آقای رئیس این چه وضعی است؟

دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا ساعت 6 صبح از خواب بیدار می‌شود و با همسرش سامانتا و فرزندانش آرتور، نانسی و فلورنس صبحانه میل می‌کند و از حدود ساعت 8 صبح برای اداره کشور راهی دفتر کار خود می‌شود. این افراد در تعطیلات هفتگی نیز با خانوادة خود به تفریح و ورزش می‌روند و گاهی در رستوران غذا می‌خورند.»

منظور آنکه هر چند این سیاستمداران، مسئولیت‌های حساسی به عهده دارند و بسیار پرمشغله هستند اما با این حال خانواده در اولویت زندگی آنها قرار دارد. به همین‌ترتیب بسیاری از سیاستمداران و افراد مشهور در غرب خود را ملزم به همراهی خانواده می‌دانند. 

به نظر می‌رسد بر خلاف تصور عمومی از وضعیت ناگوار و بحران‌زدة خانواده درغرب، هنوز در جامعه غربی ارزش‌های نهادی خانواده مهم و در اولویت است و مردم و دولتمردان بدان پایبند هستند و سیاستمداران و مشاهیر از به نمایش گذاشتن ارزش‌ها و ارتباطات رایج خانوادگی هیچ ابایی ندارند بلکه آن را راهی برای ترویج استحکام بنیان خانواده نیز می‌پندارند.

به گفتة کارشناسان و بر اساس آمارهای مستند،ایران در این سال‌های اخیر با بحران خانواده رو به روست و این بحران هر روز جدی‌تر می‌شود. بالا رفتن سن ازدواج، افزایش آمار خیانت، خشونت و طلاق در خانواده‌ها و کاهش سن اعتیاد و ارتباطات غیرمتعارفو شکاف فرهنگی میان فرزندان و والدین بسیارنگران‌کننده است. این نگرانی در جلسات اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده، در دستور کار قرار گرفته است.

بی‌تردید برای رفع این نگرانی‌ها اهتمام همه‌جانبه همه نهادهای فرهنگی‌اجتماعی الزامی است. اما به گمانِ کارشناسانِ حوزه اجتماعی، ارزش‌های خانواده ابتدا باید برای دولتمردان، نهادینه، باورمند و ملکه ذهن و زبان و رفتار بشود تا هم الگویی برای مردم قرار گیرند و هم برای رفع این بحران اهتمام جدی داشته باشند. 

در مقایسه‌ای معمول بین سیاستمداران مسلمان و مومن کشورمان با سیاستمداران غربی می‌بینیم که سیاستمداران ما اهل حرم را پنهان می‌کنند و معمولاً از فاش شدن ارتباطات خانوادگی خویش نگران هستند و گاهی به دلیل مشغله فراوان چنان از خانواده دور شده‌اند که تمام زندگی را بر دوش همسر و فرزندان انداخته‌اند. بسیاری از سیاستمداران کشورمان را می‌شناسیم که صبح علی‌الطلوع از خانه بیرون می‌آیند و گاه تا نیمه‌های شب مشغولند و زن و فرزندشان، همسر و پدر را کمتر می‌بینند و ناخودآگاه از او فاصله می‌گیرند. اغلب مدیران ارشد، صبحانه، ناهار و گاهی شام را هم در محل کارشان میل می‌کنند. مسلم است این کار علاوه بر آنکه آنها را از خانواده دور می‌کند برای راننده و محافظ و خدمه نیز مشکلات فراوانی به وجود می‌آورد. 

ساعاتی از روز به چیدمان سفره و صبحانه و ناهار و شام و استراحت در محل کار می‌گذرد. برای صبحانه باید حتما نان سنگکیا بربری تازه فراهم باشد و پنیر لیقوان و عسل و خامه اعلی و پس از آن چای دارچین، نیم‌چاشت با میوه‌های متنوع برگزار می‌شود. بعد از ناهار همدمنوش گل گاو‌زبان و دمنوش‌های دیگری که این روزها مد شده التیام بخش استرس کاری آقای رئیس یا مدیر است، عصرانه هم گوجه و خیار و پنیر و گاهی کیک و نسکافه و بعد از اذان مغرب و اقامه نماز هم احیاناً شام و بعد از شام هم انار با گلپر و سیب قرمز و انگور. خلاصه برخی مدیران به هر قیمتی حاضرند در اداره بمانند و به مردم خدمت کنند و در کنار خانوادهِ‌شان نباشند.

هرگز این خاطره را فراموش نمی‌کنم. وقتی در شورای شهر تهران مسئولیتی داشتم یک روز صبح زود به محل کارم رسیدم و دیدم شلوغ است، پرسیدم چه شده، گفتند: «یکی از نیروهای خدماتی از اذان صبح تا الان سه‌بار به نانوایی سنگکی رفته تا 100 قرص نان سنگک بگیرد و برای صبحانه کاری اعضا و مهمانان‌شان که از ساعت 6 صبح اینجا هستند آماده کند و در اثر فشار کار اول صبح از حال رفته است.»

هر کدام از اعضا به تناسب عضویت در کمیته‌ها و کمیسیون‌های تخصصی یا جلسات حزبی و جناحی از ساعت 6 صبح جلسه داشتند و قاعدتا نیروهای خدماتی هم باید برای این 31 نفر و مهمانانشان صبحانه تدارک کنند. شاید برخی روزها  قریب به 150 نفر در شورا صبحانه می‌خوردند و به گفته مسئول تدارکات آمار ناهار گاهی فراتر از  500نفر می‌رفت و اینک نیز چنین است. 

یکی نیست به این اعضا و نمایندگان و رؤسا و مدیران بگوید چرا از خانه‌هایتان فراری هستید و حتما باید نان سنگک تازه را از بودجه بیت‌المال نوش جان کنید؟ اگر مَردید و اهل خانواده، بروید سنگکی محله دوتا قرص نان تازه بخرید و با خانواده بخورید و ساعت 7 و30 راه بیفتید به سمت محل کارتان و اینقدر راننده و محافظ و خدمه را به دردسر نیندازید. 

درست است که گفته‌اند «سحرخیز کامرواست» اما در قاعده کار اداری معنا ندارد که رئیس یا وزیر یا نماینده یا شهردار در تاریکی شب در محل کارش حاضر شود. نمی‌دانم این رسم نابخردانه را چه کسی راه انداخت و چه کسی ترویج داد که باید آقایان در محل کارشان صبحانه مفصل بخورند و از زن و فرزندان‌شان بری و گریزان باشند. مدیر اگر خردمند و توانمند و دلسوز مردم باشد نیازی نیست سحر سر کار بیاید یا تا نصف شب بماند بلکه با عملکرد صحیح در همان بازه زمانی می‌تواند برای کشور و مردمش مفید و موثر باشد. 

البته از این عجیب‌تر هم داریم! و آن مدیرانی هستند که دفتر کارشان را به خوابگاه تبدیل می‌کنند. مدیر باید علاوه بر سواد و تجربه و توانمندی، وجاهت و ظاهری مقبول هم داشته باشد. برخی از آقایان به محض وارد شدن به اتاقشان دمپایی می‌پوشند و بعید نیست در سال‌های آتی به بهانه کار سخت و خستگی زیاد شاهد پوشیدن پیجامه در دفاتر باشیم. داشتن اتاق کوچکی با چند بالش و تشک برای استراحت هم عادی شده تا بعد از ناهار چرتی هم بزنند و بعد از چرت هم استحمامی کنند. تمام کارهایی که باید در خانه و کنار همسر و فرزندان انجام شود در محل کار انجام می‌شود. به همین دلیل است که وقتی وارد محل کار برخی از مدیران می‌شوید اگر اهل ذوق باشید نشانه‌های شلختگی را به وضوح خواهید دید.

اینکه مدیری خروس‌خوان از خانه بیرون می‌رود و نیمه‌شب برمی‌گردد و گاهی در محل کارش می‌خوابد دلیل بر پرکاری و خدمتگذاری نیست بلکه یک شیوه من‌در‌آوردی و غلط مدیریت است که هم به آقای مدیر، هم به خانواده و هم به همکاران و مردمی که با او سر و کار دارند لطمه می‌زند.

اینکه اگر نصف شب از خواب بلند شویم و خانواده‌مان را تنها بگذاریم و نماز صبح را در مسجد محل یا محل کار بخوانیم، انسان باخدایی هستیم تصور باطلی است. خداوند هرگز راضی نیست محبت پدری و همسری را از خانواده‌تان دریغ کنید که می‌خواهید از قافله مدیریت عقب نیفتید. این رفتار حاشا و کلا عادی نیست.

آقای رئیس، آقای وزیر، آقای نماینده، آقای مدیر، آقای شهردار، خانواده در اولویت است و شما هر چه مسئولیت سنگین‌تری داشته باشید الگوی تأثیرگذارتری برای همکاران‌‌‌ِتان و مردم جامعه هستید. پس لطفا صبحانه را با خانواده میل کنید و بعد تشریف ببرید سرکار!