روز گذشته بازگشت سازندگان و سرمايه‌گذاران اروپايي در حوزه صنعت نفت، گاز و پتروشيمي با حضورشان در نخستين همايش بين‌المللي فلرينگ ايران در دوران پساتحريم، جنبه عینی یافت.
به گزارش عصرایران، در این همایش، حضور قائم‌مقام معاون هیدروکربوری وزیر نفت و معاون پارلمانی و حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از یک‌سو نشان‌دهنده جدیت دولت در بحث ارتقای تكنولوژي مشعل‌ها و مسايل راهبري زيست‌محيطي پیرامونی مانند گرم شدن كره زمين و آلايندگي هوا داشت و از سوی دیگر گزارشی که از عملکرد صنعتگران و سازندگان بخش خصوصی در این زمینه ارائه شد، تأییدی بر ضرورت حضور گسترده بخش خصوصی در حوزه فلرینگ نفت بود.
حذف آلاینده‌های واحدهای تولیدی؛ یکی از دغدغه‌های اصلی
در ابتدای این همایش، رییس هیأت‌مدیره گروه توسعه فراکاران گفت: سال‌ها این باور غلط وجود داشت که طبیعت به‌تنهایی توان تصفیه آلودگی ناشی از فعالیت‌های انسان را دارد ولی با افزایش فعالیت‌های صنعتی بشر و تولید آلاینده‌های روزافزون، طبیعت توان احیاکنندگی خود را از دست داده است.
دکتر منوچهر متکی با بیان اینکه صنایع نفت در هر کشوری از صنایع تکامل‌یافته محسوب می‌شود، افزود: از این رو برنامه کاهش آلودگی این صنایع از دیرباز در سطح جهان در حال انجام است. البته برنامه‌های کاهش آلودگی در کشورهای مختلف تفاوت‌هایی داشته که این امر وابسته به قوانین ملی و محلی کشورها است.
وی ادامه داد: واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی با فعالیت خود گازهای سمی از قبیل منواکسید کربن، آمونیا، سولفید هیدروژن و... تولید می‌کنند که ایجاد این آلاینده‌ها در طول فرآیند واحدهای تولید غیرقابل اجتناب هستند و حذف آن‌ها در راستای حفظ محیط زیست پاک از وظایف اصلی واحدهای تولیدی است. چراکه تخریب محیط زیست غیرقابل جبران و هزینه‌های ناشی از آن قابل تصور نیست. بنابراین با گسترش صنایع، تصفیه و حذف آلاینده‌های واحدهای تولیدی یکی از دغدغه‌های اصلی هر کشور است.
متکی با بیان اینکه در ایران نیز فلرهاي متداول كه به دوران قبل از تحريم‌ها مربوط مي‌شوند، ازجمله عوامل مهم آلودگي هوا به‌شمار مي‌روند، اظهار داشت: هدف این همایش و رویکرد آن صنعتی سبز، پاک و سازگار با محیط زیست و تغییر رویه درخصوص فلرهای آلاینده‌ای است که هم‌اکنون در صنایع مختلف استفاده می‌شود.
حذف بدون شعله و دود گازهای آلاینده
در ادامه این همایش، مدیرعامل گروه توسعه فراکاران با بیان اینکه در پالایشگاه‌ها گازهای نامرغوب و بی‌مصرف را از طریق خط لوله اصلی فلر به سوی سیستم فلرینگ هدایت می‌کنند و در آن‌جا این گازها سوزانده می‌شوند، اظهار داشت: یکی از روش‌های سنتی و قدیمی برای سوزاندن گاز فلر استفاده از Elevated Flare بوده که در واقع ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش نیز هست.
مهندس رضا نظری‌مهر افزود: در این روش از یک برج بلند به ارتفاع تقریبی 100 تا 150 متر استفاده می‌شود که سوختن گازها در نوک آن انجام می شود. اگر احتراق در Elevated Flare کامل باشد، فقط بخارات آب، دی‌اکسید کربن و دی‌اکسید گوگرد به‌عنوان محصولات احتراق تولید خواهند شد اما واقعیت آن است که کنترل احتراق گازها در نوک فلر امکان‌پذیر نیست و از این رو غیر از ترکیبات مذکور، گازهای دیگری تولید می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارتند از دوده، بنزن، جیوه، اکسیدهای نیتروژن، دی‌اکسید کربن، آرسنیک، دی‌سولفید کربن، کروم، متان، سولفید کربنیل، تولوئن، گازهای اسیدی و هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای است.
وی ادامه داد: مشکل زیست‌محیطی دیگری که این نوع فلر ایجاد می‌کند، وجود شعله هنگام فرآیند سوختن و ایجاد تشعشعات حرارتی است که آن‌ها نیز برای سلامتی مضر است و باعث می‌شود تا چند صدمتری برج پوشش گیاهی وجود نداشته باشد. بنابراین برای حفاظت کارکنان از این تشعشعات مضر در سایت فضای زیادی را به Elevated Flare اختصاص داده می‌شود که خود یکی دیگر از معضل‌های واحدهای تولیدی است. زیرا فضاهای ارزشمند اختصاص‌یافته به این‌کار می‌تواند برای ساخت واحدهای تولیدی جدید استفاده شود.
نظری‌مهر اظهار داشت: همواره محققان به دنبال یافتن راهی بودند تا فلر بدون شعله و دود، گازهای آلاینده را بسوزاند و حذف کند. در این جهت Ground Flare که یک دوستدار واقعی محیط زیست است به صنعت معرفی شد که یک برجک به ارتفاع تقریبی 30 متر و قطر 15 متر است و توانایی سوزاندن حداقل جریان‌های گازی را تا حداکثر مقدار 150 تن بر ساعت دارد.
وی افزود: تعداد زیادی کوره در Ground Flare تعبیه شده و فرآیند احتراق در این کوره‌ها کاملا کنترل شده است که بازده بالای 99.999 درصد را ارائه می‌کند. در این نوع فلر علاوه بر حذف تشعشعات حرارتی، فرآیند سوختن بدون دود انجام می‌شود. از این رو فضای مورد نیاز برای نصب آن بسیار کمتر از Elevated Flare است. بنابراین زمانی که محدودیت فضا در سایت وجود دارد، Ground Flare توصیه می شود.
مدیرعامل گروه توسعه فراکاران، همايش فلرینگ را مجالی برای تبادل نظر مديران و بزرگان صنعت نفت، گاز و پتروشيمي و محيط زيست درخصوص تكنولوژي و دانش فلرهاي مدرن سازگار با محيط زيست در صنعت نفت دانست كه از لحاظ آلايندگي داراي استاندارد جهاني و مطابق با رعايت پيمان كيوتو هستند.
پس از این سخنرانی، دکتر محمد روشن، معاون پارلمانی و حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درخصوص بررسی مسئولیت مدنی و کیفری ناشی از صدمات و لطمات زیست‌محیطی سخن گفت.
هدررفت روزانه 28 میلیون مترمكعب گاز همراه نفت
قائم‌مقام معاونت امور هیدروكربوری وزارت نفت، سخنران بعدی این همایش بود که از هدررفت روزانه 28 میلیون مترمكعب گاز همراه نفت در كشور خبر داد و بر ضرورت ورود جدی‌تر بخش خصوصی به مبحث فلرینگ با هدف صیانت از منابع گسترده هیدروكربوری كشور تاكید كرد.
دکتر محسن خجسته‌مهر تاریخچه فلرینگ را معادل تاریخچه تولید نفت در كشور دانست و افزود: تاكنون با وجود توفیق‌هایی كه در بحث فلرینگ كسب شده است، نتوانسته‌ایم موفقیت چشمگیری در این زمینه مهم داشته باشیم.
وی با اشاره به سهم 8 درصدی ایران از گازهای مشعل جهان که معادل مصرف سالانه گاز در کشور بلژیک است، ادامه داد: 28 میلیون مترمكعب گازی که همراه نفت هدر می‌رود، دست‌کم می‌تواند به 25 میلیون مترمكعب گاز شیرین تبدیل شود که بر مبنای قیمت گاز وارداتی حدود 3.45 میلیون دلار ارزش دارد و معادل تولید سالانه یك فاز پارس جنوبی است.
قائم‌مقام معاونت امور هیدروكربوری وزارت نفت مشكل اصلی را در بخش بالادستی صنعت نفت دانست و گفت: بحث فلرینگ باید بیشتر در بخش بالادستی صنایع نفت مورد توجه قرار گیرد.
پس از این سخنرانی، دکتر جزایری، مدیرعامل شرکت شیمیایی صدف عسلویه که به‌تازگي در پانزدهمين همايش سبز برلين موفق به اخذ جايزه جهاني سبز شده است، با اشاره به تجارب ملي این شرکت اعلام کرد: پتروشيمي صدف نخستين واحد صنعتي ايران است كه توانسته با كمك متخصصان داخلي، صنايع غيرآلاينده فلر را در ايران عملياتي كند.
فناوری و خدمات فلرینگ
نخستین سخنران خارجی این همایش، مدیر فروش منطقه خاورمیانه شرکت Europem بود. Brad Peckitt با اشاره به سابقه 36 ساله یوروپم در حوزه فلرینگ گفت: این شرکت از سال 1980 عهده‌دار طراحی، ساخت، نصب، راه‌اندازی و نگهداری از تعداد کثیری از سیستم‌های فلرینگ بوده است.
وی افزود: تجربه ما در این زمینه به ایجاد مجموعه‌ای کامل از سیستم‌های فلرینگ زمینی و هوایی انجامیده و کمکی برای پاسخگویی به نیازهای تمام صنایع بوده است.
Peckitt با برشمردن فناوری‌های گوناگون و سرویس‌های متنوعی که Europem در این زمینه ارائه می‌دهد، ادامه داد: ما همچنین توانایی لازم را برای ارائه خدمات بازرسی، نگهداری، نوسازی، جایگزینی سیستم‌های جدید فلرینگ با سیستم‌های پیشین و یا ترکیب آن‌ها داشته و این آمادگی را نیز داریم که تجهیزات لازم را به‌صورت استیجاری در اختیار متقاضیان گذاشته و خدمات تعمیر و نگهداری این تجهیزات را ارائه دهیم.
تولید نیرو از گازهای اضافی
مدیرعامل شرکت یوروپم دیگر سخنران خارجی این همایش بود. Chris Mols گفت: فلرهای جدید علاوه بر کارکرد بدون دود و صدا در دمای پایین، با استفاده از گازهای اضافی تولید نیرو می‌کنند.
وی با اشاره به سیستم ساده کنترل فلرهای جدید، افزود: این فلرها حداقل تشعشع حرارتی را دارند و دفع مایعات برای نمونه‌برداری‌های لازم از ویژگی‌های مثبت آن‌ها است.