محققان کشور امکان انتقال زیستی نانوذرات در یک زنجیره غذایی ساده شده دریایی را مورد بررسی قرار داده‌اند. نتایج این طرح برای افزایش ایمنی زنجیره غذایی و محیط زیست به کار می رود.
به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، نانوذرات حاصل تجمعی از اتم‌ها یا مولکول‌ها با ابعاد عملکردی کمتر از ۱۰۰ نانومتر هستند. نانوفناوری با تولید نانوذرات و کاربرد وسیع آن‌ها در سراسر جهان، رشد سریعی داشته است.
برای مثال نانوذرات نقره در قطعات الکترونیکی، البسه، صنایع غذایی، رنگ‌ها، صفحات خورشیدی، لوازم آرایشی و تجهیزات پزشکی کاربرد وسیعی دارند. این مواد که کاربردهای بسیار زیادی در صنایع مختلف دارند، سرانجام به محیط‌های آبی، خاکی و هوا وارد می‌شوند. این در حالی است که سرنوشت آن‌ها در محیط‌های مذکور هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است.
بنابراین انتظار می‌رود راهیابی این ذرات به اکوسیستم‌ها، موجودات زنده از جمله گیاهان را شدیداً تحت تأثیر قرار داده و با خطر جدی مواجه می‌کند.
برهان منصوری، مجری طرح، هدف از انجام این طرح را مطالعه قابلیت انتقال زیستی نانوذرات نقره در یک زنجیره غذایی ساده شده دریایی از یک نوع ماهی به یک نوع دیگر عنوان کرد.
وی افزود: با بهره گیری از نتایج این طرح می‌توان دریافت که نانوذرات قابلیت انتقال در زنجیره‌های غذایی را ندارند و نگرانی از بابت تأثیر سمیت نانوذرات در سطوح بالاتر زنجیره‌ی غذایی در مقایسه ذرات معمولی بسیار کمتر است؛ ازاین‌رو می‌توان گفت آلودگی‌های زیست‌محیطی به‌مراتب کمتری در رابطه با استفاده از نانوذرات به وجود خواهد آمد.
منصوری در خصوص اهمیت اجرای این پژوهش خاطرنشان کرد: این تحقیق به‌عنوان یکی از پژوهش‌های اولیه در زمینه تعیین قابلیت انتقال زیستی در طول زنجیره غذایی بوده است. یافته‌های این پژوهش برای شروع حائز اهمیت است، ولیکن جهت تأیید این نتایج نیاز به پژوهش‌های تکمیلی‌تر و جامع‌تر است؛ زیرا با تأیید نهایی این یافته‌ها می‌توان نتایج جدیدی در رابطه با قابلیت انتقال زیستی نانوذرات مختلف ارائه داد و از برخی نگرانی‌ها در جنبه‌های سلامت و بهداشت در سطوح مختلف غذایی کاست.
به گفته وی، در طرح حاضر قابلیت انتقال زیستی نانوذرات نقره از گونه‌ی آرتمیتا به ماهی گورخری بررسی شده است؛ بدین منظور ابتدا میزان تجمع زیستی نانوذرات نقره در هر سطح غذایی به طور جداگانه بررسی شد، بدین‌صورت در ابتدا سطح نانوذرات نقره در بدن آرتمیا سنجش شد. پس‌از آن، آرتمیای مواجه شده با نانوذرات نقره توسط ماهی زبرا تغذیه شده و میزان تجمع این نانوذرات در بدن ماهی زبرا مورد سنجش قرار گرفته است.
این تحقیقات حاصل تلاش‌های برهان منصوری- دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه علوم پزشکی کردستان- دکتر سید علی جوهری- عضو هیأت علمی دانشگاه کردستان- دکتر نمامعلی آزادی- عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران- مهندس رئوف رحمانی -دانش‌آموخته‌ی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی کردستان- مهندس لیلا دکانی و مهندس صبا اصغری- دانش‌آموختگان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه کردستان- است.
نتایج این کار در مجله Aquaculture, Aquarium, Conservation & Legislation-International Journal of the Bioflux Society (جلد ۹، شماره ۱، سال ۲۰۱۶، صفحات ۱۰۰ تا ۱۰۴) به چاپ رسیده است.
منبع: مهر