در همایش بررسی ابعاد اقتصادی خدمت سربازی که امروز سه شنبه در دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به مالیات پنهان چند هزار میلیارد تومانی سربازان عنوان شد که 80 درصد سربازان فراری در ایران متعلق به دهکهای پایین جامعه هستند.
به گزارش ایسنا، در این همایش صادق الحسینی، اقتصاددان با مقایسه تجربه کشورهای دنیا از خدمت سربازی دربارهی مالیات پنهان سربازی اجباری گفت: طبق پژوهشهای انجام شده در آمریکا در سالهای جنگ ویتنام سالانه هشت میلیارد دلار مالیات پنهان که تفاوت حداقل حقوق از حقوق سربازان به دولت است، پرداخت میشد. این در حالی است که پرداخت مالیات پنهان سربازان نیز بین 12 تا 15 هزار میلیارد تومان است.
الحسینی همچنین با برشمردن ویژگیهای سربازی در ایران تشریح کرد: سه ویژگی عدم رضایت، کار تقریبا بیمزد و رایگان و همچنین عدم امکان پیگیری مطلوبیت فردی و منافع شخصی باعث شده تا خدمت مقدس سربازی در ایران اجباری شمرده شود. از اینرو معتقدم که قطعا میبایست دروازه اجباری از بین برود و به سمت سربازی حرفهای همچون روش قالب کشورهای دنیا پیش برویم.
مشاور پیشین بانک جهانی، عوارض سربازی اجباری برای دولت و سیستم نظامی را مخرب و پرهزینه دانست و گفت: در تحقیقاتی که موسسه جی ای او در خصوص هزینههای سربازی اجباری و سربازی حرفهای پس از لغو سربازی اجباری آمریکا در سال 1973 انجام داد، دو اقتصاددان اثبات کردند که هزینههای سربازگیری حرفهای کمتر از سربازگیری اجباری است. از این رو استفاده بیش از حد از نیروی کار در خدمت سربازی به صورت اجباری در مقابل هزینههای هنگفت آموزشی برای آنها بازده اقتصادی ندارد.
در بخش دیگری از این همایش عباسعلی منصوری، نماینده مجلس شورای اسلامی دربارهی ابعاد اقتصادی خدمت سربازی گفت: پیشتر در قسمتی از لایحه بودجه پیشین تلاش کردند تا طرح خرید جریمه خدمت سربازی به صورت قسطی فراهم شود، اما با این حال نمایندگان توهم آقازادگی در مشمولین خدمت سربازی دارند، در صورتی که 80 درصد سربازان فراری در ایران متعلق به دهکهای پایین جامعه هستند و قادر به پرداخت جریمه خدمت سربازی که 10 میلیون تومان است و هر ساله یک میلیون تومان به آن اضافه میشود نیستند.
وی همچنین با اشاره به اینکه حاضر است دو سال به خدمت سربازی برود تا اینکه به پرسشهای جوانان حاضر در این همایش در خصوص خدمت اجباری سربازی بپردازد، گفت: همه مشمولین خدمت سربازی دانشجو و دارای مهارت نیستند و خیلی از مشمولین خدمت مقدس طریقه زندگی را در سربازی یاد میگیرند. البته مقایسه این خدمت در برابر دستمزد 60 تا 70 هزار تومانی که یک سرباز در طول 24 ماه خدمت دریافت میکند، ناچیز بوده و مجبور است از خانوادهاش ماهانه 200 هزار تومان برای هزینه رفتوآمدش اخذ کند.
الحسینی نیز در خصوص راهکارهایی برای بهبود خدمت سربازی در ایران افزود: در ماده 36 برنامه ششم توسعه پیشنهاد شد تا بخشهای خصوصی نیز در تربیت مهارتهای بهتر و کارآمد در طول دوره سربازی کمک کنند.
وی درباره راهکاری برای حل معضل خدمت اجباری گفت: برای آنکه خدمت مقدس را از حالت اجباری به حالت رضایتمندانه و عادلانه همراه با بازده مثبت اقتصادی تبدیل کنیم پیشنهاد میکنم که سیستم خرید قسطی سربازی به بازتوزیع مثبت اقتصادی از کسانی که درآمد بیشتری دارند و مایل به خدمت سربازی نیستند، به کسانی که مشمولین خدمت مقدس هستند یا به دهکهای پایین جامعه تعلق دارند بپردازد تا حداقل حقوق برای سربازان فراهم شود.
در ادامه حسن سبحانی، استاد تمام اقتصاد دانشگاه تهران و نماینده پیشین مجلس با بیان اینکه قانون خدمت سربازی مربوط به سال 1304 است، گفت: خدمت سربازی در سال 1304 به یک قانون تبدیل شد. با وجود اینکه خدمت سربازی ابعاد تقویتی برای قوه نظامی کشور و حفظ منافع ملی دارد، امروزه این اجبار که در گذشته به رشد فرد منجر میشد به هدر رفتن عمر افراد تبدیل شده و اجباری بودن این انتخاب، موقتی بودن دوره آن و مناسب نبودن تواناییهای فرد با نوع کار واگذاری در طول دوره خدمت نشان میدهد که هزینه فرصت خدمت سربازی به مراتب بیشتر از درآمد حاصل از آن است.
در بخش پایانی این همایش مهدی احمدی معین، کارشناس مرکز پژوهش های مجلس در حوزه خدمت سربازی با اعلام اینکه یکی از توجیهات نیروهای مسلح برای سربازگیری ایجاد امنیت مرزهاست، گفت: کشور ایران طولانیترین مرزهای خشکی و آبی را با کشورهای همسایهای دارد که عمدتا ناامن هستند؛ از اینرو خدمت سربازی ابزاری برای فراهم کردن امنیت مرزهاست.
با این حال به نظر میرسد که در طول سالها هزینههای پنهانی برای سربازان و خانوادههایشان به صورت اجتماعی و اقتصادی به بار آورده و از اینرو کشورهای پیشرفته در حال حاضر به دنبال دور نگه داشتن نیروی انسانی از جنگ بوده و به همین سبب ارتشهای پیشرفته و بزرگ دنیا به سمت بهرهگیری از سیستمهای بدون سرنشین و هوشمند نظامی و سربازگیری حرفهایاند که این سربازی داوطلبی در صورت تایید در دو ارزیابی توانمندی و انگیزه فردی اتفاق میافتد.