حجت الاسلام پناهیان می گوید: امسال رهبر انقلاب توصیه به حضور بیشتر در مراسم اربعین کربلای معلی فرموده اند و به مسئولین مربوطه نیز دستور داده اند تا آنجا که می توانند تسهیلات لازم را برای زائران اربعین فراهم کنند.
به گزارش دفتر حفظ و نشر آیت الله العظمی خامنه ای، رهبر معظم انقلاب ش درباره ی جایگاه ویژه ی زیارت اربعین فرموده اند: «شروع جاذبه مغناطیس حسینی در روز اربعین است». در سال های اخیر استقبال از سنت پیاده روی اربعین بسیار بیشتر از گذشته بوده است. دلایل استقبال بیشتر به این مراسم و اهمیت هرچه باشکوه تر برگزار شدن آن را با حجت الاسلام علیرضا پناهیان، استاد حوزه و دانشگاه در میان گذاشتیم.
* با نگاهی به احکام و عبادات اسلامی درمی یابیم که برخی از آن ها دارای جنبه ی اجتماعی و برخی دارای جبنه ی فردی اند، اما برخی نیز هر دو آن ها را دارا هستند؛ مانند حج که دارای هر دو وجه است. به نظر می رسد که زیارت اربعین نیز از سنخ این دسته ی سوم باشد که هر دو وجه فردی و اجتماعی عبادت در آن پررنگ است. حال اگر از این بُعد به زیارت اربعین بنگریم، وجه تمایز آن نسبت به سایر عبادات چیست؟البته باید توجه داشت که تمام احکام اسلام دارای ابعاد و آثار اجتماعی اند، منتها در برخی از احکام، بُعد اجتماعی نسبت به بعد فردی بیشتر ملموس است. اما در مورد زیارت اربعین، که سفارش خاصی از سوی امام حسن عسکری علیه السلام درباره ی آن نقل شده است، گویی امام علیه السلام اراده فرموده بودند که با این اشاره، اربعین میعادگاهی برای زوار اباعبدالله الحسین علیه السلام در دوران غیبت قرار گیرد و موجب اقتدار و عزت جامعه ی اسلامی باشد.
امسال رهبر انقلاب توصیه به حضور بیشتر در مراسم اربعین کربلای معلی فرموده اند و به مسئولین مربوطه نیز دستور داده اند تا آنجا که می توانند تسهیلات لازم را برای زائران اربعین فراهم کنند. ایشان برای زیارت اربعین امسال، خطاب به مسئولان تأکید داشتند که راه زیارت اربعین را هموار کنند و از نزدیک شاهد بودم که ایشان تا چه میزان برای اربعین امسال اهمیت قائل هستند و نقش اربعین را در تقویت قدرت اسلام بسیار زیاد می دانند.
زیارت کربلای معلی در همه ی اوقات جزء بافضیلت ترین اعمال به حساب می آید و کمتر می توان عبادتی را بافضیلت تر از آن تصور کرد، اما وقتی زمان خاصی برای زیارت به عنوان علامت مؤمن اعلام می شود، معلوم است که عنایت خاصی نسبت به آن وجود داشته است. به تعبیر حضرت امام، در زمینه ی توصیه به معصومین علیه السلام به عزاداری، ائمه ی هدی علیه السلام از اول نقشه کشیده بودند که امروز چنین آثار باعظمتی بر عزاداری ها مترتب شود.
به طور طبیعی، وقتی یک امام معصوم علیه السلام، آن هم در آستانه ی دوران غیبت، چنین توصیه ای می فرمایند، یعنی پیش بینی جمعیت چندمیلیونی را در این میعادگاه می کرده اند و وقتی چنین اجتماع عظیمی با آن اشاره ی مبارک قابل پیش بینی بوده است، شاید اراده ی آن را هم فرموده بودند که بسترهای اجتماعی برگزاری چنین اجتماعی در این سال ها فراهم شده است. به هر حال، هم اکنون با این اشاره ی امام حسن عسکری علیه السلام، اربعین به بزرگ ترین میعادگاه مسلمانان در کربلای معلی تبدیل شده است و می توان از این زیارت به عنوان یک رزمایش باعظمت برای پیروان و علاقه مندان اباعبدالله الحسین علیه السلام در میان همه ی مسلمانان، بلکه همه ی افراد و ملل آزادی خواه جهان یاد کرد که ان شاءالله مقدمه ی نجات جهان بشریت از ظلم خواهد بود.
دقت کنیم که ارادت به سیدالشهدا علیه السلام تنها مختص شیعیان نیست، بلکه برادران اهل تسنن هم به امام حسین علیه السلام عشق می ورزند؛ چراکه جدا از محبت تمام مذاهب اسلامی به فرزندان پیامبر (ص)، یزید در حق اهل سنت هم فراوان ظلم کرده و فاجعه ای چون فاجعه ی «حره» در مورد اهل سنت در مدینه به دستور او انجام گرفت که طی آن، بسیاری از صحابه و تابعین کشته شدند، به زنان مسلمان تجاوز شد و جوی خون به راه افتاد. آن وقت بود که همه ی مسلمین به علت قیام اباعبدالله علیه السلام پی بردند. یزید چهره ی منفور تاریخی در جهان اسلام است.
امام حسین علیه السلام نیز در مسیر قیام (از سخنرانی در منی گرفته تا آخرین سخنان در کربلا)، بیشتر از ادبیات رایج جهان اسلام در آن زمان استفاده کردند و از مطالبی همچون ظلم یزید به آحاد امت اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر، نسبت شریف حضرت با پیامبر اکرم (ص) و... سخن گفتند و به ادبیاتی صرفاً شیعی اکتفا نفرمودند. مثلاً نمی فرمودند من امام سوم شما مسلمانان هستم. البته چنین ادبیاتی اساساً مورد پذیرش آن جامعه نبود، وگرنه آن همه ظلم به اهل بیت علیه السلام روا نمی داشتند.
* رهبر معظم انقلاب اسلامی در یکی از سخنرانی های خود، به این موضوع اشاره می کنند که «شروع جاذبه ی مغناطیس حسینی از اربعین است.» چرا باید اربعین را به عنوان شروع این جاذبه دانست؟ذکر این نکته از سوی رهبر معظم انقلاب نشان دهنده نگاه عمیق ایشان به تاریخ اسلام و جامعه اسلامی است که سال ها قبل از اینکه این مراسم باشکوه برگزار شود، با تعبیر مغناطیس حماسه حسینی، از اربعین با عظمت یاد می فرمودند. ایشان از ابتدای راه افتادن این جریان پیاده روی اربعین هم عنایت خاصی به آن داشتند.
اگرچه ابتدا این سنت را جابرابن عبدالله انصاری، از صحابه ی جلیل القدر پیامبر اکرم (ص)، پایه گذاری کرد و بنا بر احتمال زیاد، اهل بیت علیه السلام هم در روز اربعین در کربلا حضور داشتند، ولی امروز جدا از یادگاری جابر و از آن مهم تر یادمان حضور اهل بیت داغ دیده در کربلای معلی و نیز سفارش امام حسن عسکری علیه السلام، ما شاهد برکات و آثار جهانی این مراسم باشکوه هستیم و در آینده نیز برکات بیشتر آن را در تقویت جبهه ی مقاومت علیه ظلم جهانی، شاهد خواهیم بود. جابرابن عبدالله انصاری با وجود کهولت سن و نابینایی و مهم تر از آن در اوج خفقان، خود را به کربلا رساند و همین موضوع نمونه ی برجسته ای از اولین بارقه های جاذبه ی مغناطیس حماسه ی حسینی است.
طبیعی است که دلدادگان حسینی پس از چهل روز عزاداری، به اوج اشتیاق برای زیارت اباعبدالله الحسین علیه السلام برسند و علاقه مند باشند مزد خود را با حضور در کربلای معلی دریافت کنند یا با حضور در کربلای حسینی، وفاداری خود را به راه امام حسین علیه السلام به جهانیان نشان بدهند. اگر هیچ نشانه ای برای حضور عزاداران حسینی برای میعادگاه حسینی در تاریخ و روایات نبود، معقول بود که عزاداران، خود زمانی را برای یک تجمع جهانی در کربلا تعیین کنند و شور و معرفت حسینی را در یک تجمع میلیونی ابراز نمایند.
بنده در این سال ها، احدی را ندیده ام که پس از زیارت اربعین، به جاذبه ی خاص آن اذعان نکند؛ جاذبه ای که در هیچ یک از مراتب عزاداری و زمان های دیگر، به سادگی یافت نمی شود. معلوم است که این تجمع باشکوه مورد عنایت خاص حضرت بقیه الله الاعظم (ارواحنا له الفدا) خواهد بود.
* به نظر می رسد در سال های اخیر و به طور خاص از زمانی که ایرانی ها به پیاده روی اربعین رفتند، می توان گفت که نهضت پیاده روی اربعین به یک رخداد اجتماعی-فرهنگی بین المللی تبدیل شده است. چه ظرفیت هایی در اربعین نهفته است که به آن بُعد بین المللی می بخشد؟هرچه بر مظلومیت مؤمنین و شیعیان افزوده می شود، ارادت نسبت به اباعبدالله علیه السلام افزایش می یابد. هرچه در زمان صدام به شیعیان در عراق ظلم شد و در طول جنگ تحمیلی نیز نسبت به ایرانیان ستم شد، ارادت نسبت به اباعبدالله افزایش یافت و این احساسات، شور بیشتری به خود گرفت و معرفت ها نسبت به حماسه ی عاشورا عمیق تر شد. چنان که می بینید این موضوع (زیارت اربعین و کربلای معلی) بعد از سقوط صدام، بسیار بیشتر از قبل رشد پیدا کرده و پس از جنایات تروریست ها، بسیار بیشتر رونق گرفته است. عراقی های مؤمن، که احساسات حسینی آن ها در زمان صدام متراکم شده بود، پس از سقوط صدام، این احساسات غلیان یافته را بروز دادند و در کنار استقبال ایرانی ها از زیارت، به اوج رساندند.
درباره ی ایرانی های خون گرم و ولایت مدار که این همه ظلم را در جریان انقلاب، دفاع مقدس و پس از آن، از مستکبرین تحمل کرده اند نیز وضع به همین منوال است. دشمنان ما باید فهمیده باشند هرچه بر ظلم خود بیفزایند، پناه بردن مؤمنین به امام حسین علیه السلام بیشتر می شود و هرچه این پناه بردن بیشتر شود، قدرت بیشتری برای آنان فراهم می گردد.
ضمن آنکه نباید نقش عشایر انقلابی و مؤمنین عراق را در پذیرایی از زائران نادیده گرفت؛ چراکه می بینیم در این ایام، رفتاری مخلصانه و ایثارگرانه از خود نشان می دهند و موکب داری می کنند. خودم از بعضی از موکب دارها شنیدم که می گفتند این پذیرایی دست ما نیست و گویی دست هدایت الهی، ما را به این سمت می بَرَد که این کار را انجام دهیم. بعضی می گفتند ما قبلاً پیش خود انتظار داشتیم این هزینه هایی که در ایام اربعین می کنیم، به برکت امام حسین علیه السلام به ما برگردد و واقعاً هم برمی گردد، اما امروز علاقه مندیم در راه امام حسین علیه السلام ضرر کنیم و اگر هم زندگی ما برکت پیدا نکند، باز این کار را انجام خواهیم داد.
* با توجه به تحولات منطقه، به نظر می رسد که زیارت اربعین امسال از اهمیت خاصی برخوردار است و می بایست توجه بیشتری نسبت به آن بشود. چرا باید امسال نگاه ویژه ای به زیارت اربعین داشت؟اولاً امسال مقام معظم رهبری توصیه به حضور بیشتر در مراسم اربعین کربلای معلی فرموده اند و به مسئولین مربوطه نیز دستور داده اند تا آنجا که می توانند تسهیلات لازم را برای زائران اربعین فراهم کنند. ایشان بهتر از هرکسی به آثار بابرکت معنوی و سیاسی این همایش عظیم توجه دارند و طبیعی است که پیاده روی برای زیارت کربلا، که مورد توصیه ی اکید ائمه ی معصوم علیه السلام بوده است، مورد اهتمام ایشان باشد و این تجمعی که موجب تقویت جبهه ی حق علیه باطل است، مورد عنایت ایشان قرار گیرد. رهبر انقلاب برای زیارت اربعین امسال، خطاب به مسئولان تأکید داشتند که راه زیارت اربعین را هموار کنند و از نزدیک شاهد بودم که ایشان تا چه میزان برای اربعین امسال اهمیت قائل هستند و نقش اربعین را در تقویت قدرت اسلام بسیار زیاد می دانند. با توجه به اوضاع فعلی منطقه، با شرکت در زیارت اربعین، باید دشمن را ناامید کنیم.
ثانیاً طبیعی است که وقتی مؤمنین ظلم و ستم استکبار و ایادی آن ها را در منطقه می بینند، واکنش از خود نشان می دهند؛ چراکه آن ها عمری از غیرت اباالفضل العباس علیه السلام گفته اند و شنیده اند. روضه ها شنیده اند و نوحه ها خوانده اند. طبیعی است که در مقابل تهدیدات ایادی استکبار نسبت به عتبات، واکنش شدید نشان بدهند.
در سال های گذشته، یکی از عوامل مهم رونق گرفتن دفاع جانانه از حرم حضرت زینب (س) و بالتبع دفع شر استکبار جهانی از سوریه، همین تجمع اربعین بود. امسال نیز این تجمع باعظمت، بی تردید دفاع از ملت مظلوم عراق و دفاع از عتبات عالیات را رونق خواهد بخشید و قدرت اسلام را بیش از پیش به نمایش خواهد گذاشت.
به عبارت دیگر، شاید بتوان گفت هرکسی امروز در اجتماع عظیم زیارت اربعین شرکت می کند، به نوعی نام خود را در شمار مدافعان اسلام ثبت کرده است، چون دفاع از حرم اهل بیت علیه السلام و مسلمانان، دفاع از اسلام است. امروز حضور در پیاده روی اربعین، تقویت جبهه ی اسلام در برابر کفر است و این قدرت نمایی عظیم اربعین، مایه ی امنیت جهان اسلام و حتی جامعه ی اسلامی ماست.
شاید تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی برای زیارت اربعین امسال نیز به همین دلیل است. ضمن اینکه طبیعتاً یک رهبر دینی به آثار معنوی بابرکت این پیاده روی نیز توجه دارند که امیدوارم توفیق شرکت در این میعادگاه پُرشور و پُرنور برای قاطبه ی مؤمنان، به ویژه جوانان، فراهم گردد.
* در حال حاضر، مدل های مختلف و متفاوتی از اسلام در جهان و به ویژه غرب آسیا مطرح می شود و در یک تقسیم بندی کلی، می توان آن ها را به دو مدل اسلام آمریکایی و اسلام ناب محمدی تقسیم کرد. زیارت اربعین چگونه می تواند پیام اسلام ناب را به جهان مخابره کند؟اساساً حماسه ی عاشورا نقطه ی ثقل اسلام ناب است و به تعبیر حضرت امام، پاسداشت یاد عاشورا بود که موجب انقلاب ما شد. وقتی میعادگاه اربعین، اوج تجلی پاسداشت حماسه ی حسینی باشد، اوج تجلی بیرق اسلام ناب هم خواهد بود و مانع پدید آمدن هرگونه انحرافی از اسلام و جامعه ی اسلامی می شود. البته ممکن است بعضی ها بخواهند عاشورا را تحریف کنند، ولی معلوم است که نخواهند توانست.
شعارهای قیام امام حسین علیه السلام عبارت بود از اصلاح امت و بازگشت به سیره ی پیامبر اکرم (ص) و امیرالمؤمنین علیه السلام و این یعنی بازگشت به اسلام ناب محمدی (ص). اربعین چون پاسداشت حماسه ی حسینی است، پس چیزی نیست جز مظهر اسلام ناب و بیرق پُراهتزاز مبارزه با اسلام آمریکایی. به همین دلیل، صهیونیست ها دشمن درجه یک اربعین هستند، ولی دست شان از آستین گروهک های تکفیری بیرون می آید. بنابراین استکبار، که از حماسه ی عاشورا سیلی خورده است، از اربعین هم سیلی می خورد.
ما برای معرفی اسلام ناب به اهل عالم که دل ها را ببرد و اندیشه ها را روشن کند، راهی بهتر از حماسه ی عاشورا و تجلی گاه باعظمت زیارت اربعین نداریم. این شکوه زیارت اربعین است که نگاه ها را متوجه امام حسین علیه السلام می کند و سپس فرصتی برای تبیین راه اسلام ناب برای جهانیان، به ما می دهد.