استاد و محقق ایرانی دانشگاه «رایرسون» کانادا پس از موفقیت در مراحل آزمایشگاهی و نمونه‌سازی دستگاه هدایت، تقویت و تمرکز امواج فراصوت برای مقاصد درمانی از جمله سوزاندن عصب‌های دردناک و تسکین دردهای مزمن، به دنبال استفاده از این سامانه در بی‌حسی موضعی است.
دکتر جهانگیر توکلی که با همکاری اساتید و جمعی از دانشجویان دکتری، در حال توسعه و تکمیل این فناوری هستند تا از امواج بی‌خطر و پرکاربرد فراصوت برای مقاصد درمانی استفاده کنند، گفت: این فناوری با نام هایفو (HIFU) شناخته می‌شود. فناوری «هایفو» در قالب طرح‌های مشترک با مراکز علمی و پژوهشی داخل کشور و هم به صورت تحقیق در مرزهای دانش در دانشگاه رایرسون کانادا در حال توسعه و کاربردی‌سازی قرار دارد.
وی با اشاره به یکی از طرح‌های موفق و جدید «هایفو» برای سوزاندن عصب‌های دردناک، از جمله نقاط قوت این طرح را تبدیل دستگاه‌های تصویربرداری سونوگرافی موجود در بیمارستانها و مراکز درمانی به سامانه «هایفو» ذکر کرد و گفت: با این روش سامانه‌ای ارزان، بی‌خطر و در دسترس برای تشخیص و درمان گروهی از بیماری‌ها در اختیار مراکز درمانی قرار خواهد گرفت.
استاد دانشگاه رایرسون با بیان این که در برخی بیماری‌های ناشی از اختلال عصبی مانند گرفتگی عضلات یا دردهای موضعی مزمن، تنها راه درمانی قطع عصب است، گفت: در این پژوهش ما به روشی برای غیرفعال کردن (بلاک) اعصاب دست پیدا کرده‌ایم که با کمک آن می توان به جای جراحی‌های معمول قطع عصب یا دیگر درمان‌های تهاجمی مانند سوزاندن با وارد کردن سوزن‌های حرارت دهنده یا منجمد کردن ریشه عصب، از روی پوست و با تاباندن امواج فراصوت این گونه عصب‌های دردناک را بدون عوارض جانبی غیرفعال کنیم.
وی با اشاره به حساسیت شبکه عصبی و اهمیت دقت در مداخله برای درمان عصب، تعیین دقیق محل عصب، دمای مورد نیاز و میزان اثر امواج فراصوت را از جمله پیچیدگی‌های این طرح برشمرد و افزود: ما با موفقیت این سامانه را در مدل‌های حیوانی آزمایش کردیم و می‌توانیم با تأمین پشتیبانی‌های مورد نیاز، آن را تا سال آینده به مرحله تولید صنعتی و کاربرد بالینی برسانیم.
دکتر توکلی به همکاری با مراکز تحقیقاتی و علمی ایران اشاره کرد و گفت: نمونه‌های نیمه صنعتی از دستگاه درمانی با امواج فراصوت که بیشتر در درمان‌های پوستی و جراحی‌های عمومی سطحی کاربرد دارد با همکاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تولید شده که آن دستگاه هم در صورت تامین مالی می‌تواند به صورت صنعتی در کشور تولید شود.
وی افزود: هم اکنون ما در پی آن هستیم که با استفاده از دستگاه «هایفو» بتوانیم عصب را به صورت موقت غیرفعال کنیم. در این حالت به جای تزریق داروهای بی‌حسی یا گاهی نیاز به بیهوشی عمومی در جراحی، امکان عمل بدون تزریق دارو به وجود خواهد آمد.
استاد دانشگاه رایرسون کانادا تصریح کرد: دانشجویان ایرانی با مهارتهای علمی خوبی که دارند در آزمایشگاه‌های این جا می‌توانند مراحل عملی تحقیقات خود را کامل کنند و هم اکنون هم گروهی از آنان به عنوان هیات عملی در ایران یا در صنایع کشور مشغول به خدمت شده‌اند.
جهانگیر توکلی، یکی از محققان برجسته و شناخته‌شده در زمینه کاربردهای درمانی امواج فراصوت (هایفو) به شمار می‌رود و هم اکنون چند پژوهش در مقطع دکتری برای تکمیل توانمندی‌ها و کارآیی دستگاه سوزاندن عصب توسط دانشجویان ایرانی در آزمایشگاه تحقیقاتی وی در دانشگاه «رایرسون» در حال انجام است.
منبع: ایسنا