اگر تاکنون برایتان این سؤال به وجود آمده است که علت افت سرعت کامپیوتر و کند کار کردن سیستم‌عامل ویندوز آن چیست؟ و در مرحلع بعدی برای بهبود و یا افزایش سرعت آن می‌بایست چه اقداماتی را انجام داد؟ بهتر است در ادامه ما را همراهی کنید.
بر کسی پوشیده نیست که سیستم‌عامل ویندوز از دیرباز بسته به استفاده کاربر دچار افت سرعت عملکرد می‌شود و ویندوز 10 نیز این قاعده به هیچ عنوان مستثنا نیست. برخی در مرحله اول سعی می‌کنند با ارتقا سخت‌افزاری این مشکل را برطرف کنند، اما آن‌هایی که قرار است هزینه ارتقاء را پرداخت کنند به خوبی می‌دانند وارد معرکه‌ای می‌گردند که امکان خروج از آن به این آسانی وجود نخواهد داشت و هر از چند گاهی این رویه نیز تکرار خواهد شد.
کاهش سرعت عملکرد ویندوز می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، اما بدون شک با رعایت چند نکته بسیار آسان می‌توان از این میزان کاهش سرعت کاست. در همین رابطه در ادامه قصد داریم ده ترفند مفید برای افزایش سرعت عملکرد ویندوز 10 که بهتر است بکار بگیرید را به شما آموزش دهیم.
مفهوم crapware در واقع همان برنامه‌های انبوهی است که مایکروسافت به صورت پیش‌فرض بر روی پلتفرم‌های خود قرار می‌دهد. اکثر این برنامه‌ها از حجم بالایی برخوردارند، زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، با این حال وجود آن‌ها می‌تواند فضای داخلی سیستم شما را اشغال کنند.
البته به یاد داشته باشید که برخی از crapware ها نیز به مرور زمان در زمان نصب برنامه‌های جانبی به سیستم شما راه پیدا می‌کنند و به نوعی پیش نیاز اجرای برنامه‌های دیگر هستند، از این رو ردموندی ها را زیاد نمی‌توان سرزنش کرد. در هر حال برای رهایی از شر این‌گونه برنامه‌ها ابتدا منوی استارت را باز کرده و سپس به سربرگ "All apps”بروید.
حال هر یک از برنامه‌هایی که گمان می‌کنید وجودشان ضرورتی ندارد را با راست کلیک و انتخاب گزینه Uninstall حذف نمایید. به خاطر داشته باشید که برنامه‌های یونیورسال و مترو از این روش قابل پاک کردن هستند، از این رو بایتسی برای حذف سایر برنامه‌ها مسیر Control Panel\All Control Panel Items\Programs and Features را طی کرده و سپس آن را انتخاب نمایید.
البته راه سومی نیز بدین منظور تعبیه شده و آن نیز رفتن به سربرگ Apps & Features در قسمت تنظیمات موجود در منوی استارت است. در این قسمت شما توانایی لیست کردن برنامه‌های نصب شده بر روی سیستم بر اساس حجم، تاریخ نصب و یا نام را دارید. با حذف این نوع برنامه‌ها، حافظه رم و CPU دستگاه ویندوزی شما پس از بوت شدن کمی خالی‌تر خواهد شد. اگر هیچ یک از روش‌های حذف بالا را پسند نکردید، می‌توانید از برنامه‌های کمکی همچون PCDecrapifier و Revo Uninstaller استفاده نمایید.
هنگامی که ویندوز اجرا می‌شود تعدادی برنامه کاربردی همزمان با آن به صورت خودکار اجرا می‌شود و اغلب آیکون آن‌ها در قسمت Taskbar کنار ساعت نشان داده می‌شود این برنامه‌ها باعث می‌شوند ویندوز کند راه‌اندازی شود و همچنین بخشی از حافظه رم را اشغال می‌کنند که این نیز باعث کند شدن ویندوز می‌شود.
برای محدود کردن استارتاپ‌ها در ویندوز 7 نیاز به یک ابزار کمکی همچون MSCONFIG خواهید داشت، اما خوشبختانه در ویندوز 8 به بعد مایکروسافت ساز و کاری راحت برای این کار تعبیه کرده است. بر این اساس استفاده کنندگان ویندوز 8 به بعد برای محدود کردن اجرای Startup ها کافی است برنامه سیستمی تسک منیجر رل با میان‌بر Ctrl-Shift-Esc باز کرده سپس به سربرگ Startup بروند.
در این قسمت برنامه‌های استارتاپ بر اساس نام ردیف شده‌اند و در کار کنار آن‌ها میزان فضایی که هر برنامه در هنگان شروع به کار ویندوز اشغال می‌کند در سه سطح قرار داده شده است؛ با کلیک راست و انتخاب گزینه "disable” بر روی هر برنامه می‌توانید آن را غیرفعال کنید. البته به یاد داشته باشید اجرای صحیح هر برنامه ممکن است به اجرای موازی برنامه دیگری بستگی داشته باشد از این رو از غیر ضروری بدون آن قبل از اعمال تغییرات اطمینان خاطر کسب کنید.
دلیل اصلی کاهش سرعت در رایانه‌های شخصی پر شدن فضای دیسک سخت از داده‌ها است و از آنجا که رجیستری ویندوز بیشتر و بیشتر می‌شود فضای خالی هم سریع‌تر پر خواهد شد. با این حال فضای دیسک سخت شما با بسیاری از فایل‌های موقت و تکراری نیز پر می‌شود که از آن‌ها مطلع نیستید.
همچنین می‌توان فایل‌های تکراری روی رایانه شخصی خود را که بدون استفاده هستند و از فایل‌های اصلی گرفته شده‌اند حذف کرد. البته هیچ آسیبی در حذف این فایل‌ها به سیستم نمی‌رسد. با حذف این فایل‌ها ممکن است فضای خالی خوبی را به دست آورید که نمونه‌های دانلود تکراری یا فایل‌های موقت هستند. برای اعمال این دستورات دو روش وجود دارد؛ یک استفاده از برنامه سیستمی Clean Up Your Disk و دیگری کمک گیری از برنامه‌های جانبی همچون System Mechanic 14.
هرچند برنامه‌های کمکی با چند کلیک به یافتن و حذف فایل‌های تکراری موجود بر روی سیستم شما اقدام می‌کنند، با این حال اگر بخواهید دستی این کار را انجام دهید ابتدا بایستی برنامه Disk Cleanup را از طریق تایپ نام آن در کادر جستجو باز کرده سپس نوع مکان‌هایی که خواهان جستجوی فایل‌ها هستند را انتخاب کرده و در انتها گزینه clean up system file را انتخاب نمایید.
در سوی دیگر بهتر است هر دو ماه یک‌بار بسته به میزان استفاده، سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات بر روی هارد خود را از طریق برنامه سیستمی Disk Defragmenter افزایش دهید. هنگامی که فایل‌ها تکه‌تکه شده باشند، سیستم‌عامل باید برای به هم پیوستن تکه‌های فایلی که باز شده است، دیسک را جستجو کند. زمان پاسخ گویی می‌تواند به مقدار قابل توجهی طولانی‌تر گردد از این رو استفاده از Disk Defragmenter می‌تواند میزان زمان انجام این عمل را به حداقل کاهش دهد. البته برنامه‌های جانبی دیگری نیز همچون Raxco PerfectDisk می‌توانند شما را در دیفرگ کردن هارددیسک خود یاری کنند.
هرچند ویندوز 10 نسبت به نسخه‌های قبلی خود بهینه‌تر شده، با این حال بر کسی پوشیده نیست که افزودن حافظه رم می‌تواند سرعت عملکرد کلی دستگاه را به طور محسوسی افزایش دهد. وقتی که کامپیوتر رومیزی را خودتان اسمبل می‌کنید، یک کیس اختصاصی خواهید داشت که محتویات آن را متناسب با سلیقه، کاربرد و بودجه‌‌تان مشخص خواهید کرد، اما اگر از یک لپ‌تاپ یا الترابوک استفاده می‌کنید با محدودیت‌های جدی برای ارتقا حافظه رم مواجه خواهید بود به طوری که اولاً دستگاه شما بایستی از این قابلیت برخوردار باشد، ثانیاً برای ارتقا بایستی حافظه رمی مشابه با نمونه سوار شده بر روی مادربرد بیابید در غیر این صورت به اصطلاح حافظه رم پس زده خواهد شد.
البته اگر از دستگاه‌هایی مانند سری سرفیس و یا یوگا لنوو استفاده می‌کنید، بهتر از قید ارتقا حافظه رم را بزنید زیرا باز کردن قاب پشتی این دستگاه‌ها به حرارت و تجهیزات لازم نیاز دارد و در صورت رعایت نکردن نکات ایمنی ممکن است صفحه‌نمایش آسیب بیند. به گفته ردموندی ها، 8 گیگابایت حافظه رم برای استفاده از تمامی امکانات ویندوز 10 بسیار مناسب است.
در چند سال اخیر استفاده از حافظه‌های SSD به جای هارددیسک‌ها به امری عادی حتی برای پی‌سی‌ها تبدیل شده از این رو تأکید مؤکد می‌کنیم اگر از پی‌سی و یا لپ‌تاپ خود به منظور کارهای گرافیکی استفاده می‌کنید، از این نوع حافظه‌ها استفاده نمایید. در SSD ها به دلیل آنکه هیچ قطعه مکانیکی و دیسکی برای خواندن وجود ندارد، سرعت تبادل اطلاعات بسیار بالاتر از هارد HHD است.
هرچند هدف اصلی اکثر بدافزارها آسیب رساندن به سیستم هدف هست، با این حال تقریباً تمامی به اصطلاح ویروس‌های نوشته شده برای سیستم‌عامل ویندوز پس از فعال شدن در اجرای روند کلی برنامه‌ها اختلال ایجاد می‌کنند، از این رو پیشنهاد می‌شود اولین دیوار دفاعی ویندوز خود را که Windows Defender نام دارد به‌روز نگاه دارید و یا در صورت امکان از ضدویروس‌های رایج و شناخته شده‌ای در بازار که حتی‌الامکان دارای فایروال نیز هستند استفاده کنید.
وب‌سایت منبع ضد ویروس Malwarebytes Anti-Malware که نسخه رایگان آن نیز موجود است را پیشنهاد کرده که به نظر ما نیز برنامه‌ی قدرتمندی محسوب می‌شود با این حال این نکته را به یاد داشته باشید که برنامه‌های ضد ویروس به دلیل نظارت دائمی بر فعالیت شما همواره در حال مصرف حافظه رم و CPU دستگاه هستند.
البته بر کسی پوشیده نیست که این عمل برای افرادی که به صرفه اقتصادی اهمیت زیادی می‌دهند مناسب نیست، با این حال بد نیست که بدانید قرار دادن تنظیمات مصرف انرژی بر روی حداکثر می‌تواند باعث افزایش کارایی قطعات داخلی دستگاه و در نتیجه افزایش سرعت عملکرد کلی شود. برای انجام این کار ابتدا بایستی به تنظیمات کنترل پنل رفته و سپس مسیر System and Security / Power Options را دنبال نمایید. در این مرحله منوی کشویی مشاهده شده را باز کرده و فقط گزینه "High Performance ” را انتخاب کنید.
بدون شک همان‌طور که از تعریف اولیه یک سیستم برمی‌آید، درست کار نکردن هر قطعه می‌تواند بر روند کلی اجرای عملکرد سیستم یا دستگاه تأثیر گذار باشد، از این رو استفاده از عملگر خطایابی ” Troubleshooter” یک راه حال ساده و رایگان به منظور بررسی خطاهای احتمالی در سیستم است که برای اجرا کافی است troubleshooting را در باکس جستجوی ویندوز 10 تایپ نمایید.
در این قسمت اگر عیب دستگاه خود را به طور حتم می‌دانید یکی از قسمت‌ها را انتخاب نمایید، اما اگر از دانستن این موضوع عاجزید بهتر است گزینه "Check for performance issues” را انتخاب کنید تا تمامی سناریوهای از پیش تعریف شده مورد بررسی قرار گیرند.
همچون نسخه‌های قبلی، ویندوز 10 نیز به افکت‌های تصاویری تعاملی مجهز شده که متأسفانه فعال بودن تمام آن‌ها می‌تواند بر سرعت کلی دستگاه اثرگذار باشد، این مسئله زمانی بیشتر خود را نشان می‌دهد که شما دارای یک پردازنده خیلی قوی نیستید.
البته با انجام این کار کمی از زیبایی اصلی ویندوز 10 کاسته می‌شود، با این حال اگر قصد دارید زیبایی را فدای سرعت کنید در ابتدا بایستی "adjust appearance” را در باکس جستجوی ویندوز تایپ کرده و سپس در صفحه باز شده افکت‌هایی که مورد نظر هستند را با برداشتن تیک کنار آن غیرفعال کنید. بعد از اینکه تیک‌های گفته شده را برداشتید تغییری را در عملکرد و سرعت اجرای ویندوز بسته به قدیمی یا جدید بودن کامپیوتر خود حس خواهید کرد.
همان‌گونه که مشخص است، ویندوز 10 در پس زمینه در حال اجرای سرویس‌های زیادی برای عملکرد صحیح در شبکه و سیستم می‌باشد. البته تعدادی از این سرویس‌ها برای بسیاری از کاربران معمولی ویندوز غیرضروری بوده و می‌توانند غیرفعال شوند تا سرعت سیستم بالا برود. این کار باعث بهبود عملکرد سیستم می‌شود.
یکی از این سرویس‌ها که طور فاحش از منابع سخت‌افزاری استفاده می‌کند جستجوی دائمی یا همان "Search Indexing” است که امکان پیدا کردن فایل یا برنامه‌ای را با استفاده از کادر جستجوی کورتانا را فراهم می‌کند. همچون قسمت قبل، این تأثیر سرعت عملکرد بیشتر بر روی سیستم‌های رومیزی با منابع سخت‌افزاری محدود نمایان می‌شود.
برای غیر فعال کردن این قابلیت بر روی آیکون This PC کلیک راست کرده و گزینه Manage را انتخاب کنید. در پنجره باز شده در قسمت چپ روی علامت فِلِش Services and Applications کلیک کنید تا گزینه Services نمایان شود. حال روی Services کلیک کنید تا در قسمت راست همین پنجره لیست سرویس‌های ویندوز نشان داده شود. در این قسمت کافی است به دنبال گزینه Windows Search, گشته، روی آن کلیک راست کنید و سپس Manual یا Disabled ببرید. البته به خاطر داشته باشید که در راه‌اندازی مجدد ویندوز پس از انجام این کار، مایکروسافت به شما هشدار خواهد داد که متوقف کردن عملکرد مذکور از قابلیت‌های ویندوز 10 کاسته است.
منبع: فارنت