سازمان جهانی گردشگری از سالها پیش به اهمیت تدوین «منشور جهانی اخلاق گردشگری» پی برده بود، منشوری که با پیروی از مفاد آن مزایای گردشگری برای همۀ طرفها - گردشگران، مردم بومی، اهالی صنعت، حکومت مقصد و مبدأ- حداکثری خواهد شد.
منشور جهانی اخلاق گردشگری سال 1999 به تصویب سازمان جهانی گردشگری رسید؛ این سازمان بر مبنای همین منشور در سال 2005 بروشوری به نام «گردشگر و مسافر مسئول» (The Responsible Tourist And Traveller) تهیه و به پنج زبان انگلیسی، اسپانیول، فرانسوی، روسی و عربی بر روی سایت خود منتشر کرد. آنچه در پیش می آید ترجمه‌ای است معنا-محور از این بروشور که مشتمل بر توصیه های رفتاری مختصر و مفید به مسافران و گردشگران است:
گردشگر و مسافر مسئولسفر و گردشگری باید چنان برنامه‌ریزی و اجرا شود که موجب خودشکوفایی فردی و جمعی گردد. گردشگری و سفر -به شرط آنکه همراه با فکر باز باشد- عاملی غیرقابل‌جایگزین در خودآموزی و رَواداری متقابل و موجب درک تنوع و تفاوت های مشروع ملتها و فرهنگ ها است.
همگان در خلق مسافرت و گردشگری مسئولانه سهیم و موظفند. در این مسیر البته حکومت ها، صنعت و جوامع محلی باید هر چه در توان دارند را انجام دهند اما شما به عنوان میهمان جامعۀ مقصد نیز می توانید با رعایت توصیه های زیر پشتیبان گردشگری مسئولانه باشید و به ترویج آن یاری رسانید:
- دید بازی نسبت به فرهنگ و آداب و رسوم دیگران داشته باشید، اینگونه تجربۀ سفر بهتری خواهید داشتید، احترام کسب می‌کنید و مردم محلی سریعتر با شما صمیمی می شوند. رَوادار باشید و به تنوع احترام بگذارید. حرمت آداب و رسوم و کُنش های اجتماعی و فرهنگی محل را رعایت کنید.
- به حقوق بشر احترام بگذارید. استثمار به هر شکلش مخالف با اهداف بنیادین گردشگری است. استثمار جنسی کودکان جنایت است و فرد مرتکب هم در مقصد هم در کشوری متبوعش باید مجازات شود.
- یاور حفاظت از محیط زیست باشید. مراقب حیات وحش و زیستگاهشان باشید؛ از خرید محصولاتی که در ساخت آنها از حیوانات و گیاهان در معرض خطر استفاده شده اجتناب کنید.
- مراقب منابع فرهنگی باشید. حضور و رفتار شما باید همراه با مراقبت از میراث هنری، باستانی و فرهنگی مقصد باشد.
- سفر شما می‌تواند به توسعۀ اقتصادی و اجتماعی محل کمک کند. با خرید صنایع دستی و محصولات محلی، و رعایت اصول تجارت منصفانه، پشتیبان اقتصاد محلی باشید. هنگام چانه‌زدن منصف باشید و برای کالا قیمت عادلانه پیشنهاد دهید.
- قبل از حرکت، از وضعیت بهداشت مقصد و راه های دسترسی به خدمات کنسولی کشور خود کسب اطلاع کرده، مطمئن شوید سلامت و امنیتتان به خطر نخواهد افتاد. قبل از تصمیم سفر، اطمینان حاصل کنید استانداردهای لازم از حیث تغذیه، وسایل نقلیه و آمد و شد، و مراقبت های پزشکی مهیا است.
- تا می‌توانید دربارۀ مقصدتان بیاموزید و اطلاعات جمع کنید؛ برای درک آداب و رسوم، هنجارها و سنت های مردم بومی وقت خرج کنید. از رفتارهایی که ممکن است موجب رنجش مردم محلی شود جداً بپرهیزید.
- با قوانین و مقررات کشور مورد بازدید آشنا شوید تا ناآگاهانه مرتکب اقداماتی نشوید که در مقصد جرم محسوب می شود. از هرگونه خرید و فروش غیرقانونی اقلام زیر بپرهیزید: دارو، اسلحه، عتیقه‌جات، گونه‌های تحت مراقبت و محصولات قدغن، همچنین هر گونه مادۀ خطرناک که به موجب مقررات کشور مورد بازدید ممنوع است.
در این نوشته 8 توصیه کوتاه در مورد چگونگی رفتار گردشگران تبیین شده است. به یاد داشته باشیم با رعایت این توصیه‌ها هم سفرمان امن‌تر و غنی‌تر می‌شود هم به سهم خود موجب تاثیرات مثبت در مقصد خواهیم شد.
* مترجم و کارشناس ارشد مدیریت گردشگریبرای مطالعه خبرهای فرهنگی و هنری کلیک کنید.