معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: در حال حاضر شاهد تغییراتی در الگوی مصرف و افزایش و شیوع مصرف در بین کودکان زیر 18 سال هستیم.
محسن روشن‌پژوه در گفت‌وگو با ایسنا، در ارتباط با مرکز نگهداری و ترک اعتیاد کودکان و نوجوانان سیستان و بلوچستان عنوان کرد: این طرح به صورت آزمایشی از ابتدای آذرماه به اجرا درآمده و اقدامات اولیه آن صورت گرفته است.
وی همچنین ضمن تاکید به اینکه سازمان بهزیستی کشور همواره در حوزه تقاضای مواد مخدر و پیشگیری و درمان آن پیشرو و حساس بوده است، گفت: در حال حاضر راهنمایی برای درمان اعتیاد کودکان و نوجوانان را با کمک متخصصان مرتبط طراحی کرده‌ایم.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در ارتباط با این طرح ادامه داد: این الگو برای افراد زیر 18 سال به صورت آزمایشی از اوایل آذرماه سال جاری در استان سیستان و بلوچستان آغاز شده است.
روشن‌پژوه ضمن اشاره به همکاری ستاد مبارزه با موادمخدر و وزارت بهداشت با سازمان بهزیستی کشور در این طرح گفت: کودکانی که نیاز به درمان دارند، به شیوه‌های مختلف و با کمک سایر دستگاه‌ها شناسایی و به این طرح وارد می‌شوند.
وی همچنین به روند درمان آنان نیز توضیح داد: در دوره‌های اولیه درمان این کودکان و نوجوانان احتیاج به فضای بستری و بیمارستانی داشته و با استفاده از ظرفیت‌های موجود در استان و با هماهنگی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و وزارت بهداشت در بیمارستان‌های استان بستری شده تا مراحل درمانی و سم‌زدایی آنان انجام شود.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور همچنین افزود: پس از آنکه فرد به طور نسبی دچار یک ثبات فیزیولوژیکی، عاطفی و روانی شد، به مراکز اقامتی سازمان بهزیستی وارد و اقدامات تکمیلی و تخصصی‌تری برای ادامه روند درمان آنان صورت می‌گیرد.
روشن‌پژوه در ارتباط با خدمات این مرکز گفت: آموزش‌هایی از قبیل مهارتهای زندگی، مهارتهای مقابله‌ای و... و اغلب در گروه‌های درمانی و بازی به این کودکان ارائه می‌شود.
وی همچنین با تاکید بر این نکته که اگر بخواهیم یک طرح آزمایشی و با طراحی یک الگوی مداخلاتی و درمانی نتیجه‌بخش داشته باشیم و بتوانیم از نتایج آن استفاده و راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های آن را ویرایش کنیم باید در سطح کشور آن را گسترش داده و زمان مناسبی به آن اختصاص دهیم، عنوان کرد: گمان می‌کنم بتوانیم تا کمتر از یک سال نتایج این طرح را برای کل کشور منتشر و تا 2 الی 3 ماه آینده نیز اطلاعات اولیه آن را ارائه دهیم.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: این طرح در حال حاضر تنها در استان سیستان و بلوچستان و به صورت آزمایشی در حال اجراست و امیدواریم بتوانیم در استان‌های آسیب‌خیز دیگر نیز این طرح را اجرا کنیم.
روشن‌پژوه در این باره تصریح کرد: به دلیل تاثیرگذاری تفاوت‌های جغرافیایی، فرهنگی، مردم‌شناسی و جمعیت‌شناسی در الگوی درمان باید در اجرای این الگوی آزمایشی به این عوامل توجه ویژه داشته باشیم.
وی در ارتباط با اجرای این طرح در استان‌های دیگر گفت: این مسئله تاکنون به صورت دقیق بررسی نشده اما استان‌هایی که اعتیاد در آنها شیوع بیشتری دارد، مانند تهران ممکن است در آینده در این برنامه وارد شوند.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور همچنین در ارتباط با نحوه مراجعه این افراد به این مراکز عنوان کرد: به دلیل اینکه این افراد زیر 18 سال بوده و از نظر وضعیت روانی و حقوقی معمولا خودشان داوطلب درمان نمی‌شوند و با توجه به اینکه در صورت وجود خانواده برای بستری شدن آنها رضایت خانواده لازم است، یا باید از طریق خانواده برای درمان اقدام کنند و یا از طریق مراجع مرتبط شناسایی شوند.
روشن‌پژوه در این باره تصریح کرد: در اختلال مصرف مواد خود فرد انگیزه کافی برای درمان نداشته زیرا بینش کافی نسبت به مشکل خود ندارد و ممکن است به خودی خود داوطلب درمان نشود و این امر برای بزرگسالانی که دچار اختلال مصرف مواد هستند نیز صدق می‌کند. به همین دلیل افرادی که به این مراکز ارجاع می‌شوند یا از طریق خانواده و یا از طریق سیستم‌های ذی صلاح دیگر شناسایی و به این مراکز مراجعه می‌کنند.
وی افزود: در این طرح با تعاملاتی که میان شورای هماهنگی مبارزه با موادمخدر استان سیستان و بلوچستان، ستاد مبارزه با موادمخدر، دانشگاه و بهزیستی صورت گرفته است، وظیفه شناسایی این افراد برعهده سازمان بهزیستی نیست.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: وظیفه ساماندهی و به عبارتی پذیرش فرد به این مراکز و همچنین مسائل مربوط به درمان آنها برعهده سازمان بهزیستی است.
وی همچنین خاطرنشان کرد: در حال حاضر با توجه به گزارشاتی که از سطح استان در اختیار داریم، همکاری میان دانشگاه و ستاد مبارزه با مواد مخدر و همچنین دادستانی استان سیستان و بلوچستان بسیار خوب بوده است.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ضمن بیان اینکه در این طرح یک مرکز برای دختران و یک مرکز برای پسران در نظرگرفته شده است، گفت: حدودا ظرفیت هر کدام از این مراکز دختران و پسران 30 نفر بوده که در مجموع 60 نفر را تحت پوشش خود قرار می‌دهد.
روشن‌پژوه همچنین گفت: پیش‌بینی می‌شود افراد حدود سه ماه در این مراکز حضور داشته و با شناسایی و تشخیص تیم درمان پس از سه ماه اگر آمادگی ترخیص را داشته باشند، از این مراکز ترخیص می‌شوند.
وی افزود: این افراد برای ترخیص و بازگشت به اجتماع، نیاز به مداخلات و مقدماتی دارند برای مثال باید وضعیت خانوادگی و حضانت آنها مشخص شود و سرپناه داشته باشند وهمچنین حمایت‌های اجتماعی کافی از آنان صورت گیرد.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ضمن بیان اینکه افراد در مدت زمانی که در این مراکز حضور دارند، باید اقدامات لازم برای خروج آنها از مرکز فراهم شود، گفت: اگر در مدت زمان اقامت افراد موفق نشدیم که امکان بازگشت آنان به جامعه را فراهم کنیم، باید این دوره تمدید شود.
وی در این باره تصریح کرد: مددکاران ما موظف هستند که وضعیت حمایت خانوادگی فرد را بررسی کنند و اگر فرد دارای خانواده بود، باید شناسایی شود که می‌تواند به بستر خانواده برگردد یا خیر؟ و در همین راستا باید از حمایت سایر سازمان‌های حمایتی مانند بهزیستی و... استفاده شود تا از این افراد حمایت‌های لازم صورت گیرد.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ضمن تاکید بر اینکه این افراد معمولا گروه‌های پرخطر هستند، گفت: براثر تصاویری که از این مرکز برای ما فرستاده شده است و همچنین گزارشاتی که از این مراکز داریم، عمدتا این افراد خانواده به سامانی نداشته و نیاز مداخله در خانواده آنان نیز وجود دارد.
وی همچنین در ارتباط با هزینه‌های این طرح گفت: بخش عمده‌ای از هزینه‌های این طرح را سازمان بهزیستی تقبل کرده و و بخش دیگر را ستاد مبارزه با مواد مخدر در معاونت کاهش تقاضا برعهده گرفته است.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور همچنین با تاکید بر این نکته که خدمات این مرکز برای افراد به طور رایگان ارائه می‌شود، گفت: در زمان معاون سابق معاونت کاهش تقاضای ستاد مبارزه با موادمخدر (دین‌پرست) در یکی از جلسات قول داده شده بود مبلغ 60 میلیون تومان از طرف ستاد مبارزه با موادمخدر به این طرح اعتبار تعلق گیرد و براین اساس مابقی هزینه‌ها برعهده سازمان بهزیستی است.
روشن‌پژوه ادامه داد: تخمین ما حداقل دو برابر این میزان بوده و در پایلوت باید هزینه‌های تیم درمان، مکان و... نیز محاسبه شود زیرا در حال حاضر هیچ الگوی مشخصی در این خصوص وجود ندارد.
وی در خصوص جزییات هزینه‌های این طرح ضمن تاکید براین نکته که اعداد و ارقامی که در حال حاضر تخمین میزنیم ممکن است تغییر کند زیرا این طرح آزمایشی است و در حال حاضر هیچ الگوی مشخصی برای آن وجود ندارد ،گفت : باتوجه به اینکه به ازای هرنفر یک فضای سرپوشیده 5 الی 6 متری باید اختصاص داده شود، برای 30 نفر فضایی حدود 200 متر لازم است و اجاره بهای آن در حداقل حالت ماهیانه حدود 2 میلیون تومان است.
روشن پژوه ادامه داد: در هرکدام از این مراکز به یک پزشک، یک روان شناس، یک بهیار و یک مددکار نیاز است و حدودا ماهیانه پنج میلیون تومان هزینه‌های پرسنلی برای این مراکز در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: با توجه به استانداردهای مرکز اقامتی در این طرح به ازای هر مرکز یک پزشک، یک روان شناس و یک مددکار، روان پزشک نیز به صورت موردی و درصورت نیاز حضور می‌یابد.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در ارتباط با تحصیل این کودکان گفت: این کودکان و نوجوانان عموما به مدرسه نمی‌روند به همین دلیل یکی از پیش بینی‌های ما در این طرح این است که با وزارت آموزش و پرورش و همچنین سازمان آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان وارد تعاملاتی شویم تا امکان تحصیل آنان چه در زمان مدت حضور در مرکز و همچنین بعد از خروج آنان فراهم شود.
وی هم چنین به مسئله کار این کودکان اشاره کرد و گفت: برای کودکان زیر 18 سال کار معنایی ندارد و غیر قانونی است به همین دلیل در این مرکز به منظور افزایش مهارت افزایی آنان بر مهارتهای اجتماعی، زندگی و همچنین مهارتهای مقابله با فشارهای هم سالان برای پیشگیری از عود، حل مسئله و.... تاکید می‌شود و تمامی این خدمات در کنار بازی درمانی و غیره به آنان ارائه می‌شود.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ضمن تاکید بر این نکته که علاوه براینکه باید سیستم‌های حمایتی از این افراد حمایت کند، سازمان بهزیستی نیز در این طرح نیاز به حمایت سایر دستگاه‌ها دارد، اظهار کرد: اگر بخواهیم طرح موفقی داشته باشیم باید بدانیم یکی از عواملی که باعث شده این افراد به سمت مواد مخدر گرایش یابند شرایط نا مساعد اقتصادی، کار و اشتغال آنان بوده است که باعث شده آنان به سمت رفتارهای پرخطر از جمله اعتیاد ، گرایش پیدا کنند و اگر بخواهیم در الگوی درمانی خود جامعیتی را قائل شویم باید به این مسائل توجه ویژه داشته باشیم زیرا هدف ما این نیست که فرد را برای مدت زمانی (3ماهه) در مرکز نگهداری و درمان کرده و سپس آنان رها کنیم زیرا در آن صورت این طرح جامعیت نداشته و اثربخش نیست.
روشن پژوه در پایان گفت: هدف این است که با حمایت سایر دستگاه‌ها بتوانیم این طرح را جامعیت دهیم و در حین درمان و هم چنین بعد از آن چتر حمایتی برای این کودکان و نوجوانان و هم چنین خانواده‌های آنان فراهم کنیم.