اسفند برای بیشتر ما ایرانی‌ها مترادف است با آماده شدن برای عید و این آماده شدن را بیشتر و پیشتر از هر چیز دیگری می‌شود در خانه تکانی‌هایمان دید.
به گزارش ایسنا، خانه تکانی یکی از سنت‌های زیبای ما ایرانیان است که اگر با رعایت نکات ایمنی همراه نباشد، ممکن است به یک دردسر تمام عیار تبدیل شود؛ دردسری که سلامت تمام اعضای خانواده، بویژه خانم‌های خانه‌دار را تهدید می‌کند. کمردرد، گردن درد، مسمومیت، تنگی نفس، حساسیت پوستی و درد دست و پا از رایج‌ترین عوارض خانه‌تکانی‌های نادرست و غیرایمن است؛ عوارضی که با رعایت برخی اصول ساده ایمنی می‌توان احتمال بروز آنها را به حداقل رساند.
دکتر شهرام رفیعی‌فر، سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت در این خصوص به ایسنا، درباره برخی کمردردها پس از انجام کارهای خانه، گفت: عامل این کمردرد معمولا بلند کردن اسباب و اثاثیه سنگین منزل، حمل نادرست اجسام سنگین و حرکت ناگهانی در ناحیه کمر است. گرفتگی یا اسپاسم عضلانی هم از دیگر علل شایع کمردرد محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: در بیشتر موارد، مجموعه‌ای از فشارها و استرس‌های مختلف در طول زمان بر روی کمر وجود دارد که در اثر وقوع یک رویداد خاص (مثل حرکت ناگهانی یا بلند کردن یک جسم سنگین در ایام خانه تکانی باعث شروع یا تشدید درد می‌شود.
وی توصیه‌های لازم برای مهار کمردرد را چنین برشمرد:
- در طول خانه تکانی، تا جایی که برایتان مقدور است، از بلند کردن اسباب و اثاثیه سنگین منزل پرهیز کنید و به جای این کار، از شیوه‌های جایگزین مانند هل دادن یا کشیدن استفاده کنید.
- قبل از بلند کردن یک جسم سنگین، دقیقا مشخص کنید که می‌خواهید آن را کجا بگذارید و همیشه هنگام حمل جسم سنگین یادتان باشد که آن را نزدیک به بدن‌تان نگه دارید.
- فقط اسباب و اثاثیه‌ای را بلند کنید که وزن مناسبی دارند و اگر نیاز به کمک داشتید، تعارف را کنار بگذارید و حتما از یک یا چند نفر کمک بگیرید.
- از بلند کردن یک جسم سنگین و چرخیدن به طور همزمان خودداری کنید. اگر هنگام حمل یک جسم سنگین نیاز به چرخیدن داشتید، یادتان باشد که از کمر نچرخید؛ روی پاهایتان بچرخید.
- وقتی می‌خواهید جسم سنگینی را روی زمین بگذارید، به جای خم کردن کمر، زانوهایتان را خم کنید و جسم را روی زمین قرار دهید.
- موقع بلند کردن یک جسم سنگین از روی زمین یا موقع جابه جا کردن آن، پشت‌تان را صاف نگه دارید و قوز نکنید؛ زانوهایتان را خم کنید و برای تحمل وزن آن جسم، به عضلات پای‌تان تکیه کنید. این کار موجب می‌شود فشار ناشی از جسم سنگین، به جای کمر، به مفصل ران شما منتقل شود و گرفتگی عضلانی و درد ناگهانی عضلات مخصوصا کمردرد به سراغ‌تان نیاید.
- موقع بلند کردن اجسام سنگین، بهتر است اول پاهایتان را به اندازه عرض شانه‌ها باز کنید و سپس جسم مورد نظر را بلند کنید. این کار باعث حفظ تعادل بدن می‌شود.
- هیچ وقت نباید اشیای سنگین را به طور ناگهانی و سریع از زمین بلند کنید و هرگز در حالی که جسمی را با یک دست‌تان بلند کرده‌اید، سعی نکنید با دست دیگرتان جسم سنگین دیگری را بلند کنید. اگر اصرار دارید که هر دو جسم را به طور همزمان حمل کنید، ابتدا باری را که در یک دست‌تان هست، زمین بگذارید و سپس هر دو جسمرا همزمان با هم بلند کنید.
- وقتی در حال تمیز کردن در و پنجره یا رنگ کردن دیوار هستید، برای دسترسی به نقاط دورتر، به جای آن که دست خود را به آن سمت دراز کنید، از صندلی یا نردبان استفاده کنید.
- وقتی در حال گردگیری یا تمیز کردن وان حمام هستید، به جای خم شدن بیش از حد از ناحیه کمر، سعی کنید آرام بنشینید و کار مورد نظرتان را انجام دهید.
- اگر به مدت طولانی مشغول کار در منزل هستید، مرتب و در فواصل منظم استراحت کنید و تا جایی که برایتان مقدور است، به طور متناوب، تغییر وضعیت دهید.
- توصیه آخر به زنان خانه‌دار، این است که نه تنها پیشنهاد همسر و فرزندان‌تان را برای کمک بپذیرید، بلکه خودتان به آنها پیشنهاد کمک بدهید تا علاوه بر کاستن از فشارهای مضاعف به جسم‌تان، موجب شوید مشارکت و دلسوزی بیشتری بر فضای خانواده‌تان حاکم شود.
رفیعی‌فر در ادامه اظهار داشت: استفاده از وسایل غیرایمن برای دسترسی به ارتفاع بالاتر و استفاده از زیرپایی‌هایی مانند جعبه و نردبان‌های نامطمئن، خطر سقوط از ارتفاع را افزایش میدهد. معمولا در طول ایام خانه تکانی، میزان حوادث ناشی از سقوط از ارتفاع به همین دلیل افزایش می‌یابد. موارد ضرب‌دیدگی و شکستگی دست و پا از صحنه‌های نسبتا رایجی است که در اورژانس‌های این ایام دیده می‌شود.
سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت توصیه‌های مربوط به سقوط را چنین تشریح کرد:
- اگر می‌خواهید از نردبان یا چهارپایه استفاده کنید، ابتدا از سطح اتکای آن با زمین کاملا مطمئن شوید و حتی‌المقدور از نردبان‌های دو طرفه و استاندارد استفاده کنید.
- موقع پاک کردن شیشه‌ها و پنجره‌های منزل باید خیلی مراقب باشید و از رفتن روی نرده‌ها یا قرنیزهای آن اکیدا خودداری کنید.
- هنگام شست‌وشوی بخش‌های فوقانی در، پنجره و دیوار، پس از هر 2 تا 3 دقیقه کار مداوم، مدت کوتاهی سرتان را پایین بیندازید و به سر و گردنتان استراحت دهید.
رفیعی‌فر گفت: کارهایی را که معمولا یک خانم خانه‌دار در طول ایام خانه تکانی انجام میدهد، یک لحظه در ذهن مجسم کنید؛ تمیز کردن در و دیوار و پنجره، نظافت و گردگیری خانه،استفاده از انواع شوینده‌ها، آشپزی، حالا همه این کارهای روزمره را بگذارید درکنار تعریق دست‌ها در زیر دستکش‌های لاستیکی که بسیاری از خانم‌های خانه ار، دست‌هایشان در آن پوسته پوسته و قرمز می‌شود. نام مصطلح این بیماری، «اگزمای خانم‌های خانه‌دار » است.
وی در زمینه توصیه‌های پیشگیری از اگزما گفت:
- استفاده از دستکش مناسب یکی از بهترین کارها برای پیشگیری از اگزماست. سعی کنید تا آنجا که ممکن است، از تماس مستقیم دستهای‌تان با انواع شوینده‌ها و پاک کننده‌ها خودداری کنید.
- پوشیدن یک دستکش نخی در زیر دستکش‌های لاستیکی یا استفاده از دستکش‌های دو لایه‌ای که لایه زیرین‌شان نخی و لایه رویی‌شان لاستیکی است در پیشگیری از این بیماری و درمان آن، موثر است. عدم رعایت همین نکته کوچک می‌تواند موجب بروز حساسیته‌ای پوستی شود که درمانش هم وقت گیر است هم هزینه‌بر. ضمن اینکه در این مواقع، حتی اگر دچار حساسیت هم نشوید، احتمالا پوست‌تان خشک و زبر خواهد شد.
- کمپرس کردن ناحیه مبتلا و استفاده از کرم‌های مرطوب کننده و نرم کننده هم روند درمان را تسریع می‌کند. برخی داروهای موضعی که ممکن است پزشک‌تان تجویز کند نیز می‌تواند در رفع خارش موثر باشد. در صورت بروز عفونت ثانویه، استفاده از آنتی‌بیوتیک مناسب برای پیشگیری از تشدید روند بیماری ضرورت پیدا می‌کند. اگر این نوع اگزما خیلی طول کشد و برای بیمار محدودیت ایجاد کند، ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان باشد.
سرپرست دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت ادامه داد: تنگی نفس، آلرژی و حمله آسم از جمله مواردی است که در اورژانس‌های این ایام، بیشتر از سایر روزهای سال، دیده می‌شود. بسیاری از زنان خانه‌دار برای شستشوی سرویس بهداشتی از مایع‌های شیمیایی نظیر انواع سفیدکننده و جوهرنمک استفاده می‌کنند و از آنجا که سرویس‌های بهداشتی معمولا در فضاهایی بسته و کوچک قرار دارند، قرار گرفتن در این فضاهای بسته برای مدتی طولانی ممکن است آسیب فراوانی به ریه‌های این افراد وارد کند. استفاده از این شوینده‌ها همچنین باعث تشدید بیماری در افراد مبتلا به بیماری‌های آسم و آلرژی می‌شود. ضمن اینکه بسیاری از مواد شوینده از اسیدیته استاندارد و مناسبی نیز برخوردار نیستند و ممکن است سبب تحریک چشم، پوست و ریه‌هایتان شوند.
رفیعی‌فر بیان داشت: حتی المقدور از مصرف مواد شوینده در فضاهای بسته خودداری کنید. البته وجود هواکش و باز کردن در و پنجره نیز می‌تواند تا حد زیادی از بروز خطرهای احتمالی جلوگیری کند. توصیه می‌شود هنگام استفاده از شویند‌ه‌های شیمیایی، حتما ماسک بزنید یا از دستمالی ضخیم بر روی دهان و بینی‌تان استفاده کنید.
وی افزود: بخار متصاعد شده از ترکیب جوهرنمک و سفیدکننده بسیار خطرناک است؛ به ویژه برای چشم، پوست و ریه. توصیه می‌شود از ترکیب این دو ماده خودداری کنید. بهترین اقدام برای مسمومان ریوی، خارج کردن سریع فرد از محل سربسته و استفاده از هوای آزاد و تماس با اورژانس برای تجویز اکسیژن و مصرف داروهای ضدالتهابی است.
وی گفت: شستشو و نظافت اجزای خانه، مولفه اصلی خانه تکانی است اما وقتی پای این نظافت به لوازم برقی مانند لوستر، چراغ، روشنایی، کلید و پریز باز می‌شود، خانه تکانی خطر دیگری نیز خواهد شد؛ خطر برق گرفتگی. یکی از علل شایع برق گرفتگی در روزهای پایانی سال، عدم رعایت اصول ایمنی هنگام نظافت لوازم برقی است.
2 توصیه برای پیشگیری از برق گرفتگی
وی در توصیه برای پیشگیری از برق‌گرفتگی افزود: اگر در روزهای خانه تکانی تصمیم به تمیز کردن یک وسیله برقی گرفتید، یادتان باشد که پیش از شروع به نظافت، ابتدا برق آن وسیله برقی را قطع کنید. حواس‌تان به این نکته باشد که لوازم برقی به هیچ وجه نباید با آب تماس داشته باشند. از ریختن آب بر روی کلید، پریز و سیم برق هم اکیدا خودداری کنید.
رفیعی‌فر افزود: خطر مواجهه کودکان به ویژه کودکان نوپا با انواع مواد شوینده و شیمیایی در ایام خانه تکانی افزایش می‌یابد. کودکان به شدت در برابر این مواد آسیب‌پذیر هستند. علاوه بر این، والدین به علت گرفتاری، کمتر مراقب فرزندان‌شان هستند و این امر علاوه بر افزایش مسمویت با انواع شوینده‌ها و سفیدکننده‌ها، موجب افزایش احتمالی انواع آسیب‌های جسمی برای کودکان می‌شود.
وی ادامه داد: خطر انواع بریدگی، سوختگی‌ها و حتی سقوط یا بلع جسم خارجی، کودکان را در این ایام تهدید می‌کند. پس در این ایم حتی بیشتر از گذشته مراقب کودکان خود باشید.