در این مراسم که شامگاه گذشته 14 شهریور ماه در تالار «ایوان شمس» با اجرای اکبر عالمی برگزار شد، همایون اسعدیان دبیر هفدهمین جشن سینمای ایران در سخنانی کوتاه مطرح کرد: مستندسازی حوصله و صبوری زیادی می‌خواهد و من چون این صبر را نداشتم، سینمای داستانی را انتخاب کردم.
درخواست دبیر جشن از مسوولان
او سخنانش را اینگونه ادامه داد: فیلمسازان مستند برای ثبت زمانه‌ی خود از زاویه‌ی دید یک هنرمند، این صبر و شکیبایی را دارند و با کاری که انجام می‌دهند به ما و مسؤلان می‌گویند که شاهد چه چیزهایی در دنیای پیرامون‌مان هستیم. این یکی از فواید مستندسازی در زمان حال است اما برای آیندگان ما این فیلم‌ها، مستندات‌هایی هستند که نشان می‌دهند ما چگونه می‌زیستیم و چگونه به جهان نگاه می‌کردیم.
اسعدیان ادامه داد: از مسوولان می‌خواهیم که سعه صدر و صبوری داشته باشند و از تنگ‌نظری دست بردارند و گمان نکنند که نشان دادن زوایای پنهان و پیدای جامعه بد است و با واژه‌هایی مثل سیاه‌نمایی از آن یاد کنند و باید بدانند که ثبت این فیلم‌ها برای تاریخ کشور ما و جهان ارزشمند است.
یادی از درگذشتگان
در ادامه‌ی مراسم کلیپی تحت عنوان «درگذشتگان» برای یادبود مستندسازانی که در یک سال گذشته دار فانی را وداع گفتند، پخش شد.
محمدرضا مقدسیان، زاون قوکاسیان، مرتضی ندایی و حامد خسروی مستندسازانی بودند که در فاصله‌ی جشن سال گذشته تا امسال بدرود حیات گفتند.
سپس اولین جایزه‌ی این جشن در بخش بهترین فیلمبرداری فیلم مستند اهدا شد و علی لقمانی و رضا جلالی دیپلم افتخار بهترین فیلمبرداری را به سامان لطفیان برای فیلم «آتلان» اهدا کردند.
جایزه بعدی دیپلم افتخار برای بهترین صدای فیلم مستند بود که توسط حسن زاهدی و احمد طاعی به طاهر پیشوایی و مهرداد جلوخانی برای فیلم «آتلان» اهدا شد.
حسن زاهدی (صدابردار سینما) ضمن اهدای این جایزه در سخنانی گفت: 50 سال است که کار مستند می‌کنم و عاشق این کار هستم. مستند و آدم‌های مستند تکرار ناشدنی هستند؛ از همکاران صدا خواهش می‌کنم، وقتی با مستندسازان کار می‌کنند قدری بیشتر سلیقه به خرج بدهند.
در ادامه دیپلم افتخار بهترین تدوین فیلم مستند توسط مهناز مظاهری و محمدرضا موینی به معین کریم‌الدینی برای فیلم «آتلان» اهدا شد.
دیپلم افتخار بهترین موسیقی فیلم مستند نیز به آریا عظیمی‌نژاد برای فیلم «آتلان» اهدا شد.
محمد تهامی‌نژاد و همایون امامی و مهدی حجت برای اهدای جایزه بهترین پژوهش در فیلم مستند به روی صحنه آمدند و تندیس شایستگی و دیپلم افتخار بهترین پژوهش به مهدی قربان‌پور برای فیلم «زمناکو» اهدا شد.
سخنرانی مهدی حجت در شب سینمای مستند
دکتر مهدی حجت استاد دانشگاه و مدیر فرهنگی، در سخنانی ضمن بیان اینکه پژوهش در کشور ما مورد غفلت واقع شده است، گفت: در حوزه‌ی کار من هم که میراث فرهنگی است، پژوهش به شدت مورد غفلت است و اگر به آن توجه کنیم ریشه پیدا می‌کنیم. چیزی که در این دنیا ما را تهدید می‌کند نداشتن ریشه است.
در بخش دیگر برنامه جوایز فیلم‌های کوتاه و نیمه بلند مستند اهدا شد که تندیس شایستگی و دیپلم افتخار بهترین فیلم کوتاه مستند به مصطفی شیری و برای فیلم «خون بازی» رسید.
در بخش تهیه‌کنندگی فیلم کوتاه مستند تندیس و دیپلم افتخار بهترین تهیه‌کننده به طور مشترک به مصطفی شیری و لیدا حائری برای فیلم «خون بازی» اهدا شد.
در بخش کارگردانی فیلم نیمه بلند محسن عبدالوهاب و اُرُد زند روی صحنه آمدند و تندیس و دیپلم افتخار این بخش را به محسن استادعلی برای فیلم «دم صبح» اهدا کردند.
در بخش بهترین تهیه‌کنندگی فیلم نیمه بلند مستند مرتضی رزاق کریمی و محمد آفریده به صحنه آمدند و این جایزه بطور مشترک به محسن استادعلی و نسرین عبدی برای فیلم «دم صبح» اهدا شد.
پرسش مختاری از ایوبی
در ادامه‌ی برنامه مهوش شیخ‌الاسلام و ابراهیم مختاری برای اهدای جایزه بهترین کارگردانی فیلم بلند مستند به روی صحنه آمدند که ابراهیم مختاری پیش از اهدای این جایزه در سخنانی خطاب به رئیس سازمان سینمایی کشور گفت: به عنوان یک مستندساز می‌پرسم، آقای ایوبی کجایید؟
او در ادامه یادآور شد: وقتی داشتیم انجمن مستندسازان را تشکیل می‌دادیم، مدیریت خانه سینما مخالف حضور مستندسازان بود. ما استدلال کردیم که اگر اینجا «خانه‌ی سینمای ایران» است باید مستندسازان در آن جای داشته باشند؛ در نهایت همینطور شد و خانه‌ی سینما با حضور فیلمسازان مستند و انیمیشن خانه‌ی سینمای ایران شد.
مختاری گفت: این مشکل در سازمان سینمایی و مدیریت دولتی سینما هم وجود دارد که فقط سینمای اکران را می‌بینند. با نبود آقای ایوبی که طبق سنت مدیران به این جشن‌ها نمی‌آیند، این سیاست خود را نشان می‌دهد. امیدوارم در سال‌های آینده، هم در جشن‌ها و هم در سیاست‌ها، سازمان سینمایی، سازمان سینمایی ایران باشد.
سخنان ابراهیم مختاری با تشویق ممتد مستندسازان حاضر در سالن همراه شد و در نهایت تندیس شایستگی و دیپلم افتخار بهترین کارگردانی توسط او به معین کریم‌الدینی برای ساخت فیلم «آتلان» رسید.
آخرین جایزه‌ی این مراسم با عنوان بهترین تهیه‌کنندگی فیلم مستند، با حضور رضا میرکریمی (مدیرعامل خانه‌ی سینما) و جعفر صانعی مقدم اهدا شد.
میرکریمی پیش از اهدای این جایزه در سخنانی گفت: آفرین بر مستندسازان، که یک تعهد ناب اجتماعی را در مسیری که بویی از شهرت در آن نیست، بدون اجر و مزد با دیگران به اشتراک می‌گذارند و تلاش می‌کنند که رنج دیگران را کاهش دهند.
جعفر صانعی مقدم نیز در سخنانی کوتاه یادآور شد: یک نقطه مثبت را هم باید درباره مدیریت ایوبی بگوییم که آقای شمقدری (اگر کسی را این دور وبر دارد) خیلی هم شاد نشود. در دوره‌ی مدیریت ایوبی بود که بحث سینمای هنر و تجربه مطرح شد و اکران فیلم‌های مستند و کوتاه شکل گرفت. این آغاز راه است و حتما تهیه‌کنندگی فیلم مستند در گرو جریان‌سازی برای مشارکت بخش خصوصی است.
او ادامه داد: باید از مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و مدیریت آن نیز تشکر کرد که در مجموعه آثاری که در جشن امسال بودند مشارکت زیادی داشتند.
در ادامه تندیس شایستگی و دیپلم افتخار بهترین تهیه‌کنندگی به محمد شکیبانیا برای فیلم «زمناکو» اهدا شد.
اظهار امیدواری رضا میرکریمی برای سینمای مستند
رضا میرکریمی مدیرعامل خانه سینما نیز پس از اهدای این جایزه به فیلم «زمناکو» که درباره‌ی تبعات حملات شیمیایی در طول دوران دفاع مقدس است، گفت: من این افتخار را داشتم که با تعدادی از فیلمسازان و جانبازان شیمیایی بالای 70 درصد، در سالروز فاجعه‌ی اتمی هیروشیمیا به ژاپن رفتیم. در جلساتی که ژاپنی‌ها درباره‌ی فاجعه‌ی کشور خودشان که دهه‌ها از آن می‌گذرد و بازمانده‌ای ندارد صحبت می‌کردند، ما سندهای زنده‌ای به همراه داشتیم که وقتی برای سخنرانی روی صحنه می‌رفتند ژاپنی‌ها دقایقی طولانی ایستاده آن‌ها را تشویق می‌کردند و تا آن زمان حتی نمی‌دانستند ما شیمیایی شدیم. این سندهای زنده، مستندات ما بودند که از هر فیلمی بیشتر کارکرد داشتند.
رضا میرکریمی در پایان اظهار امیدواری کرد: در دوره‌ای که سینمای بلند در موضوعات اجتماعی به دلایلی از جمله فشار از بیرون یا خودسانسوری، کم کار شده است، سینمای مستند بارِ سینمای حرفه‌ای را هم بر دوش بگیرد و روز به روز پرتوان‌تر به مسائل جدی جامعه امروز بپردازد.
به گزارش ایسنا، در انتهای جشن سینمای مستند ایران، یک گروه بین‌المللی اجرای نمایش‌های محلی از شهرستان سوادکوه، باپوشش محلی و نواختن سازهای محلی با اجرای خود پایان بخش مراسم بودند.
در بخشی از مراسم شب جشن سینمای مستند، مجید خالقی سروش (مدیر هماهنگی جشن مستقل فیلم مستند) با بیان اینکه جشن امسال توسط این انجمن برگزار می‌شود، آماری در رابطه با این جشن ارائه داد.
به گفته خالقی سروش در جشن امسال 108 فیلم مستند به دبیرخانه جشن رسید و هیات انتخاب 35 فیلم را از این میان به کمیته داوران معرفی کرد.
این فیلم‌ها براساس مدت زمان در سه گروه فیلم کوتاه (تا 26 دقیقه)، فیلم نیمه بلند (تا 52 دقیقه) و فیلم بلند (بیش از 52 دقیقه) دسته بندی شدند و هیأت داوران از هفتم شهریورماه طی سه روز کاندیداهای خود را اعلام کردند.
خالقی سروش در ادامه با بیان اینکه حرف‌هایی که خواهم زد طبق آیین‌نامه در حوزه مسؤلیت من نیست، گفت: سینمای مستند امکانات درخور برای کار ندارد. اگر چنین جشن‌هایی برگزار نشود خودمان فیلم می‌سازیم و خودمان تماشا می‌کنیم؛ مستند جایی برای عرضه ندارد و خط های قرمز و سیاه موجودیت مستند را به خطر می‌اندازد.
وی ادامه داد: فیلم مستند آیینه‌دار واقعیت‌هاست و جامعه و جهان را به گونه‌ای می‌نمایاند که مشکلات در آن پیداست و اگر کسی بدون غرض برخورد کند از خط قرمز‌ها سبزی و سیاهی‌ها، سپیدی بیرون می‌کشد.