صندوق بین المللی پول* درگزارشی تحقیقاتی به کشورهایی که نگران تاثیرزیست محیطی استفاده ازاسکناس کاغذی درمبادلات پولی و مالی خود هستند، توصیه کرد به اسکناس های پلیمری روی بیاورند. استفاده از این اسکناس 32 درصد از گرمایش زمین می کاهد و 30 درصد تقاضای انرژی را کم می کند.
بسیاری از کشورها با امضای معاهده پاریس در زمینه تغییرات آب‌وهوایی در تلاش برای دوام بیشتر سعی دارند اسکناس های خود را پایدارتر و ایمن‌تر کنند. دراین راستا توجه اکثر کشورها به تاثیر زیست‌محیطی اسکناس‌ها بیشتر شده‌است.
پول در سال های گذشته از مواد مختلفی مانند چرم تا صدف ، فلزات قیمتی،کاغذ کتانی و به تازگی پلاستیک ساخته شده است. موادی که در ساخت پول به کار می رفته حاکی از تغییرات اجتماعی و سیاسی آن زمان و فناوری ها و منابع در دسترس بوده است.
چینی‌ها در گذشته‌های دور از پول‌های فلزی و سنگین استفاده می‌کردند که حمل آن قدری دشوار بود اما رفته‌رفته پول‌های کاغذی و سبکی روی کار آمدند که حمل آنها آسان‌تر است. هر چه میزان معاملات به وسیله پول بیشتر شد، افراد بیشتر به فکر ساخت پول‌های کاغذی و سبک افتادند. این روند از قرن هفتم آغاز شد و در قرن سیزدهم بالاخره نخستین معاملات با پول کاغذی آغاز شد. اسکناس‌های مدرن اروپایی نیز نخستین بار در بانک استکهلم در سال 1661 ساخته شدند.
در این گزارش که بخشی از آن در پایگاه خبری اتاق بازرگانی،صنایع، معادن و کشاوزی ایران منتشر شده ، آمده است، رفته‌رفته تمامی کشورهای جهان به اسکناس‌های کاغذی روی آوردند. این روند قرن‌هاست که ادامه پیدا کرده‌است. اما با پیشرفت و توسعه فناوری، کشورها به فکر ساخت پول‌های پلاستیکی افتادند. این اسکناس‌ها به لحاظ دوام و کاهش مصرف انرژی بسیار مطلوب هستند.
**اسکناس های پلیمری
اسکناس‌های پلیمری نخستین بار در سال 1988 در استرالیا منتشر شد. این کشور اکنون به طور انحصاری از پلیمر استفاده می کند و قرار است سری جدید اسکناس ها را با چاپ اسکناس های پنج دلاری در سپتامبر 2016 آغاز کند. پلیمر اکنون در بیش از 20 کشور جهان از استرالیا و کانادا گرفته، تا فیجی، جزایر موریس، رومانی و ویتنام از پلیمر استفاده می شود.
بانک کانادا در سال 2011 پس از بررسی تاثیر زیست محیطی صورتحساب های کاغذی و پلاستیکی، نخستین بار به اسکناس‌های پلیمری روی آورد.
پلیمر در هر شرایطی عملکرد بهتری نسبت به کاغذ داشته است. بر اساس مطالعات صورت گرفته، استفاده از اسکناس‌های پلیمری می‌تواند 32 درصد از مشکل گرمایش جهانی را حل کند. علاوه بر آن در تقاضای انرژی نیز کاهش 30 درصدی خواهد داشت. یک اسکناس پلیمری عمری دو برابر اسکناس های کاغذی دارد. در کنار این مسایل، وزن اسکناس‌های پلیمری نیز کمتر است به این ترتیب حمل آنها نیز راحت‌تر است.
اسکناس‌های کاغذی پس از امحا به زباله تبدیل می‌شوند اما اسکناس‌های پلیمری قابل بازیافت هستند.
بانک مرکزی انگلیس در دسامبر 2013 پس از انجام پژوهشی سه ساله و نظرخواهی از مردم اعلام کرد تا سال 2016 اسکناس های پنج و 10 پوندی را از جنس پلیمر روانه بازار می کند.
بانک مرکزی انگلیس در ماه ژوئن 2016 اعلام کرد برای نخستین بار اسکناس های پلاستیکی چاپ کرده که 2.5 برابر بیشتر از اسکناس های کاغذی عمر می کنند.
اسکناس های پلیمری جدید بادوام تر و تمیزترند و جعل آنها دشوارتر است. این اسکناس ها همچنین 15 درصد کوچکتر از اسکناس های کاغذی هستند.
کارشناسان یکی از ایرادهای این اسکناس ها را خاصیت چسبندگی آن ها به یکدیگر و تانشدن راحت آنها عنوان کرده اند که ممکن خریداران و فروشندگان را در شمارش به اشتباه بیاندازد.
بانک مرکزی انگلیس در بیانیه ای رسمی اعلام کرد: «اسکناس های جدید پلیمری ممکن است گاهی اوقات به یکدیگر بچسبند، اما این خاصیت به مرور زمان و با استفاده بیشتر از بین می رود.»
طرح نهایی اسکناس های جدید 5 پوندی که تصویری از وینستون چرچیل(نخست وزیر اسبق انگلیس) بر روی آن حک شده، در سیزدهم خرداد ماه امسال در بلینهیم پالاس محل تولد وی رونمایی شد.
از سوی دیگر موسسه سی ام اس پیمنت اینتلیجنس** برآورد کرده است، استفاده از اسکناس های پلیمری جدید 236 میلیون پوند هزینه بر فروشگاه ها و بانک های انگلیس تحمیل خواهد کرد، زیرا آنها ناگزیرند ماشین های محاسبه اتوماتیک و دستگاه های خودپرداز خود را به ماشین های جدید ارتقا دهند.
*International Monetary Fund
**CMS Payment Intelligence
منبع: ایرنا