تعدادی کودک 10 تا 12 سال را تصور کنید که با صورت‌هایی آفتاب سوخته و چشم‌هایی که از صدای ماشین موتراش ترسیده، به صف شده‌اند برای این‌که موهایشان تراشیده شود. ممکن است در این بین برخی از آنها از ترس، ناآرامی هم بکنند و گاهی پوست سرشان هم خراشیده شود.
این کودکان که پس از چند دقیقه موهای خود را از دست می‌دهند، کودکان کار کرمانشاه هستند که در سر چهارراه‌ها برای کسب روزی حلال و گرفتن اسکناسی از دست راننده‌ها، باید "کچل" شوند.
حالا چند روزی است کودکان کار سرچهارراه‌ها وقتی که برای پاک کردن شیشه سمت ماشین‌ها می‌دوند و یا روزنامه و آدامس می‌فروشند، با حسرت به کودکانی که با موهای قشنگ و خوش حالت جلوی کولر داخل ماشین نشسته‌اند و با تبلت مشغول بازی هستند، نگاه می‌کنند.
کودکان کار کرمانشاه، در اقدامی بسیار عجیب، ناخوشایند و تاثربرانگیز کچل می‌شوند و پیش از آن‌که خودشان درگیر آسیب اجتماعی شوند، چهره یک تبهکار سرتراشیده سابقه‌دار برای آنها شبیه‌سازی می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایسنا، امروز سراغ‌شان رفتیم که واقعیت ماجرا را بررسی کنیم. یکی از آنها با شوق سمت ماشین آمد که با شیشه‌شوی و دستمال شیشه ماشین را تمیز کند پرسیدم : "راسته میگن دوستهات رو بردن و موهای سر اونا رو تراشیدن؟ از بین اونها کسی اینجا هست که بشه باهاش صحبت کنیم؟" فقط یک کلمه گفت: "آره" و بعد که چشمش به گوشی موبایل افتاد که به سمتش گرفته بودم تا حرفهایش را ثبت کنم با تمام سرعت دور شد، گاهی هم بر می‌گشت و هراسان نگاه می‌کرد.
سمت دیگر چهار راه سه پسر بودند که موهای بسیار کوتاهی داشتند، سن آنها میانگین 10 سال بود و کارشان هم پاک کردن شیشه ماشین‌ها.
یکی را صدا زدم و پرسیدم: "چرا موهای سرت کوتاه است؟ "
گفت: "شهرداری همه رو جمع کرد و موهای همه رو تراشید، هر روز با ماشین میان اینجا و بچه‌ها رو می‌برن".
کودک دیگری نزدیک آمد و ادامه داد" اگر دزدی کنیم خوبه؟ چکار دارن به کار ما؟ مگه چقد در میاریم؟ یک روز که شهرداری آمد خواستم فرار کنم که نبرن موهام رو بتراشن ماشین زد به پام و زانوم زخمی شد".
کودک سوم عقب ایستاده بود و از او سوال کردم کجا موهای سرت رو تراشیدن، جواب داد : " 72 ساعت ما رو بردن ارودگاه چشمه سفید و اونجا تراشیدن...
در اتاق‌هایی که ما رو نگه می‌دارن همش سرنگه، غذای خوب نمی‌دن و وقتی درخواست آب می‌کنیم به ما توهین می‌کنن، همه فرار می‌کنیم که دستگیر نشیم.
موی خود من رو تازه تراشیدن، الان یه کم بلندتر شده، اگر تو از 123 هستی بگو اینقدر ما رو اذیت نکنن، دزدی کنیم خوبه؟ "
دستور کشوری داشتیم
تخلف شده باشد موی نیروهایم را می‌تراشم
اسم شهرداری و ارودگاه چشمه‌سفید که به میان آمد سراغ علی ناصری رئیس اداره اجرائیات شهرداری کرمانشاه رفتیم که در پاسخ به چرایی تراشیدن موی سر کودکان کار در کرمانشاه گفت: این امر به دستور کارشناسان مرکز بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی و به دلیل مراقبت‌های بهداشتی انجام می‌شود.
وی ادامه داد: موی همه کودکان کار تراشیده نخواهد شد و این کار فقط برای کودکانی انجام می‌شود که بیماری دارند، اعتیاد دارند و یا کارتن خواب هستند و بهداشت را رعایت نمی‌کنند واین کار با هدف جلوگیری از شیوع رشک و شپش انجام می‌شود.
به گفته این مسئول، پس از تراشیدن موی سر استحمام صورت می‌گیرد و لباس تمیز برای این افراد در نظر گرفته می‌شود و همه این کارها بر اساس دستورالعمل کشوری است.
رئیس اداره اجرائیات شهرداری کرمانشاه با بیان این‌که تراشیدن موی سر در ارودگاه چشمه سفید انجام می‌شود، تاکید کرد: این کار به هیچ عنوان خودسرانه نیست و فقط با نظر افراد کارشناس در زمینه بهداشت و پزشکی صورت می‌گیرد.
ناصری با رد تراشیدن سر کودکان در خودروی اجرائیات، اظهار کرد: اگر بدانم نیرویی از اجرائیات چنین کاری بدون نظر کارشناس انجام داده، سر همان نیرو را خواهم تراشید.
وی در ادامه با بیان این‌که کودکان کار کمتر از پنج ساعت در ارودگاه چشمه‌سفید نگهداری می‌شوند، نگهداری 72 ساعته این کودکان را رد کرد و گفت: کودکان پس از ارودگاه چشمه سفید به بهزیستی منقل می‌شوند که انتقال به بهزیستی نیز سه مرحله دارد.
رئیس اداره اجرائیات شهرداری کرمانشاه ادامه داد: بر اساس بند 6 ماده 55 قانون شهرداری‌ها و آیین‌نامه ساماندهی کودکان خیابانی، کودکان کار به افرادی تلقی می‌شود که زیر 18 سال سن دارند و فقط جمع آوری آنها با شهرداری است. این کودکان بعد از شناسایی و پذیرش در ارودگاه چشمه سفید با هماهنگی کارشناسان مرکز بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی، شهرداری، بهزیستی و نیروی انتظامی غربالگری می‌شوند.
ناصری با بیان این‌که اعزام کودکان به بهزیستی سه مرحله دارد، یادآوری کرد: یک مرحله نگهداری کوتاه مدت است که خانواده کودک همان روز سراغش می‌آیند و کودک را تحویل می‌گیرند.
وی اظهار کرد: مرحله دوم میان مدت است و کود 21 روز تا یکسال در بهزیستی می‌ماند تا اگر سرپرست دارد سراغش بیاید و مرحله سوم برای کودکانی است که هیچ سرپرستی ندارند و تا 18 سالگی در بهزیستی می‌‍مانند.
ما سیاست‌گذار نبودیم
این در حالی است که شهردار کرمانشاه روز گذشته در نشست خبری خود با بیان این‌که شهرداری هیچ سیاست‌گذاری در این خصوص نداشته، اظهار کرد: ما فقط نیرو و امکانات برای جمع‌آوری کودکان کار اختصاص می‌دهیم و سیاست‌گذاری این حوزه با ما نیست، فقط جمع‌آوری با ماست. مثل کاری که برای جمع‌آوری عرضه‌کنندگان مرغ‌های زنده انجام می‌دهیم.
آرش رضایی ادامه داد: رئیس اداره اجرائیات در پاسخ به این موضوع اعلام کرده که اگر نیروهای اجرائیات سر کودکان کار را تراشیده باشند، سر آنها را خواهم تراشید.
بهزیستی ارتباطی با این کار نداشت
اما مدیرکل بهزیستی استان کرمانشاه هم هرگونه دخالت در تراشیدن موی سر کودکان کار را تکذیب کرد و گفت: هرگونه ارتباط و همکاری بهزیستی با این کار تکذیب می‌شود.
دکتر امید قادری ادامه داد: صحبت‌های رئیس سازمان بهزیستی کشور در خصوص ساماندهی کودکان کار نیز در راستای برنامه‌های علمی و کارشناسی شده بهزیستی بوده و مجوزی برای اقدامات غیرمعمول افراد و نهادها نخواهد بود.
وی با اشاره به برنامه‌های بهزیستی استان برای ساماندهی کودکان کار، اظهار کرد: کرمانشاه جزو موفق‌ترین استان‌های کشور است که اولین برنامه بومی عملیاتی ساماندهی کودکان کار را در سال 1386 در دستور کار قرار داد.
به گفته این مسئول، بر اساس این برنامه تاکنون بیش 300 کودک کار با حضور تیم‌های متخصص متشکل از روانشناس، مددکار و ... با حفظ احترام و صیانت کودکان شناسایی شده‌اند و 130 کودک کار نیز با هدف حفظ حقوق طبیعی کودکان مانند آموزش، تحصیل و بهداشت ساماندهی شده‌اند.
قادری هرگونه برخورد غیرمسئولانه و غیرکارشناسی با پدیده کودک کار را منسوخ دانست و رسیدگی به وضعیت این کودکان در کنار سایر دستگاه‌ها مانند شهرداری، استانداری، دادگستری و ... را وظیفه بهزیستی اعلام کرد.
بهزیستی که بی‌گناه بود و اجرائیات شهرداری هم از بخش دیگری در کشور دستور گرفته بود. حتی اگر سر همه نیروهای شهرداری تراشیده شود باز هم آن حال بد، تحقیر و غم از دست دادن مو برای یک کودک 10 ساله جبران نخواهد شد.
سهم این کودکان از همه زندگی در این جامعه یک چهار راه، یک شیشه پاک و دستمال، یک بسته آدامس، یک روزنامه و مقدار زیادی التماس برای یک اسکناس است.
چه کسی دلش آمد بخشی از وجود این کودکان که موهای آنها بود را نیز از آنها بگیرد. موی کودکان کار کرمانشاه جای چه کسی را تنگ کرده بود.
ساماندهی و حمایت پیشکش، دیگر هیچوقت به موهای کودکان کار، کاری نداشته باشید.
گزارش از: فاطمه کمانی خبرنگار ایسنا منطقه کرمانشاه