روزنامه شهروند نوشت: سل، اسهال خونی و بیماری‌های عفونی در میان زنان، معتادان و کارتن‌خواب‌های هرندی شایع شده است.
خانه‌هایشان حمام ندارد، اگر هم داشته باشد، یک حمام است برای 10 - 15 خانواده. دستشویی‌ها اوضاع خوبی ندارند، همان وضع حمام‌ها را دارند، دستشویی و حمام‌های خانه‌های محله هرندی یا همان دروازه غار را می‌گویم؛ همان‌ها که سوسک و موش از در و دیوارش بالا می‌رود و جای نیش مگس روی دست و صورت بچه‌ها را قرمز کرده است.
خانه‌های اطراف پارک حقانی که این روزها به خاطر معتادان و کارتن‌خواب‌هایش، خبرساز شده، از هیچ‌چیز در امان نیستند. انواع بیماری‌ها در میان کودکان و زنان دیده می‌شود؛ شپش، اسهال خونی، بیماری‌های عفونی، تنها بخشی از این بیماری‌هاست. آنها افراد معمولی هستند، معتاد نیستند یا اگر هم هستند، اعتیادشان خاموش است. آنها در خانه‌های خود، در چهاردیواری‌هایشان، به انواع بیماری‌ها مبتلا می‌شوند.
وضع ساکنان پارک حقانی اما از همه حادتر است. آنجا معتادان و کارتن‌خواب‌ها، کنار چادرهایشان که با پلاستیک و نایلون و بنرهای تبلیغاتی بنا شده، ادرار و مدفوع می‌کنند، همین هم شده تا دیوارهای پارک، بوی تند ادرار بگیرند و بوی تهوع‌آور مدفوع مانده، از پشت درخت‌ها، هر رهگذری را کلافه کند. آنها سرویس بهداشتی پارک را به رسمیت نمی‌شناسند. ساکنان پارک، 1500 نفری می‌شوند. آنها از ترس از دست دادن چادرهای زهوار دررفته و وسایل درب و داغانشان، حاضر نیستند، چند قدم راه روند و به دستشویی برسند. حالا اسهال‌خونی، سل، بیماری‌های عفونی، زگیل تناسلی، هرپس (تبخال تناسلی)، هپاتیت، اچ‌آی‌وی، در میان معتادان و کارتن‌خواب‌ها بیداد می‌کند؛ کسانی که از همین محله هرندی مشتری‌هایی دارند.
«لیلا ارشد»، مؤسسه زنان سرزمین خورشید که سال‌ها در مجاورت همین پارک برای حمایت از زنان آسیب‌دیده فعالیت می‌کند، وضع بهداشتی اهالی هرندی را نگران‌کننده می‌داند: «شرایط پارک اسفناک است، معتادان و کارتن‌خواب‌های این پارک، تمام روز مواد مصرف می‌کنند، دستشویی می‌کنند اما یک‌بار هم دستشان را نمی‌شویند و چند قدم آن طرف‌تر از ادرار و مدفوع خود و همسایه‌شان غذا می‌خورند. اینها زمینه ابتلا به انواع بیماری‌ها را برای این افراد فراهم می‌کند، نه فقط برای این افراد بلکه برای ساکنان محل هم هست.»
کودکان در همین پارک رفت‌وآمد می‌کنند؛ چه آنها که اهل محل هستند و چه بچه‌های خود کارتن‌خواب‌ها و معتادها: «در زمستان، سگ، بچه‌های معتادان را گاز می‌گیرد، بیشتر بچه‌ها مریض هستند، در زمستان مشکل سوختگی هم به سایر مشکلات این افراد اضافه می‌شود. وقتی آتش روشن می‌کنند و مواد می‌زنند، نشئه می‌شوند و روی آتش می‌افتند، به همین خاطر، آمار سوختگی‌ها در زمستان بیشتر می‌شود، ما هم در همین مدت کوتاه، تعداد زیادی پماد سوختگی و باند به آنها داده‌ایم، غافل از این‌که وقتی این زخم‌ها خوب درمان نشوند، عفونت می‌کند و عفونتش در میان افراد دیگر منتقل می‌شود و در نهایت هزینه‌های دولت برای درمان اهالی این منطقه را بالا می‌برد. موارد سرمازدگی در زمستان‌ها کم نیست».
ارشد، اینها را به «شهروند» می‌گوید و حرف‌هایش را ادامه می‌دهد: «خیلی از این افراد، بیماری‌های روده و معده دارند، دلیل آن هم شیوع بیماری‌های ویروسی است.»
هجوم معتادان از همه‌جای تهران به پارک حقانی دروازه غار
تعداد سوءمصرف‌کنندگان موادمخدر در پارک حقانی دروازه غار زیاد شده. حالا خیلی از این افراد از نقاط دیگر تهران به امید جایی و غذایی به این منطقه می‌روند: «اینجا هرشب، یکی از مؤسسه‌های مردمی، برای معتادان غذا می‌آورد، آنها غذا را می‌خورند، اما ظرفش را همان‌جا می‌اندازند، این غذا تا روز بعد، می‌گندد و باعث تجمع مگس و موش می‌شود و آلودگی ایجاد می کند. ما به ناحیه 4 شهرداری منطقه نامه زدیم و از آنها خواستیم تا حداقل این ظرف‌ها جمع شوند تا زمینه بیماری دیگری برای این افراد ایجاد نکند.»
این، تنها محتوای نامه خانه خورشید به شهرداری نیست. آنها از شهرداری منطقه خواسته‌اند حداقل روزی دوبار پیاده‌روها، شسته و ضدعفونی شود، تا بوی تند مدفوع و ادرار از بین برود.
ارشد، نسبت به اقدام برخی از مؤسسه‌های مردمی برای شام و ناهار آوردن برای معتادان انتقاد می‌کند؛ چراکه معتقد است این کارها، معتادان را از شرایطی که در آن به سر می‌برند، خارج نمی‌کند: «هر کاری که برای کمک به این افراد انجام می‌شود، باید تحلیل درستی داشته باشد و مزایا و معایب آن در نظر گرفته شود. نباید از روی احساس کار کرد. هر شب میزان زیادی از این غذاها دور ریخته می‌شود. معتادان قدر این غذاها را نمی‌دانند و دیگر حتی غذاهای ساده را نمی‌خورند. در بحث مسائل اجتماعی باید از شیوه‌های تشویق و تنبیه استفاده کرد.»
او این پرسش را مطرح می‌کند که «آیا برای کسانی که برای بهبودی خود حاضر نیستند هیچ قدمی بردارند، باید یکسان خدمت‌رسانی کرد؟ آنها برای گرفتن غذا کوچک‌ترین تکانی به خودشان نمی‌دهند. غذا جلویشان گذاشته می‌شود؛ حتی الان در میان گروه‌ها بحث است که همراه با غذا به این افراد، دوغ داده شود یا آب میوه، اما آیا ما هر شب خودمان همراه با غذا دوغ و آب میوه می‌خوریم؟»
این فعال اجتماعی معتقد است که این افراد مشکلات دیگری دارند که مهم‌ترین آنها بهداشتی است: «درحال حاضر بیماری‌های هرپس (تبخال تناسلی) و زگیل تناسلی و سل در میان این افراد زیاد شده. همه آنها هم در کنار هم می‌خوابند، وعده‌های متنوعی که برای این افراد آورده می‌شود، باعث شده تا معتادان از جاهای دیگر شهر به این منطقه بیایند، به همین خاطر تعدادشان در ماه‌های اخیر خیلی زیاد شده است. اگر قبلا معتادان دو هزار تومان کمتر مواد می‌کشیدند تا نان و پنیری بخرند، حالا همان دو هزار تومان را هم دود می‌کنند. چون خیالشان از بابت غذا راحت شده است.»
ویزیت‌های رایگان در محله هرندی
او به اقدام شهرداری برای راه‌اندازی حمام در پارک حقانی اشاره می‌کند: «ما به این افراد وسایل بهداشتی می‌دهیم، شهرداری حمام درست کرده، یکی هم غذا می‌آورد. این معتادان دیگر انگیزه‌ای برای بهبودی پیدا نمی‌کنند. حداقل باید در یک فضای مدیریت‌شده به این افراد خدمت‌رسانی کرد.»
حالا شهرداری منطقه 12، در واکنش به شیوع انواع بیماری‌ها، اهالی محل را رایگان ویزیت می‌کند: «ما شنیدیم شهرداری نزدیک به 7 میلیون تومان دارو خریده و بین 3 هزار نفر توزیع کرده است.» ارشد اینها را می‌گوید.
شهرداری این آمار را تأیید می‌کند. 7 میلیون تومان دارو برای مراجعه‌کنندگان به مراکز سیار سلامت هزینه شده است. محمدعلی قندهاری‌نیا، معاون اجتماعی شهرداری منطقه 12، این را به «شهروند» می‌گوید و ادامه می‌دهد: «از تیرماه امسال، طرح انضباط شهری در منطقه 12 اجرا شد که طی آن خدمات پزشکی رایگانی به اهالی این محل داده شد که یکی از آنها اتوبوس سلامت است. ما با یکی از داروخانه‌ها قرارداد بسته‌ایم تا دارو را به صورت رایگان با نسخه‌ای که پزشکان برای آنها تجویز می‌کنند، بگیرند.» به گفته او، معتادان و کارتن‌خواب‌ها، مراجعه‌کنندگان این اتوبوس سیار نیستند.
شیوع بیماری‌ها در ضلع جنوبی پارک
وضعیت ضلع شمالی پارک خواجوی کرمانی که محل تجمع قبلی معتادان و کارتن‌خواب‌ها بود و چند قدمی با پارک حقانی فاصله دارد، از ضلع جنوبی آن نامناسب‌تر است، بیماری و آلودگی آنجا شایع‌تر است. قندهاری‌نیا می‌گوید: «این منطقه بهداشت محیطی و فردی خاص خودش را دارد، شایع‌ترین بیماری هم بیماری‌های عفونی است که در میان اهالی این محل زیاد دیده می‌شود. وضع ابتلا به شپش هم شرایط خاصی ندارد، به هرحال به خاطر مشکلات بهداشت فردی، این موضوع در میان اهالی این محل مشهودتر است.»
شهرداری منطقه 12، در محله هرندی، طرح منزل به منزل اجرا کرده، درهمین طرح هم متوجه وخامت شرایط زندگی این افراد شده است: «به‌خاطر این‌که بسیاری از خانه‌ها حمام ندارند، ما طرح حمام رایگان را اجرا کردیم و به هر خانواده بسته ویژه حمام می‌دهیم که شامل حوله، شامپو، لیف و تیغ و ... است، به تمام اعضای خانواده هم کارت حمام می‌دهیم تا حداقل هفته‌ای یک‌بار حمام بروند.»
بیشتر معتادان محله شپش و اسهال‌خونی دارند
کارتن‌خواب‌های این محله، معمولی نیستند. آنها مبتلا به اچ‌آی‌وی و هپاتیت هستند، همین هم شده تا اگر خدماتی به آنها می‌دهند، آنها را از سایرین جدا کنند: «یک ماهی می‌شود که پورتال سیاری با پنج دوش در پارک حقانی مستقر کرده‌ایم که این افراد می‌توانند به صورت رایگان از آن استفاده کنند.» اینها را حمید صادقیان، سرپرست اداره رفاه خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری منطقه 12 به «شهروند» می‌گوید و ادامه حرف‌هایش را می‌گیرد: «جز این پورتال، یک سرویس بهداشتی سیار با پنج چشمه هم مستقر کرده‌ایم. در کنار حمام سیار هم با دو حمام عمومی منطقه، قرارداد بسته‌ایم تا این کارتن‌خواب‌ها از آن استفاده کنند. آنجا صابون و شامپو هم داده می‌شود.»
صادقیان به وضع خانه‌های محله دروازه غار اشاره می‌کند، خانه‌هایی که نه حمام دارند و نه دستشویی: «برخی از این خانه‌ها حتی دستشویی ندارند، آنهایی هم که دارند، معمولا با 20 خانواده شریک هستند، به همین خاطر با کارت‌هایی که به آنها می‌دهیم، می‌توانند از حمام عمومی و نمره استفاده کنند.»
او شیوع شپش و اسهال‌خونی در میان معتادان هرندی را تأیید می‌کند: «اینها موضوعاتی است که باید اداره سلامت شهرداری منطقه 12 به آنها رسیدگی کند، اما بیماری اچ‌آی‌وی و هپاتیت را خودمان پیگیری می‌کنیم، به همین خاطر درنظر داریم تا اتوبوس ایدز را فعال کنیم؛ هرچند که در حال حاضر مراکز دی‌ای‌سی (کاهش آسیب)، کاندوم و سرنگ رایگان و پلمپ شده در میان این افراد توزیع می‌کنند و NGOهایی هستند که سرنگ‌های استفاده شده را جمع‌آوری می‌کنند.»