ماساژ دستکاری لایه‌های سطحی و عمیق عضلانی و بافت همبند با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به منظور افزایش عملکرد، کمک در روند درمان، و ترویج آرامش و آسایش است.
ماساژ شامل کار و اقدام در بدن با فشار ثابت یا در حال حرکت و یا لرزش، و کمک به حرکات مکانیکی بدن است که می‌تواند با دست، انگشتان، آرنج، زانو، ساعد، و پاها انجام می‌شود. بافت هدف ماساژ شامل عضلات، تاندونها، رباط ها، فاسیا، پوست، مفاصل، یا سایر بافت همبند، و همچنین رگهای لنفاوی، یا اندام‌های دستگاه گوارش است.
معمولا بعد از يک روز کاري سخت احساس خستگي تمام بدن را مي‌گيرد. خيلي از افراد براي رفع خستگي به حمام مي‌روند و برخي ديگر خواب را ترجيح مي‌دهند اما در اين بين افرادي هم ماساژ مي‌گيرند تا از اين طريق خستگي‌شان را برطرف کنند.
در بيشتر نقاط دنيا، افرادي هستند که با روش‌هاي مختلف اين کار را انجام مي‌دهند، به‌خصوص در کشورهايي مثل تايلند يا هند که اين کار بسيار رواج دارد. با دکتر عباس راثي، متخصص پوست و عضو هيات‌علمي دانشگاه علوم‌پزشکي تهران درباره مزايا و معايب ماساژ گفت‌وگو کرده‌ايم.
ماساژ چقدر مي‌تواند در رفع خستگي موثر باشد؟وجود استرس‌ها و هيجان‌هاي ناشي از زندگي روزمره، باعث مي‌شود عضلات خسته و سفت شوند و قرار گرفتن در محلي ساکت و آرام و ماساژگرفتن باعث ايجاد آرامش مي‌شود. همچنين چنانچه درد و ناراحتي فرد با حرکات ماساژ برطرف شود، از نظر رواني تاثير بسيار مهمي به جاي مي‌گذارد.
آيا ماساژ مي‌تواند در بهبود بيماري‌ها نيز تاثير بگذارد؟بله، بررسي‌ها نشان مي‌دهد ماساژدرماني در رفع بسياري از دردها تاثير دارد؛ از جمله کمردرد و سردرد. ماساژ دادن، مغز را به توليد آندورفين تحريك مي‌كند و اعتماد به‌نفس بيماران را با تشويق آنها براي مقابله موثر با درد افزايش مي‌دهد.
اين کار از چه زماني در دنيا باب شده است؟ماساژ در گذشته بين ايراني‌ها، يوناني‌ها، چيني‌ها و ژاپني‌ها بسيار مرسوم بوده است. از دانشمندان و اطباي قديمي که از تکنيک‌هاي ماساژ استفاده مي‌کردند، مي‌توان به بقراط و ابوعلي‌سينا اشاره کرد. امروزه نيز از ماساژ با اهداف مختلف و به شکل وسيع و گسترده‌اي استفاده مي‌کنند و به‌ويژه در درمان دردهاي عضلاني و مفصلي جايگاه ويژه‌اي نسبت به ساير روش‌هاي درماني دارد و همچنين در توانبخشي و بازتواني بيماري‌هاي مختلف به شکل خاصي به کار مي‌رود.
آيا انجام اين کار مي‌تواند باعث بروز مشکل شود؟بله، ماساژ گرفتن همان‌قدر که خوب است، ممکن است عوارضي هم داشته باشد؛ مثلا امکان انتقال برخي بيماري‌هاي عفوني، زگيل‌ها و تبخال‌ها از اين طريق وجود دارد. به همين علت توصيه مي‌کنم فردي که مي‌خواهد ماساژ بگيرد، حتما با خود ملحفه و وسايل شخصي داشته باشد تا انتقال بيماري به حداقل برسد. افرادي که سابقه بيماري‌هاي پوستي مثل قارچ، تبخال يا حتي بيماري‌هاي انگلي دارند بهتر است از گرفتن ماساژ صرف‌نظر کنند چراکه اين کار در بهبود حالشان هيچ تاثيري ندارد و با اين کار ناقل بيماري‌شان به ديگران هم مي‌شوند.
توصيه‌تان به ماساژورها؟اين افراد بايد حتي‌المقدور از دستکش‌هاي يکبار مصرف و استريل استفاده کنند. البته انجام دادن اين کار با دستکش خيلي سخت است اما اين روش بهداشتي‌تر و مطمئن‌تر است.
آيا ماساژدرماني در جوان کردن پوست موثر است؟اگر فردي هيچ بيماري پوستي در صورت خود نداشته باشد، ماساژدرماني با بهبود جريان خون و جريان لنف و مهم‌تر از آن با ايجاد آرامش در عضلات صورت و روان فرد، مي‌تواند به‌عنوان يک اقدام مکمل در کنار توصيه‌هاي پزشکان متخصص، کارايي داشته باشد ولي نبايد انتظار معجزه از آن داشته باشيد.
آيا هر فردي مي‌تواند اين کار را انجام دهد؟نه! چون اين کار قواعد و اصول خودش را دارد. البته ماساژ معمولي صورت يا ساير اعضاي بدن در منزل قابل‌انجام است، ولي اگر دنبال يک ماساژ اصولي و موثر هستيد، بهتر است اين کار توسط افراد ماهر و مجرب انجام شود.
توصيه‌تان به افرادي که ماساژ مي‌دهند چيست؟دست‌هايشان را در آب ولرم بگذارند و از کرم‌هاي مرطوب‌کننده استفاده کنند. اگر از دستکش استفاده کنند، پوست دستشان کمتر آسيب خواهد ديد.
چرا بعضي‌ها پس از گرفتن ماساژ احساس درد دارند؟آنهايي که از ماساژهاي مختلف استفاده مي‌کنند، هدفشان هرچه باشد مسلما ايجاد درد و ناراحتي نيست. در حالي که خيلي وقت‌ها چنين اتفاقي مي‌افتد و به دليل ماساژ نادرست و غيرعلمي يا ارائه ماساژ براي افرادي که نبايد از اين خدمات استفاده کنند، افراد دچار دردهاي عضلاني يا مشکلات ديگري مي‌شوند. اگر فردي که ماساژ مي‌دهد، نسبت به عضلات و ساختار بدن آگاهي نداشته باشد، ممکن است باعث درد و ناراحتي او شود. اين موضوع به‌خصوص براي کساني که در دوران سالمندي هستند و ممکن است دچار پوکي استخوان يا ضعف عضلات باشند، بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرد. چون براي اين گروه حتما بايد با توجه به توان عضلاني، اسکلتي فرد، شدت و فشار ماساژ تعيين شود.
منبع: هفته نامه سلامت