عصرایران؛ محمد مهدی حیدرپور - هنگامی که درباره تنوع زیستی فکر می کنیم به طور معمول ذهن ما درگیر تصاویری رنگارنگ از درختان و گیاهان، دوزیستان، خزندگان و ماهی ها، پستانداران و پرندگانی زیبا با پر و بالی خیره کننده می شود. ممکن است حتی حشرات را مد نظر قرار دهیم. اما آن چه که بیشتر ما هنگام تفکر درباره تنوع زیستی در نظر نمی گیریم جهان زیر پاهای ما و زندگی پر تکاپو در زیر زمین است.
به گزارش "گروه علم و فناوری" عصرایران، در حقیقت، موجودات ساکن در خاک بیش از هر محیط زیست دیگری در کره زمین هستند و نمایشگاهی از کرم ها، آرکی ها، باکتری ها، قارچ ها و میکروب های بی شمار دیگر که حتی در خواب نیز نمی توانید تصور کنید زیر زمین ساکن هستند. مطالعه ای که به تازگی در نشریه نیچر کامینیوکیشنز منتشر شده نشان می دهد این تنوع زیستی زیرزمینی نقش مهمی در عملکرد زیست‌بوم ها دارد و همانند تنوع زیستی روی زمین تحت تاثیر تغییرات اقلیمی قرار می گیرد.
خاک زیر پای ما منزلگاه شبکه های پیچیده و گسترده از حیات است و تعاملات آنها کل زندگی روی خاک را تحت تاثیر قرار می دهد. تعدادی زیادی از پاک کننده های طبیعت وظیفه پاکسازی و تجزیه مواد مرده و بازگرداندن مواد مغذی و انرژی به خاک را بر عهده دارند که گیاهان و دیگر انواع حیات از این مواد مغذی و انرژی بهره‌برداری می کنند.
از جمله نمونه های شگفت انگیز حیات در زیر زمین می توان به باکتری هایی که برق مصرف می کنند. تاردیگریدها (Tardigrade)، موجودات میکروسکوپی که در مواجهه با فضای خلا زنده می مانند و نمونه ای تازه کشف شده به نام "کرم شیطانی"، نماتدی که کیلومترها زیر سطح زمین در شکاف های بستر صخره ای زمین فشار و حرارت بسیار زیاد را تحمل می کند، اشاره کرد.
بدون تردید، خاک بقای حیات روی زمین را حفظ می کند. با در نظر داشتن این مساله پژوهشگران دانشگاه های پکینگ و کپنهاگ که مطالعه اخیر را انجام داده اند تلاش کردند اثر تنوع زیستی زیر زمین بر عملکردهای زیست‌بوم روی زمین را اندازه گیری کنند. تا پیش از این می دانستیم که تنوع زیستی تاثیر مثبت بزرگی بر بهره‌وری یک زیست‌بوم دارد اما تنوع زیستی زیرزمینی هنگام اندازه گیری این تاثیرات در نظر گرفته نمی شد. پژوهشگران مطالعه خود را در فلات تبت انجام دادند که دارای تغییرات گسترده آب و هوایی است و دریافتند با وجود تغییر در میزان بارش، دما، و اسیدیته تنوع زیستی خاک در کل اثر قابل توجهی - 32 درصد - بر تنوع عملکرد و قابلیت های زیست‌بوم دارد.
به گفته یکی از مولفان این مطالعه، تنوع زیستی زیر زمین نه آنچنان در معرض دید قرار دارد و نه بسیار زیبا است، اما در یک گرم خاک می تواند گونه های بیشتری نسبت به تمام مهره داران روی زمین وجود داشته باشد. با توجه به نقش حیات زیر زمین در ذخیره کربن و بازیافت مواد مغذی در کنار تقاضای روزافزون برای غذا و اثر تغییرات اقلیمی بر کشاورزی منطقی به نظر می رسد که هرچه بیشتر درباره موجودات بی شماری که در خاک زندگی می کنند و چگونگی تعامل آنها چیزهای جدید یاد بگیریم. بر همین اساس می توانیم پیش بینی بهتری از چگونگی تحت تاثیر قرار گرفتن محیط زیست در نتیجه تغییرات اقلیمی و چگونگی سازگاری با این شرایط داشته باشیم.
برای خواندن مطالب بیشتر در زمینه علم و فناوری به اینجا مراجعه کنید.