفی است که در 28 مرداد 1332 ضربه اول را زد.