سمیه علی‌اصغری - قطعا آهنگ این کلمه به گوش شما آشنا بوده و بارها آنرا شنیده اید؛ "بازاریابی" یکی از مشاغل مرتبط با دنیای تجارت و بویژه بخش عرضه خدمات و کالا محسوب می شود. در آموزه های روز اقتصاد و بویژه مباحث مدیریتی تاکید ویژه ای بر "بازاریابی" و موارد مرتبط با آن وجود دارد. به عبارت دیگر در دنیای تجارت بازاریابی نه به عنوان یک شغل ساده و ابتدایی بلکه به عنوان یک تخصص مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.
متاسفانه نهایت شناخت ما از شغل مذکور محدود به تعدادی فروشنده می شود که با تلاش زیاد می خواهند محصول خود را به پول تبدیل کنند و گاها آنها را به عنوان مزاحم نیز می شناسیم! اما همانطور که عنوان شد این ساده ترین و شاید بدترین برداشت ممکن از حرفه بازاریابی و مفهوم آن است.
البته در ایجاد چنین وضعیتی؛ بیشترین تقصیر متوجه صاحبان خدمات و مشاغل است، زیرا این گروه در شکل دهی به مفهوم بازاریابی و رویکرد این شغل نقش موثری داشته اند. صاحبان کالا و ارائه دهندگان خدمات همواره بدنبال آن هستند تا با کمترین هزینه و استخدام نیروهای غیر متخصص محصولات خود را به فروش برسانند! اما از این مساله غافل هستند که این نگرش در واقع مانع اصلی پیشرفت تجارت و درآمدزایی آنها خواهد بود.
هم اکنون استفاده از نیروی متخصص در امر بازاریابی و کارمندانی که در این حوزه آموزش های آکادمیک دیده اند اهمیت بسیار زیادی در دنیای تجارت دارد. حال این پرسش مطرح می شود که ویژگی های یک بازاریاب آموزش دیده و متخصص چیست؟ در پاسخ باید گفت:
· مهمترین فاکتور برای بازاریاب، برخورداری از فن بیان است. یک بازاریاب خوب لزوما می بایست فردی موفق در برقراری روابط و شناخت موقعیت های اجتماعی باشد. البته این ویژگی نباید با سماجت و لجبازی اشتباه گرفته شود! در ارائه آموزه های آکادمیک به بازاریاب ها، روش های پرهیز از گرفتاری در موارد مذکور آموزش داده می شود.
· یک بازاریاب باید تحصیلات مرتبط با دنیای اقتصاد داشته باشد. این یک شغل کم اهمیت نیست و در کشورهای پیشرفته میزان حقوق ثابت بازاریاب ها جز بالاترین پرداخت های شرکت ها در سطح کارمندان محسوب می شود.
· یک بازاریاب باید از شخصیت کاری و برچسب های رفتاری مناسب برخوردار باشد. شک نکنید در کلام اول، مشتری به شناسایی و قضاوت در مورد سطح رفتاری بازاریاب می پردازد. در این شرایط اگر جذابیت های رفتاری و شخصیتی در فرد بازاریاب موجود نباشد، شانس دستیابی به موفقیت در برخورد با مشتریان به صفر نزدیک می شود.
· بازاریاب باید در حوزه فعالیت خود اطلاعات تخصصی داشته باشد. برای مثال اگر بازاریاب محصولات بهداشتی هستید لازم است تا تمامی اطلاعات ممکن در این رابطه را از جانب کارفرمای خود کسب کنید.
· بهتر آن است تا بازاریاب ها از ظاهری آراسته و مناسب برخوردار باشند زیرا آنها معرفی نامه شرکت ها و محصولات آنها محسوب می شوند.
· در کشورهای پیشرفته بازاریاب ها از جانب شرکت های خود، مجهز به انواع امکانات شغلی می شوند. برای مثال یک اتومبیل مناسب با آرم شرکت و همچنین وسایل پیشرفته جهت ثبت سفارشات(تبلت یا تلفن همراه) در اختیار آنان قرار می گیرد. خیابانگردی با پای پیاده و ثبت سفارش با کاغذ و خودکار روش هایی مربوط به عصر حجر محسوب می شوند!
با مطالعه موارد مطروحه براحتی می توان دریافت که جایگاه و نگرش به شغل "بازرایابی" در کشور ما نیازمند ارتقا و تغییرات بنیادین است. بدیهی است که این حرکت می بایست از جانب صاحبان کالا و خدمات آغاز شود تا سطح جدیدی را شاهد باشیم. از تولید تا ارائه به بازار؛ یکی از مهترین بخش های چرخه تجارت بر عهده بازاریاب ها قرار دارد. به عبارت دیگر آنها عامل موفقیت یا شکست تجارت و فروش هستند، پس به این شغل جدی تر بپردازیم.