اعتماد/ جاويد قربان‌اوغلي _ مديركل اسبق وزارت امور خارجه
دومين نشست بين‌المللي وين درباره بررسي وضعيت سوريه در حالي روز گذشته برگزار شد كه برگزاري آن از اهميت و ابعاد بسيار مهمي برخوردار است.
به گزارش اعتماد، در واقع، اهميت نشست بين‌المللي وين٢ در اين واقعيت نهفته است كه تمامي كشورهايي كه به نوعي در بحران چهار ساله سوريه دخيل بوده‌اند و در اين بحران نقش‌آفريني كرده‌اند، گرد يك ميز جمع شدند و به اين واقعيت رسيدند كه راهكار نظامي نمي‌تواند پاسخگو و تامين‌كننده اهداف آنها باشد.
در اين راستا، چه مخالفان دولت بشار اسد و چه موافقان و حاميان وي به اين نكته رسيده‌اند كه در چشم‌انداز آتي سوريه، راه‌حل نظامي نمي‌تواند موجب پيروزي آنها شود و ادامه يافتن اين مساله موجب بيشتر شدن درد و آلام ملت سوريه و تخريب بيش از پيش اين كشور خواهد شد.
هم‌اينك فجايع رخ داده در سوريه موجب شرمساري جامعه بين‌المللي در تداوم يافتن بحران اين كشور و همچنين كشتار و مجروح شدن صدها هزار نفر از مردم سوريه و آوارگي و مهاجرات ميليون‌ها سوري شده است و به همين دليل، تمامي كشورها و قدرت‌هاي موثر منطقه‌اي و بين‌المللي به وين آمده‌اند تا از طريق گفت‌وگو و مذاكره به يك راهكاري براي خروج از اين بن‌بست دست يابند.
با اين حال، شايد حضور جمهوري اسلامي ايران براي نخستين بار در چنين اجلاس‌هايي را بايد مهم‌ترين اتفاق دانست. ايران به عنوان يك كشور مهم، تاثيرگذار و داراي نفوذ بسيار در خاورميانه محسوب مي‌شود و در چهار سال اخير سياست‌هاي خود را در مقابل كشورهايي كه خواهان سقوط بشار اسد از طريق راهكارهاي نظامي بوده‌اند، تنظيم كرده است.
با اين وجود، در سال‌هاي گذشته نيز ما شاهد بوديم كه ايران در نشست‌هايي كه در رابطه با سوريه برگزار شده است مانند اجلاس ژنو١ و ژنو٢ دعوت نشده بود كه اين به دليل اشتباه محاسباتي كشورهاي غربي در ناديده گرفتن نقش تاثيرگذار ايران بوده است.
البته بايد اين را بيان كرد كه سياست‌هاي نه چندان درست دولت قبل و وجود تبليغات ايران‌هراسانه نيز در اتخاذ اين رويكرد حذفي از سوي غرب موثر بوده است اما دستيابي به توافق هسته‌اي و عملكرد مثبت جمهوري اسلامي ايران در دو سال گذشته موجب شده تا كشورهاي غربي بهانه‌اي براي حذف ايران نداشته باشند.
آنها به اين واقعيت رسيده‌اند كه ايران حداقل در دو سال گذشته نقش ثبات‌آفرين و مثبت در منطقه داشته و بسياري از تبليغات نيز عليه ايران عاري از حقيقت است. همچنين جمهوري اسلامي ايران با رهايي از مساله هسته‌اي فرصت و توان بيشتري در حل و فصل بحران‌هاي منطقه‌اي يافته و موجب شده تا تهران نقشي محوري در حل و فصل بحران‌هاي منطقه‌اي داشته باشد.
با اين حال نتيجه‌بخش نبودن نتايج نشست‌هاي پيشين سوريه منجر به اين شده تا دنيا به اين نتيجه برسد كه نخست، عدم حضور ايران براي حل بحران سوريه نتيجه‌بخش نيست و در ثاني، سوريه راهكار نظامي ندارد و تنها راهكار سياسي است كه مي‌تواند منجر به حل و فصل بحران سوريه شود.
كشورهاي دنيا به اين واقعيت رسيده‌اند كه جايگاه ايران در سوريه قابل اغماض نيست و نقشي تاثيرگذار دارد و عدم حضور ايران اشتباه است. اين مسائل موجب شد تا يك تغيير در صحنه بين‌المللي شكل بگيرد و ايران براي حضور در اجلاس سوريه دعوت شود.
البته حضور ايران را هم بايد به فال نيك گرفت چرا كه موجب مي‌شود تا تهران جايگاه خود در صحنه بين‌المللي را بهتر پيدا كند. با اين حال، هنوز كساني هستند كه بر اين باورند ايران نبايد در نشست‌هاي بين‌المللي درباره سوريه حاضر شود، در حالي كه اين رويكرد برخلاف اراده جهاني است. در رابطه با دستيابي به نتيجه نيز بايد يادآور شوم كه حصول و دستيابي به هر نتيجه‌اي درباره سوريه نيازمند برخورداري از عقلانيت در همه كشورهاست.
در اين راستا، بايد دست يافتن به راه‌حل ميانه نيازمند انعطاف از سوي همه كشورها و رسيدن به اين درك باشد كه تداوم بحران سوريه فاجعه‌آفرين است و خوشبختانه مي‌توان گفت اين درك مشترك در حال رخ دادن است.
اين راهكار مشترك مي‌تواند بر دو پايه رسيدن همه كشورها به يك راهكار سياسي در چارچوب نظر و خواست گروه‌ها و مردم سوريه و در پيش گرفتن يك روند دموكراتيك باشد تا در اين راستا سوريه جديد متولد و ساختار سياسي و نظامي حاكميت سوريه حفظ شود و تعهدات بين‌المللي براي بازسازي اين كشور شكل بگيرد.
پايه دوم اين راهكار بايد حذف و مبارزه با تروريسم افسارگسيخته تكفيري و تندرو باشد. بايد دانست كه تداوم اين تروريسم تكفيري تندروي مذهبي بحراني است كه ادامه آن تمامي جهان را تهديد مي‌كند و فقط مختص به سوريه نيست.
با اين حال بايد دانست كه عمق فاجعه در سوريه بسيار است و اين بحران در كوتاه‌مدت و به صورت فوري حل نخواهد شد.