مدیر مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران گفت: نتایج تحقیقات این مرکز نشان می دهد که امواج الکترومغناطیس می تواند بر حافظه و سیستم مغز تاثیر گذاشته و عملکرد آنها را با اختلال مواجه کند.
دکتر غلامحسین ریاضی در مورد شکل و عملکرد سلول های مغزی توضیح داد: سلول‌های مغزی از نظر یاخته های عصبی (نورون ها) و شکل هندسی با سلول های دیگر بدن متفاوت هستند و این اختلاف ظاهر به دلیل فعالیتی است که دارند؛ سلول های عصبی باید بتوانند تعداد زیادی اطلاعات را به همراه کوچکترین جزئیات دریافت و جمع بندی کنند و هر کدام را که مفید یا غیرمفید است، برای پردازش به سلول بعدی بفرستند.
وی افزود: در مغز بیش از 100 میلیارد سلول وجود دارد و در هر فرآیندی به عنوان مثال حفظ کردن یک کلمه حدود 100 میلیون سلول دخالت خواهند داشت.
ریاضی در مورد ورود اطلاعات به سیستم مغز گفت: تمام اطلاعات محیطی که از طریق نور به چشم ما می‌خورند، امواج مغناطیسی، موج صوتی، گرما، سرما و هر چیزی که روی لامسه ما تاثیر می‌گذارد و الگوهای شیمیایی که در بویای یا چشایی شرکت می کنند، به محض ورود به اولین گیرنده، به امواج الکترومغناطیسی تبدیل می شوند پس مغز فقط با امواج الکترومغناطیسی روبرو است.
** تاثیر امواج بر عملکرد مغز
وی با این توضیح که امواج الکترومغناطیسی در مغز بین 40 تا 100 هرتز کار می کنند و از 40 هرتز بیشتر حالت استراحت مغز است، افزود: مغز دارای امواجی با طول موج و فرکانس خاص خود است و تنها عضوی است که هیچ وقت استراحت ندارد و همیشه درحال کارکردن است؛ حتی موقع خواب نسبت به زمانی که ریاضی حل می کنیم مغز بسیار بیشتر به قند و اکسیژن نیاز دارد.
ریاضی با بیان اینکه اولین تاثیر امواج در مغز اختلال در عملکرد طبیعی مغز است، گفت: هر موجی با هر فرکانسی که بتواند در سلول های مغز نفوذ کند، ممکن است در حافظه، یادگیری و یادآوری اختلال ایجاد کند.
وی در مورد تاثیر امواج در کارکرد مغز توضیح داد: از نظر تئوری در سطح دنیا این امکان که این امواج در کارکرد مغز تاثیرگذار باشند، وجود دارد. در آزمایش پذیرش اکسیژن از طرف هموگلوبین نیز که با همکاری دانشکده فنی دانشگاه تهران انجام شد، ثابت شد که امواج تلفن همراه سبب می شود هموگلوبین خون کمتر اکسیژن جذب کند.
ریاضی با تاکید بر اینکه باید تا حد امکان تلفن همراه را به ویژه در هنگام خواب از خود دور نگه داشت، افزود: مغز بین پنج تا 10 درصد از اکسیژن کل بدن را مصرف می کند بنابراین اگر موبایل داخل جیب کسی باشد، امواج سبب کاهش جذب اکسیژن توسط هموگلوبین می شود و در نتیجه اکسیژن کمتری به مغز می رسد.
** تاثیر امواج بر حافظه
مدیر مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران گفت: حافظه یک شبکه است که با نوعی از پروتئین فعال (میکروتوبول)، داخل سلول های عصب کار می کند؛ امواج، حرکت این پروتئین را مختل می کند و اختلال در عملکرد این پروتئین سبب می شود اطلاعات به سلول بعدی نرسد.
ریاضی افزود: در واقع حافظه یک شبکه است و یک دی ان ای یا یک پروتئین نیست بنابراین هر اختلالی که در یک ناحیه از شبکه به وجود آید، کل شبکه را دچار اختلال می کند.
وی در مورد تاثیر امواج الکترومغناطیس بر حافظه توضیح داد: امواج سبب کاهش فعالیت آنزیم ها می شوند در چنین شرایطی انتقال دهنده ها (نروترنس ویترها) کار خودشان را انجام نمی دهند؛ در واقع امواج الکترومغناطیس کاری را انجام می دهند که حشره کش ها انجام می دهند و آنزیم های مربوط به حافظه و یادگیری را غیرفعال می کنند.
ریاضی اظهار کرد: ما در تحقیقات خود سلول را استخراج کردیم و در مقابل این امواج قرار دادیم تا نتیجه گیری کنیم. در نهایت مشاهده کردیم که میدان های الکترومغناطیسی روی این آنزیم ها تاثیر بسیار زیادی داشته است و می توان گفت که حافظه را دچار اختلال می‌کند.
وی ادامه داد: این به معنی کاهش حافظه نیست؛ اما گاهی پرش‌های حافظه اتفاق می‌افتد به این معنی که مثلا دانش آموزی موقع امتحان به جای مطلب درسی، آهنگی به یادش می‌آید و هر چه می خواهد از این حالت خارج شود، نمی‌تواند.
ریاضی در پاسخ به این سوال که آیا میزان تاثیرگذاری این امواج بر پرش حافظه روی گروه های سنی مختلف بررسی شده است، گفت: مطالعه ای در این زمینه انجام نشده است و نیاز داریم پژوهش هایی را به خصوص روی موجود زنده انجام دهیم؛ اما مشکل بزرگی که در این زمینه وجود دارد این است که آزمایش ها بر موش یا میمون انجام می شود و نمی توان از این حیوانات پرسید که به چه فکر می کنند و به چه چیزی فکر نمی کنند.
وی توضیح داد: به جز امواج تلفن همراه، سایر امواج الکترومغناطیس مانند امواجی که از لب‌تاپ‌ها، دکل‌ها و حتی دکل‌های برق ناشی می‌شود، نیز می توانند در اختلال حافظه نقش داشته باشند.
ریاضی گفت: به طور کلی به ویژه به دانش آموزان و دانشجویان توصیه می کنیم که تلفن همراه را تا حد امکان از خود دور نگه دارند و با رایانه و ابزاری که میدان مغناطیسی دارد تنها در موارد ضروری و درسی و تحقیقاتی (نه برای بازی یا وب گردی) استفاده کنند.
وی ابراز امیدواری کرد که انجام آزمایش‌ها و تحقیقات بعدی نشان دهد که به عنوان مثال چند ساعت کارکردن با این دستگاه‌ها مشکلی به وجود نمی‌آورد؛ اما تا آن زمان بنابر احتیاط توصیه می‌کنیم تا حد امکان از این وسایل کمتر استفاده شود.
** تاثیر امواج در بروز آلزایمر
مدیر مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران گفت: در مورد نقش امواج روی آلزایمر هنوز تحقیقاتی صورت نگرفته است. آلزایمر یک بیماری شناختی است؛ درست است که حافظه مرکز این بیماری است اما این بیماری با بیماری Amnesia که یک بیماری فراموشی است، تفاوت‌هایی دارد.
ریاضی افزود: در این بیماری فرد برخی موارد را فراموش می‌کند اما شناخت او از بین نرفته است؛ در بین عموم مصطلح شده است که می گویند آلزایمر گرفته ایم در حالی که دچار بیماری فراموشی شده اند.
وی توضیح داد: در بیماری آمنزیا مثلا فراموش می کنیم دفترچه بیمه خود را کجا گذاشته ایم اما در بیماری آلزایمر وقتی قاشق را به دست بیمار می‌دهند نمی داند این قاشق چه کاربردی دارد؛ از این دیدگاه این دو بیماری با هم متفاوت هستند اما بحث حافظه بین این دو بیماری مشترک است. فردی که حافظه خود را از دست می دهد خودش را هم نمی شناسد. حافظه محور اصلی و مرکزی بحث شناخت است و به همین دلیل آلزایمر را به حافظه ارتباط می دهند.
ریاضی ادامه داد: این احتمال وجود دارد که با توجه به اینکه بیماری آلزایمر در بسیاری از کشورهای صنعتی در حال افزایش است، امواج و مسائل دیگر مانند آلودگی هوا دلیل دیگری بر افزایش این بیماری باشد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا از مجموع مطالب مطرح شده، می توان این نتیجه را گرفت که اختلال حافظه ممکن است به بروز بیماری آلزایمر و آمنزیا منجر شود، گفت: این یک فرضیه است اما با توجه به شواهد موجود می تواند موثر باشد.
** موادغذایی موثر در تقویت حافظه
مدیر مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران گفت: تحقیقات این مرکز روی کندر و مواد استخراج شده از کندر مانند فسفوریک اسید نشان می دهد که این مواد حافظه موش را افزایش می‌دهند.
ریاضی افزود: زعفران نیز همین توانایی را دارد، موادی را که از زعفران استخراج کردیم مانند کوروسین و کوروسیتین هر کدام به نوعی در افزایش حافظه موثر هستند. البته استفاده کردن از این مواد به میزان زیاد پیشنهاد نمی شود مگر به صورت دارو از سوی پزشک تجویز شود.
منبع: ایرنا