دیجیاتو - شاید میمون ها بیشترین شباهت را از لحاظ ظاهری به انسان داشته باشند و تا جایی که علم ثابت کرده ۹۶ درصد از ترکیبات ژنتیکی این دو با یکدیگر مشترک است با این حال هیچ موجودی از لحاظ توانمندی به پای انسان نمی رسد.
در جنگل های ماداگاسکار اما موجودی به اسم آی آی زندگی می کند که از هر گونه حیوانی و حتی انسان ذره ای را به ارث برده؛ دمش شبیه به سنجاب است و گوش ها و چشم هایش هم به موش شباهت دارد و علاوه بر این ها، یک انگشت میانی بسیار بلند و باریک دارد که کارهای خارق العاده ای را انجام می دهد.
پژوهشگران در ابتدا تصور می کردند که این جانور یک جونده است، اما حالا بر اساس تحقیقات جدید روشن شده که در زمره میمون ها به خصوص گونه خاصی از لمورها جای می گیرد. به این ترتیب این گونه علاوه بر اینکه در دسته جداگانه ای قرار می گیرد، طبقه بندی مختص به خود را نیز پیدا می کند و به نوعی در میان سایر موجودات زنده تنها می ماند.
آی آی جانوری بی آزار با ظاهری غلط انداز است، با این همه، در افسانه های ماداگاسکار از آن تحت عنوان حیوانی شوم و بعضا شیطانی یاد می شود.
داستان هایی که برای این موجود ساخته شده اند تا جایی پیش می روند که حتی در برخی از آنها گفته شده، اگر آی آی با انگشت بلند و لاغر میانی اش به سمت شما اشاره کند، به زودی اتفاق ناخوشایندی برایتان رخ می دهد و تنها راه برای در امان ماندن از اتفاقات بد این است که جان حیوان بیچاره را بگیرید.
اما تردیدی نیست که یکی از علل اصلی تمایز آی آی در قلمرو حیوانات همین انگشت کشیده و کارهایی است که از عهده اش بر می آید.
آی آی شبانگاه در جنگل های ماداگاسکار به راه می افتد و انگشت کشیده و استخوانی اش را روی تنه های خالی درختان می زند تا صدای نوزادان حشره ای که در داخل آن لانه کرده اند را بشنود و غذایی خوشمزه برای خود پیدا کند.
اد لوئیس که از مشارکت کنندگان در پروژه تنوع و جغرافیایی زیستی در باغ وحش هنری دورلی است می گوید، زمانی که آی آی از صدایی که در داخل تنه های خشکیده و خالی درختان می شوند خوشش بیاید، از دندان های تیز و محکم خود برای خراب کردن پناهگاه لاروها استفاده می کند.
لوئیس می گوید: «آنها دندان هایی به این تیزی دارند که در طول حیاتشان به صورت مستمر رشد می کنند و از این دندان ها برای جویدن چوب درختان بامبو و چیزهایی مانند آن استفاده می کنند و زمانی که آنها را برای آزمایش به باغ وحش آوردیم شروع به جویدن بلوک های سیمانی کردند.»
پس از آنکه این جانور موفق شد حفره ای را در تنه درخت بامبو ایجاد کند از انگشت میانی خود برای ردیابی لاروها استفاده کرده و در نهایت ناخن بلند خود را روی آن قلاب می کند.
لوئیس می گوید: دست انسان دارای مفاصل مختلف است و از طریق آنها می تواند انگشت خود را خم و راست کند، اما انگشت میانی آی آی درست ماننده کتف ما، دارای یک کاسه و گلوله است و به نوعی قابلیت چرخش دارد و به همین دلیل راحت تر می تواند به قربانی برسد.
این تکنیک در نوع خود بی نظیر است، اما باید بدانید که شامپانزه ها و اورانگوتان ها برای جمع آوری موریانه ها و مورچه ها به راهکاری جالب تر دست یافته اند و تنها این گروه از حیوانات هستند که از ابزار (چوب های بلند) برای این منظور استفاده می کنند.
با این همه، آی آی چنین ابزاری را از بدو تولد در بدن خود دارد و نیازهایش را به لطف آن برطرف می کند. در نظر داشته باشید که استفاده هوشمندانه از ویژگی های طبیعی بدن، تنها در آی آی مشاهده نمی شود و هزاران مایل آنطرف تر در استرالیا و گینه نو، نوعی صاریغ زندگی می کند که آن هم یک انگشت کشیده دارد منتها به جای استفاده از آن، از انگشت انگشتری خود برای به دام انداختن طعمه ها استفاده می کند.
متأسفانه باید بگوییم که نسل این گونه جانوری در خطر انقراض قرار دارد و طبق معمول علت تنها یک چیز است: انسان.
این حیوان علاوه بر اینکه در حال از دست دادن زیستگاه خود است و به دلیل اینکه انگشت میانی اش بر حسب اتفاق به سمت یک انسان نشانه رفته و مستحق مرگ شناخته می شود، در موارد متعددی هم طعمه سگ ها می گردد که علتش هم این است که گاها ار راس درختان به پایین می آید یا اینکه به اشتباه پایش به قلمرو گسترده انسان ها می رسد.
اما این نخستین باری نیست که خانواده آی آی ها در معرض خطر انقراض قرار می گیرد و این جنگل ها زمانی محلی برای زندگی گونه ای غول پیکر از این حیوان بود که پنج برابر نوع کنونی اش وزن داشت.
۲۳۰۰ سال پیش، درست زمانی که پای نخستین انسان به این جزیره رسید، نسل آی آی غول پیکر نیز منقرض گشت. اخیرا دانشمندان دندان های آن گونه را در حالی که حفره هایی روی شان ایجاد شده بود پیدا کردند و دو احتمال داده اند: نخست اینکه انسان احتمالا خدمات دندانپزشکی در اختیار این حیوانات می گذاشته و دیگری اینکه از دندان آن به عنوان آویز استفاده می کرده که متأسفانه گزینه دوم محتمل تر به نظر می رسد.