دانشمندان حوزه علم خواب نمی دانند که چرا آدم ها به خواب می روند یا چرا خواب می بینند، اما تحقیقات تازه نشان می دهد که وضعیت خوابیدن بر نحوه خواب دیدن تاثیر زیادی می گذارد.
نگاهی به تحقیقاتی که در سال های گذشته بر روی نحوه خوابیدن انجام شده گویای این است که وقتی وضعیت و موقعیت دراز کشیدن در زمان خواب عوض می شود، نوع رویا دیدن افراد هم تغییر می کند.
برای نمونه به نظر می رسد که نحوه دراز کشیدن و به خواب رفتن، ممکن است بر نحوه فعالیت مغز در زمان خواب تاثیر بگذارد.
مطالعه ای که در سال 2004 انجام شد، از داوطلبین خواسته شد که بعد از خوابیدن برروی سمت راست یا سمت چپ بدن، رویاها، کابوس ها و میزان شفافیت این خواب ها را ثبت کنند.
نتایج این تحقیق نشان داد که افرادی که بر روی سمت چپ بدنشان می خوابند بسیار بیشتر از دیگر گروه خواب های پریشان دیده بودند.
افرادی که بر سمت راست خوابیده بودند، بیشتر امکان داشت که خواب هایشان را به خاطر بیاورند و حس امنیت و راحتی در خواب هایشان داشته باشند.
اما هر دو گروه، که فقط اجازه داشتند بر یک سمت بدن بخوابند، گفتند که کیفیت خوابشان به مراتب کمتر شده است.
با آنکه این مطالعه محدودیت های خاصی (مثل گروه کوچک شرکت کنندگان) را داشت، اما محققان به این نتیجه رسیدند که بین کیفیت خواب و نحوه دراز کشیدن ارتباطی وجود دارد چرا که نحوه کارکرد مغز ممکن است با حالت بدن ارتباط داشته باشد.
در تحقیقی دیگری که در دانشگاه هنگ کنگ انجام شد، مطالعه رفتاری داوطلبان در زمان خواب نشان داد که افرادی که بر روی شکمشان می خوابند و صورتشان به سمت تخت است، بیشترین میزان رویاهای شفاف و واضح را دارند: رویاهایی مثل دیدن اجسام فضایی، حبس شدن در مکانی، تنگ آمدن نفس، نظریاتی هم وجود دارند که می گویند اگر به صورت نشسته بخوابیم، خواب های شفاف تر و واضح تری میبینیم چرا که به حالت بیداری نزدیک تریم. اما در حال حاضر هیچ کدام از این نظریه ها در مقایس بزرگ ثابت نشده اند.
اما به غیر از نحوه دراز کشیدن، پزشکان توصیه هایی برای بهتر شدن کیفیت خواب دارند مانند داشتن زمان مشخص برای خواب ، پرهیز از فعالیت های استرس زا قبل از خواب ، ورزش منظم، پرهیز از خوردن غذاهای سنگین قبل از زمان خواب، تنظیم دمای اتاق خواب و خاموش کردن وسایل الکترونیکی مانند موبایل که ممکن است در نیمه شب شما را از خواب بیدار کند.
فرضیه های جدید، خواب را راهی برای بیان و بروز میل های ضمیر ناهوشیار انسان ها در فضایی امن و غیر واقعی تعریف می کند. شاید برای اینکه انجام آنها در دنیای واقعی ناممکن، غیر قابل قبول و حتی قابل پیگیری و غیرقانونی باشد. اما چیزی که می دانیم این است که حتی در سده بیست و یکم هم هنوز دانشمندان مطمئن نیستند 'چرا ما خواب می بینیم؟'.
برخی از دانشمندان فکر می کنند که خواب دیدن به دلایل روانی در انسان ها تکامل یافته است.
گروهی دیگر معتقدند که از آنجا که فعالیت های عصبی زیادی در مغز، در زمان خواب و به خصوص در زمان REM در جریان است، خواب دیدن می تواند محصولی بی معنی، از این فعل و انفعالات مغزی باشد.
خواب REM زمان عمده خواب دیدن است و اگر در این زمان از خواب بیدار شوید اغلب رویاهای خود را به وضوح به یاد می آورید.
نظریه دیگری وجود دارد که خواب را مکانیزمی برای در هم آمیختن خاطرات، حل مشکلات و دست و پنجه نرم کردن با احساسات می داند. این فرضیه، خواب دیدن را برای حفظ سلامت روانی و احساسی افراد واجب می داند.
***آیا حیوانات هم خواب می بینند
هوگو اسپیرز، یک روانشناس تجربی از دانشگاه لندن می گوید که با آنکه واقعا مشخص نیست آیا حیوانات هم خواب می بینند یا نه، اما احتمال آن خیلی زیاد است.
اسپیرز و گروه تحقیقاتی اش دریافتند که وقتی به موش های آزمایشگاهی قبل از خواب غذا نشان داده می شود، مغز آنها در زمان خواب، نقشه چگونه رسیدن به غذا را طراحی می کند؛ می توانیم بگویید که مغز آنها راه رسیدن به غذا را در خواب می بیند.
خواب دیدن انسان ها در زمان REM اتفاق می افتد و تقریبا همه پستانداران هم این مرحله از خواب را دارند.
آزمایشی که بر روی گربه ها در زمان خواب انجام شد، نشان می دهد که آنها در زمان خواب تصاویری را می بینند و نسبت به این تصاویر واکنش نشان می دهند.
اما با همه تلاشی که تا کنون برای پاسخ به این پدیده شگفت انگیز انجام شده، ما هنوز نمی دانیم چرا خواب می بینیم. همچنان تنها راه مطالعه خواب، پرسش از کسی است، که خواب می بیند، بنابراین در خصوص حیوانات نمی توان به این روش دست زد.
چیزی که همه محققان مسائل خواب در آن هم رای هستند این است که تقریبا همه انسان ها هر شب خواب می بیند؛ چه آن را به خاطر بسپارند یا نه.
به گفته دکتر جیم پاگل، مدیر مرکز تحقیقات خواب در ایالت کلورادوی آمریکا، اگر ما بفهمیم که خواب دیدن چه فایده ای برای بدن ما دارد، احتمالا می توانیم بفهمیم که چرا باید یک سوم زندگی مان را در خواب بگذرانیم.
منبع: ایرنا