چند سالی است کابوس ابتلا به سرطان پستان به‌شدت میان خانم‌های ایرانی شیوع یافته است، تا جایی که در بسیاری از خانواده‌ها حداقل یک نفر مبتلا به سرطان پستان یافت می‌شود. البته ناگفته نماند سرطان پستان از شایع‌ترین سرطان‌های زنان و دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان میان زنان 44 تا 40 ساله سراسر دنیاست. در کشور ما نیز این بیماری نزدیک به 19درصد کل سرطان‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.
حال این که چرا این بیماری خطرناک با شیوع قابل توجهی مواجه شده است موضوعی است که به عوامل زیادی ازجمله زمینه‌های مساعد ژنتیکی و سبک نادرست زندگی از جمله چاقی و نداشتن تحرک بازمی‌گردد، اما نکته مورد بحث ما این است که چگونه و از چه روشی می‌شود این بیماری را در اولین مراحل ابتلا تشخیص داد و به طور موثر درمان کرد؟ چراکه سرطان پستان ازجمله سرطان‌هایی است که در صورت تشخیص و درمان سریع به طور کامل قابل کنترل است.
در این خصوص موثرترین و دقیق‌ترین روش تشخیصی سرطان پستان براساس آخرین یافته‌های انجمن سرطان آمریکا انجام منظم مامو گرافی است.
دکتر شیرین شهبازی صیقلده دکتری بهداشت باروری با تاکید بر آن که پیشگیری از سرطان و تشخیص زودرس آن در کنترل بیماری و افزایش طول عمر موثر است، می‌گوید: از آنجا که ممکن است لمس ضایعات بسیار کوچک برای بیماران و پزشکان خبره نیز امکان‌پذیر نباشد برای شناسایی این ضایعات باید بر روش تصویربرداری تکیه کرد. در حال حاضر روش انتخابی تصویربرداری پستان ماموگرافی است.
عضو هیات علمی دانشکده مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌افزاید: ماموگرافی موثرترین روش تشخیص سرطان پستان در مراحل اولیه بوده و به همین دلیل از آن نه‌تنها در روش‌های تشخیصی، بلکه در روش‌های غربالگری نیز استفاده می‌شود.
انجام ماموگرافی از دهه پنجم زندگی براساس دستورالعمل پیشین انجمن سرطان آمریکا، سن شروع ماموگرافی ۴۰ سالگی بوده است، اما براساس دستورالعمل جدید، سن شروع غربالگری در زنانی که خطر خاصی برای ابتلا ندارند (سابقه خانوادگی یا ژن‌های مستعدکننده) افزایش یافته و به 45 سال رسیده است.
به گفته این متخصص مامایی زنان 40 تا 44 ساله‌ای که فاکتور خطر سرطان پستان را ندارند فقط اگر تمایل داشته باشند، می‌توانند غربالگری سرطان پستان را به صورت سالانه شروع کنند، اما زنان 45 تا 54 ساله بهتر است هر سال ماموگرافی شوند و زنان 55 ساله و بالاتر نیز بهتر است هر دو سال یا سالانه ماموگرافی شوند.
وی تاکید می‌کند: ماموگرافی باید تا زمانی که زن سلامت خوبی دارد یا امید به ادامه زندگی او ده سال یا بیشتر است، ادامه یابد. زنانی که سابقه خانوادگی یا تمایل ژنتیکی برای سرطان پستان دارند نیز در صورت ضرورت باید علاوه بر ماموگرافی، MRI نیز انجام دهند.
مامو گرافی را جایگزین معاینه پزشک کنید همه خانم‌ها برای کمک به حفظ سلامت زنانه در خود باید در مورد فواید، محدودیت‌ها و عوارض ماموگرافی بدانند، ویژگی یک پستان سالم را بشناسند و در صورت کوچک‌ترین تغییر غیرطبیعی در این عضو به پزشک مراجعه کنند.
دکتر شهبازی با اشاره به این که در زنانی که با خطر جدی ابتلا به سرطان پستان مواجه نیستند نیازی به معاینه منظم پستان از سوی پزشک نیست، بیان می‌کند: پیش از این توصیه می‌شد زنانی که در دهه دوم و سوم زندگی‌شان قرار دارند، هر سه سال یکبار برای معاینه به پزشک مراجعه کنند و این کار برای خانم‌های بالای ۴۰ سال به طور سالانه انجام شود، اما براساس توصیه جدید انجمن سرطان آمریکا، شواهد معتبری در مورد این که معاینه کلینیکی پستان سبب نجات جان زنان شود، وجود ندارد و توصیه می‌شود زمانی که صرف این معاینات می‌شود، صرف گفت‌وگو در مورد فواید انجام ماموگرافی و گرفتن یک شرح حال دقیق از شخص شود. خوب است بدانید تاکنون عارضه خطرناکی برای ماموگرافی گزارش نشده و مزایای آن بیشتر از معایب آن است.
خودآزمایی پستان‌ها را از یاد نبرید یکی از راه‌های تشخیص زودرس سرطان پستان، خودآزمایی یا معاینه پستان از سوی خود فرد است. در واقع این روش نه‌تنها هزینه اقتصادی ندارد بلکه هر ماه فقط 15 دقیقه از وقت یک خانم را خواهد گرفت.
دکتر شهبازی با تاکید بر این که بخش عمده‌ای ازسرطان‌های پستان از سوی خود فرد کشف می‌شوند، می‌گوید: البته این نوع معاینه نمی‌تواند جایگزین ماموگرافی شود، اما با توجه به این که در کشور ما ماموگرافی در خدمات بهداشتی عمومی ارائه نمی‌شود، بهتر است زنان به تغییرات سینه خود توجه داشته باشند و هرگونه تغییر غیرطبیعی را به سرعت گزارش کنند. فراموش نکنید بهترین زمان برای بررسی پستان و انجام ماموگرافی یک هفته بعد از عادت ماهانه است.