عصر ایران - دو انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان در اسفند گذشته برگزار شدند اما هنوز یک موضوع ،برای افکار عمومی شفاف سازی نشده است و آن عملکرد شورای نگهبان در خصوص بررسی صلاحیت هاست.
در انتخابات گذشته، شورای نگهبان، با سخت گیری های فراوان بسیاری از کاندیداها را رد صلاحیت کرد و کار به جایی رسید که سخنگوی شورای نگهبان نیز که نمی توانست موضوع را برای مردم تشریح و توجیه کند، ناگزیر از استعفا شد که البته موافقت نشد؛ حتی برخی از اصولگرایان نیز عملکرد شورا را مورد انتقاد قرار دادند.
در آن مقطع، به دلایل متعدد از جمله شائبه تضعیف شورای نگهبان و لحاظ کردن برخی ملاحظات، بسیاری از رسانه ها نخواستند یا نتوانستند از شورای نگهبان درباره عملکردش توضیح بخواهند. ای بسا ورود به این موضوع می توانست حتی نوعی سیاسی کاری با هدف فشار و تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات تلقی شود و به نتیجه نرسد.
اینک حدود 5 ماه از انتخابات گذشته و نتایج نیز مشخص شده است. بنابراین پرسشگری از شورای نگهبان نمی تواند حمل بر تضعیف این نهاد قانونی یا تلاش برای اثرگذاری بر روند انتخابات قلمداد شود.
انتخابات اسفند گذشته آخرین انتخابات جمهوری اسلامی ایران نبود و سال های آینده نیز شاهد برگزاری انتخابات مکرر در کشور خواهیم بود. لذا شفاف سازی عملکرد شورا، هم می تواند به تقویت جایگاه این نهاد در میان مردم منجر شود و هم منجر به برگزاری انتخابات آتی در فضایی سالم تر و کم نقص تر شود.
از شورای نگهبان انتظار می رود برای افکار عمومی تشریح کند که بر اساس چه معیارهایی هزاران نفر از شهروندان را در دو انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان رد صلاحیت کرد؟ طبیعتاً باید این شورا در صورت پاسخگویی به مردم، مستند به قانون پاسخ دهد.
همچنین از این شورا درخواست می شود چگونگی بررسی صلاحیت ها را به طور دقیق برای مردم تشریح کند تا مردم بدانند از وقتی که فردی کاندیدا می شود تا زمانی که تکلیف صلاحیت او مشخص می شود چه مراحلی طی می شود و چه افرادی ، چگونه تصمیم گیری می کنند؟
نکته دیگر، لزوم اصلاح قانون انتخابات است به گونه ای که بتوان صلاحیت ها را در بازه زمانی مناسبی بررسی کرد.
در انتخابات گذشته، همواره شاهد ضیق وقت آزار دهنده ای بوده ایم که خود شورای نگهبان را نیز در تنگنا قرار داده است. کثرت کاندیداها - که حقی عمومی است - و زمان بسیار اندکی که قانون برای بررسی صلاحیت ها مقرر کرده، باعث شده است دقت لازم در حفظ حق الناس، قربانی سرعت ناگزیر شود.
بارها شده است که موعد تبلیغات فرا رسیده و کاندیداها در کارزار انتخاباتی مشغول رقابت اند ولی برخی رقبایشان هنوز درگیر تأیید صلاحیت شان هستند. حتی داشته ایم صلاحیت کاندیدایی در آخرین ساعات تبلیغات قانونی تأیید شده است!
بازبینی قانون انتخابات با بهره گیری از خرد جمعی به طوری که بتوان مطمئن شد خطاها به حداقل ممکن می رسد، الزامی است که برای ارتقاء سطح مردمسالاری باید بدان همت کرد و قبل از انتخابات بعدی، سر و سامانی به آن داد.
قطعاً در صورت اصلاح قانون و نیز پاسخگو بودن شورای نگهبان نسبت به عملکردش، اولین نهادی که تقویت می شود خود شورای نگهبان است که مسؤولیت خطیر نظارت بر انتخابات و حراست از "حق الناس" را بر عهده دارد.