خانه حیرانی از بناهای قدیمی یزد، در محله یوزداران واقع و متعلق به دوره قاجاراست؛ خانه‌ای با دو بادگیر منحصر به فرد و ایوانی بزرگ و دیوارهایی کاهگلی.
نزدیک به پنج ماه پیش، سازمان میراث فرهنگی، این خانه را با اجاره‌ای نسبتا مختصر در اختیار هنرمندان صنایع دستی گذاشت تا به «خانه صنایع‌دستی استان» تبدیل شود. اما حالا و پس از گذشت این مدت کوتاه، قرار است تا خانه حیرانی از هنرمندان تخلیه و در اختیار کانون وکلا قرار بگیرد.
زهرا کارگر، از جمله هنرمندانی است که اسفندماه ۹۴ و در ازای پرداخت مبلغ ۲۵۰ هزار تومان در ماه، خانه حیرانی را از اداره کل میراث فرهنگی استان یزد اجاره کرده تا هنرمندان شش ماه در آنجا مستقر شوند و به معرفی صنایع دستی استان و همچنین تولید و فروش آن بپردازند. اما اداره میراث استان، قرارداد شش ماهه‌ای را که قرار بوده برای یک سال دیگر تمدید شود، فسخ کرده و خانه را در اختیار کانون وکلا گذاشته است.
این هنرمند فعال در حوزه سفال در گفتگو با خبرنگار مهر در این باره می‌گوید: مالک خانه حیرانی، اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد است؛ من این خانه را ۵ ماه پیش از میراث اجاره کردم و غرفه‌های مختلف را در اختیار هنرمندانی گذاشتم که مورد تایید سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی هستند و کارت صنعتگری دارند.
دستور تخلیه از «بالا» است!وی ادامه داد: در حال حاضر ۴۰ هنرمند در این غرفه‌ها به آموزش و تولید و فروش صنایع دستی مشغول‌اند و گردشگران زیادی از این خانه بازدید می‌کنند. نمی‌دانم چرا اداره کل میراث استان ناگهان خواستار تخلیه خانه و واگذاری آن به کانون وکلا شده است. مسئولان میراث می‌گویند، دستور از بالا صادر شده و استانداری خواسته که خانه از هنرمندان خالی شود.
کارگر همچنین با گلایه می‌گوید: تا امروز، روزگار سختی را در خانه حیرانی سپری کرده‌ایم تا این خانه به‌عنوان خانه صنایع‌دستی معرفی شود حالا که مردم، اندکی با این خانه تاریخی آشنا و متوجه شدند هنرمندانی در آن صنایع دستی تولید می‌کنند، می‌گویند خانه را تخلیه کنید. سازمان میراث هم می‌گوید بعد از تخلیه تعدادی از هنرمندان را در زندان اسکندر و تعدادی دیگر را در خانه نواب مستقر می‌کند که این موضوع در حال حاضر هم موجب تفرقه بین هنرمندان شده است.
قراردادهایی که تمدید نمیشودحسین مکاری، هنرمند فعال در زمینه زیورآلات سنتی و از دیگر کسانی است که یکی از غرفه‌های خانه حیرانی را اجاره کرده و به فعالیت پرداخته است. او در گفت‌وگو با خبرنگار مهر می‌گوید: نزدیک به ۵ ماه پیش، این خانه به خانه صنایع دستی استان تبدیل شد. من یکی از کسانی بودم که به عنوان صنعتگر نزد خانم کارگر آمدم و در ازای پرداخت ۵۰ هزار تومان در ماه، غرفه‌ای را از او که طرف قرارداد با اداره کل میراث فرهنگی استان بود اجاره کردم و به کار پرداختم.
این هنرمند در ادامه می‌گوید: قرارداد من و هنرمندان دیگر با خانم زهرا کارگر، شش ماهه و قرار بر این بود که پس از این مدت، هرکدام از هنرمندان، جداگانه و به‌طور مستقل با اداره کل میراث استان قرارداد ببندند اما ۳۱ خرداد ماه دستور تخلیه هنرمندان و واگذاری خانه به کانون وکلا صادر شد و سوال اینجاست چرا خانه‌ای که قرار بود به تابلوی صنایع دستی استان تبدیل شود و گردشگران را جذب و به رشد صنایع‌دستی و اقتصاد هنرمندان کمک کند تعطیل می‌شود و در اختیار جایی قرار می‌گیرد که هیچ ارتباطی با صنایع‌دستی ندارد!؟
وعده زندان اسکندر را داده‌اند اما...
مکاری در پاسخ به این‌که آیا قرار است خانه دیگری در اختیار هنرمندان قرار بگیرد یا نه، می‌گوید: ما با محمدمهدی شرافت، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد جلسه داشتیم. اما هیچ اتفاق خاصی نیفتاد. تنها به هنرمندان وعده داده شد که می‌توانند به خانه نواب یا زندان اسکندر بروند اما ماجرا اینجاست که در زندان اسکندر، هنرمندان دیگری فعالیت می‌کنند و هیچ غرفه خالی وجود ندارد. خانه نواب هم خانه بسیار زیبایی است اما سربازان یگان حفاظت در آن مستقر هستند.
۴۰ هنرمند و کارآموز در خانه تاریخی حیرانی که خانه صنایع دستی یزد است، فعالیت می‌کنند، اما مدتی است که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد به هنرمندان دستور تخلیه داده تا کانون وکلای یزد در این خانه تاریخی مستقر شوند. مساله‌ای که هنرمندان بر آن تکیه می‌کنند این است که چرا مهلت قراردادشان سر نیامده این خانه به دیگری واگذار شده؛ آن هم در شرایطی که خانه حیرانی به عنوان خانه صنایع دستی معرفی شده و گردشگران داخلی و خارجی را جذب کرده است.
از سوی دیگر چرا مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان یزد، دو بنای خانه نواب و زندان اسکندر را به عنوان جایگزین برای خانه صنایع دستی حیرانی معرفی کرده‌اند در حالی که می‌دانند زندان اسکندر در اختیار هنرمندان است و خانه نواب، خوابگاه یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی!
آیا قرار نیست صنایع دستی استان یزد دیگر خانه‌ای از آن خود داشته باشد؟