بارها در همین گزارش از کف سازی قابل اتکای بورس در سه ماهه سپری شده از فصل پائیز خبر داده بودیم و این که در پائیز بورس نه سقوط وحشتناکی داشته و نه صعودی قابل اعتنا.در فصل خزان بیشتر بازار سهام درجا زده بود و هر چند عملیات بلوک زنی بازار سهام را در این مهم یاری می کرد اما بازهم سکون بازار معنایی جز کف سازی نمی داد.بنابراین به دلایلی می توان این گونه تعبیر کرد که بازار برگشته...
1.کف سازی معتبر بورس در فصل پائیز
شاخص در این فصل تنها 60 واحد تغییر داشت،به طور معمول این شرایط قبل از صعود و تیک آف های بازارهای مالی اتفاق می افتد.در این شرایط می گویند قیمت سهام به پائین ترین حد ممکن رسیده و اساسا فرضیه کاهش بیشتر قیمت های سهام باطل است و سهم با ملاک هایی همچون ارزش ذاتی(قابلیت سود آوری)،ارزش جایگزینی(چقدر پول لازم است تا یک کارخانه مثل آن کارخانه ای که سهامش در بورس در حال معامله است،ساخته شود)،خالص ارزش دارایی ها(در نظر گرفتن ملاک هایی چون دارایی ها اعم املاک،سرقفلی،امتیازات ،برند و ...) در پائیین ترین حد ممکن در حال معامله است.در این شرایط است که می توان حدس زد خیال بورس از بابت ریسک های سیستماتیک راحت شده و در حال تجدید قوا و سپس پرواز است.
2.ورود جریان نقدینگی جدید به بازار سهام
منشا این نقدینگی هنوز مشخص نشده است،برخی پول جدید وارد شده به بورس را به تحرکات انتخاباتی نسبت می دهند و می گویند احزاب و گروه های سیاسی در بهمن ماه و اسفند ماه به شدت نیازمند پول برای حمایت از کاندیداهای خود در انتخابات مجلس هستند از این رو هیچ جایی مثل بورس نمی تواند نقدینگی در اختیار آن ها را به سرعت رشد دهد چرا که در بورس می توان با یک جریان نقدینگی قابل توجه(مثلا 100 میلیارد تومان)راحت تر از شرایط عادی روزانه 5 درصد سود شناسایی کرد!البته هنوز هیچ مقام نظارتی یا اجرایی حرفی در خصوص منشا نقدینگی در بورس نزده است.گروه های خوش بین تر معتقدند این پول ها در سیستم بانکی بوده یا در همین صندوق های با درآمد ثابتی که تا همین چند روز پیش 24 درصد سود روزشمار به سرمایه گذاران می دادند.حال آن که بررسی ها درباره صندوق های با درآمد ثابت که آمارهای آن ها از طریق مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران به آدرس www.fipiran.com در دسترس است نشان می دهد که حجم زیادی ابطال واحد سرمایه گذاری(یونیت) صورت نگرفته و در این صندوق ها همچنان حدود 40 هزار میلیارد تومان نقدینگی جا خوش کرده است.در این بین گزینه ورود پول از بانک ها به بازار سرمایه محتمل تر است که اگر این موضوع درست باشد این نقدینگی قطعا متعلق به مردم عادی(مثل سال 92) نیست،بلکه نقدینگی در اختیار همین حرفه ای های بازار است که با سرعت چند روزه و البته با کاهش نرخ سود بانکی به محدود 20 درصد توانسته از بازده بدون ریسک سیستم بانکی دل بکند.گزینه سومی که پول خود را به بازار آورده می تواند دولت باشد که با توجه به قیمت نفت فعلی و هزار و یک مشکلی که دولت در اداره کشور دارد،این گزینه قطعا در شرایط فعلی نامعتبر است.در هر حال شاید نیاز نباشد که این قدر در منشا نقدینگی وارد شده به بازار سهام کنکاش کرد ،چرا که آن چه الان اهمیت دارد این است که بورس ما «پولدار» است و همین کافی است!
3.کاهش نرخ مبادلات بین بانکی و نرخ سود سپرده
شروع فصل زمستان برای سیستم بانکی با تغییرات قابل توجهی همراه بوده است.قیمت تمام شده پول که در روزهای سخت بهار،تابستان و پائیز 94 به بیش از 30 درصد نفوذ کرده است،با تصمیم و البته اراده انقلابی شورای پول و اعتبار کاهش پیدا کرده است.در ابتدای دی ماه نرخ مبادلات بین بانکی که شب ها به سطح 28.5 درصد رسیده بود یکباره با تصمیم سیاستگذار بازار پول در ابتدا به 21.5 درصد و ظرف دو هفته به زیر 20 درصد رسیده است.این رخداد مدیریت شده سبب پایان سود دهی های خاص بانک ها به سپرده های خاص شده است،تا قبل از این رخداد برخی بانک ها به برخی سپرده های خاص(بالای یک میلیارد تومان 24 درصد،بیش از 10 میلیارد تومان 25 درصد و بالای 100 میلیارد تومان بعضا تا 27 درصد سود پرداخت می کردند و حتی در خصوص برخی بانک ها حداکثر سود قابل پرداخت به 29 درصد هم زمزمه وار شنیده می شد)اما حالا هر چقدر پول به سیستم بانکی پیشنهاد بدهید آن قدر حساسیت بانک مرکزی نسبت به این موضوع بالا رفته که بازکردن سپرده های 22 درصدی شاید در مواقع خاص اتفاق بیفتد یا بعضا بانک ها مشتریان خود را به صندوق های با درآمد ثابتی روانه می کنند تا سود های حداکثر 23 درصدی را نصیب مشتریان کنند آن هم فقط مشتریان خاص.
4.نسیم برداشته شدن تحریم های اقتصادی و اجرای برجام
وزیر خارجه آمریکا می‌گوید که کشورش از متعهد ماندن ایران به برجام اطمینان حاصل خواهد کرد و در صورت پیشرفت خوب امور، طی روزهای آینده، برجام اجرایی می‌شود.جان کری دیروز گفت: «امروز صبح با جواد ظریف صحبت کردم، ما اطمینان حاصل خواهیم کرد که ایران به تعهدات خود پایبند می‌ماند؛ اگر همه‌چیز خوب پیش برود، چند روز بیشتر تا اجرای برجام فاصله نخواهیم داشت.»
اما هر چند حالا پس از گذشت بیش از یک هفته از مثبت های پی در پی بازار سهام شک خیلی ها درباره برگشت بازار سهام به یقین تبدیل شده است ولی لازم است سرمایه گذاران بازار سهام دقت کنند،چون همان طور که از رصد با ظرافت معاملات بازار سهام در چند روز گذشته بر می آید،رشد سهم ها مربوط به صنایع غیر مرتبط با قیمت های جهانی بوده است و صنایعی که ریسک عمده ای پیش روی خود ندارند.به تعبیری واضح تر همان 30 درصد بازار سهام و صنایعی همچون بانکداری ، تجهیزات ، بانک ، لیزینگ ، غذایی ، لبنیات ، برقی و نیروگاه ، قندی ، کشاورزی و ساخت ماشین آلات ، حمل و نقل و انفورماتیک و ارتباطات فعلا برای سرمایه گذاری جذاب هستند.
پس بنابراین در بازار سهام بهتر است بیشتر به سمت این صنایع حرکت کنید،گرچه خودروسازان هم این روزها گزینه های جذابی برای سرمایه گذاری هستند اما رشد آهسته و پیوسته دلار به سوی 4000 تومان قیمت تمام شده تولید در این شرکت ها را افزایش خواهد داد.
زود گول نخورید!
در این روزهای اصطلاحا گاوی مراقب سفته بازان باشید،خیلی از آن ها در تلگرام و اینستاگرام و سایر شبکه های مجازی برای خود کانال درست کرده اند و سیگنال می فروشند یا سیگنال خرید و فروش می دهند.هر چند وجود شبکه های اجتماعی در جهت توسعه جریان آزاد اطلاعات در بازار سهام لازم و ضروری است ولی نباید لزوما به اخبار و تحلیل های ارائه شده در این شبکه ها اعتماد کرد ،به ویژه وقتی که مستقیما به شما می گویند فلان سهم را بخرید و سهمی دیگر را نه!همچنان به غیر حرفه ای ها توصیه می کنیم تا در صندوق های سرمایه گذاری مشترک سرمایه گذاری کنند.برخی از همین صندوق ها که فهرست آن در مرکز پردازش اطلاعات مالی قابل مشاهده است،در همین یک هفته اخیر 5 درصد یا بیشتر از آن رشد کرده اند.هیچ گاه گول این حرف رایج سفته بازان را نخورید که وقتی می توانید روزی 5 درصد سود کنید،چرا به کمتر از آن باید قناعت کرد.هرگز کسب روزانه 5 درصد سود در بورس تکرار پذیر و مستمر نیست.در بورس از هر معامله(خرید و فروش) از شما 1.5 درصد کارمزد گرفته می شود که اگر سوپرمن معامله گری در بورس هم باشید و برحسب شانس و اقبال سهم شما هر روز درصد مثبت بخورد،باز روزانه 5 درصد سود خالص را کنار نخواهید گذاشت.برای کسی که تخصصی در بورس ندارد،اطلاعات لحظه ای ندارد،نمی تواند 24 ساعته اخبار شرکت ها و دیگر اخبار و تحلیل های خرد و کلان را رصد کند و در یک کلام استرس سهامداری و معامله گری را بر نمی تابد،سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک بهترین گزینه است.
قبلا هم توضیح داده ایم و الان هم می گوییم صندوق های سرمایه گذاری مشترک بیشتر توسط کارگزاران و تامین سرمایه ها و با نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار اداره می شوند.این صندوق ها ضامن نقد شوندگی دارند.قیمت هر واحد قابل سرمایه گذاری در این صندوق ها حداقل 100 هزار تومان است.با خرید واحدهای سرمایه گذاری در این صندوق ها شما در سود و زیان این نهادهای مالی که بر مبنای قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی ایران بوجود آمده اند شریک خواهید شد.در بازارهای مثبت سرعت رشد این صندوق ها زیاد تر است و در بازارهای منفی بیشتر.با پولی که شما در این صندوق ها سرمایه گذاری می کنید،مدیر صندوق بر اساس تخصص خود در سهام پربازده بازار سرمایه گذاری می کند.در سال 92 برخی از این صندوق ها تا 200 درصد بازدهی به سرمایه گذاران خود دادند.هر زمانی که قصد نقد کردن سرمایه خود را داشته باشید،مدیر صندوق به قیمت روز واحد سرمایه گذاری شما را باطل و حداکثر یک هفته بعد پول شما در حساب شماست.
در هفته سپری شده شاخص بورس از ابتدای هفته تا انتهای هفته ( از 61.691 تا 62.633 واحد ) معادل1.53 درصد رشد داشت و شاخص فرابورس هم جهشی معادل 2.48 درصد را تجربه کرد.
*روزنامه نگار و کارشناس بازار سرمایه