روزنامه شهروند: این در شرایطی است که بنا به اعلام بانک مرکزی میوه و لبنیات امسال رکورددار تورم در بازار موادغذایی بوده اند و چیزی حدود ٣٠ درصد افزایش قیمت نسبت به سال گذشته را تجربه کرده اند. اتحادیه مرکزی دامداران علت این موضوع را زیاده خواهی صنایع لبنی می داند. این درحالی است که اتحادیه صنایع لبنی با طرح تعطیلی ٥٠درصدی کارخانجات لبنی علت افزایش قیمت لبنیات را زیان کارخانجات لبنی ناشی از ریزش قابل ملاحظه مصرف لبنیات عنوان می کند.
حالا گویا جنجال لبنیات در سال ٩٣ تمامی ندارد. کارخانجات صنایع لبنی که در ابتدای سال جاری پیشنهاد افزایش ٣٠ درصدی قیمت ها را روی میز کارگروه تنظیم بازار قرار داده بودند تنها توانستند مجوز افزایش ١٥ درصدی نرخ لبنیات را دریافت کنند. بعد از اجرای اولین فاز افزایش قیمت لبنیات که گفته می شد به کوچک کردن حجم بسته های لبنیات و کاهش کیفیت آن نیز منجر شده است صاعقه افشای مصرف روغن پالم در کارخانجات لبنی شوک بزرگی به صاحبان این صنایع وارد کرد.
افشاگری وزیر بهداشت که به تحریم لبنیات پرچرب از سوی مردم منجر شد توانست زیان چندمیلیاردتومانی به کارخانجات وارد کند و مردم را به سمت لبنیات کم چرب سوق دهد اما کارخانجات لبنی در برابر افشای این تخلف سنگین کوتاه نیامده و تلاش کردند با افزایش قیمت لبنیات کم چرب زیان خود را جبران کنند. این در شرایطی بود که شنیده های غیررسمی حاکی از آن بود که صنایع لبنی پیش از ماجرای پالم و برای رسیدن به نرخ پیشنهادی خود یعنی افزایش ٣٠ درصدی بارها قیمت لبنیات را دستکاری کرده اند.
با آن که مدیران اتحادیه های صنفی صنایع لبنی و مسئولان زیر بار افزایش غیررسمی قیمت ها نرفتند اما آمارهای هفتگی بانک مرکزی خلاف این ادعا را ثابت کرده و به صورت مستمر افزایش قیمت لبنیات را گزارش کرد.
و حالا صنایع لبنی برای چندمین بار در سال ٩٣ قیمت محصولات خود را افزایش داده اند. خرده فروشی های سطح شهر با تأیید این ادعا می گویند نرخ تمام انواع محصولات لبنی اعم از کم چرب و پرچرب در روزهای اخیر بین ٣٠٠ تا ٥٠٠ تومان افزایش داشته است. گویا کارخانجات علت این افزایش قیمت را اجرای مصوبه افزایش قیمت شیر خام دانسته و گفته اند با توجه به این که ٧٠ درصد هزینه تمام شده کارخانجات لبنی مربوط به نرخ شیر خام است افزایش قیمت شیر خام از ١٢٥٠ به ١٤٤٠ تومان باعث افزایش قیمت محصولات لبنی شده است. این درحالی است که اتحادیه دامداران طرح این موضوع از سوی کارخانجات لبنی را تنها یک بهانه می داند و از واقعیتی دیگر پرده برداری می کند.
کارخانجات لبنی گردن کلفتی می کنند سیروس روستا عضو هیأت مدیره اتحادیه مرکزی دامداران با اشاره به این که کارخانجات، نرخ خرید مصوب را رعایت نمی کنند به «شهروند» می گوید: کارخانجات لبنی هرگز زیر بار قیمت خرید مصوب شیر خام یعنی ١٤٤٠ تومان نرفته اند و با وجود دستور نوبخت معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری همچنان شیر خام را کیلویی ١٠٥٠ تا ١١٠٠ تومان از دامداران می خرند بنابراین ادعای مطروحه از سمت این افراد برای افزایش قیمت لبنیات تنها یک بهانه واهی است.
روستا با تأکید بر این که دامداران مورد اجحاف واقع شده اند، ادامه می دهد: شیر یک ماده فاسدشدنی است و دامدار نمی تواند محصول خود را به مدت طولانی نگهداری کند بنابراین کارخانجات لبنی با دانستن این واقعیت زیر بار خرید شیر خام با نرخ مصوب نمی روند و دامدار را مجبور می کنند که محصول را با نرخ دلخواه آنها بفروشد. درواقع کارخانجات لبنی به راحتی در بازار گردن کلفتی می کنند و کسی برای کنترل قیمت ها حریف آنها نمی شود.
عضو هیأت مدیره اتحادیه مرکزی دامداران سرنخ افزایش قیمت لبنیات را زیاده خواهی کارخانجات لبنی می داند و می گوید: بنا به ادعای کارخانجات لبنی ٧٠ درصد هزینه های آنها مربوط به قیمت شیر خام است. با توجه به قیمت لبنیات در بازار مصرف، اگر این ادعای آنها درست باشد قیمت فروش هر کیلو شیرخام باید به ٤٠٠٠ تومان برسد نه ١٠٥٠ تومان.
روستا توضیح می دهد: درحال حاضر یک پاکت یک لیتری شیر استریل با ماندگاری بالا ٢٨٠٠ تا ٣٠٠٠ تومان قیمت دارد. این درحالی است که کارخانجات لبنی یک کیلوگرم شیر خام با چربی ٣,٢ درصد و کیفیت بالا را تنها ١٠٥٠ تومان از دامدار خریداری می کنند. اگر مطابق ادعای آنها ٧٠درصد قیمت تمام شده محصول لبنی را مربوط به قیمت شیر خام بدانیم یک کیلوگرم شیر خام دامدار باید حدود ٤ هزار تومان قیمت داشته باشد نه ١٠٥٠ تومان.
ریزش مصرف کننده علت تعطیلی ٥٠درصد کارخانه های لبنی محمدرضا اسماعیلی مدیرعامل اتحادیه صنایع لبنی کشور با رد ادعای روستا به «شهروند» می گوید: من همه جا گفته ام افزایش قیمت لبنیات برابر است با کاهش مصرف و این کاهش مصرف هم به ضرر دامداران است و هم کارخانجات لبنی. بنده تعجب می کنم دامداران چطور این نکته ساده را در نظر نمی گیرند و اتهام گردن کلفتی را به صنایع لبنی وارد می کنند. واقعیت این است که هزینه تولید روز به روز بالاتر می رود و در مقابل مصرف لبنیات سیر نزولی داشته است.
پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه ها تاکنون ٥٠ درصد کارخانجات صنایع لبنی تعطیل شده یا سرمایه خود را به خارج از کشور منتقل کرده اند. آیا کارخانجات لبنی از سر شکم شیری و دل خوش تعطیل کرده اند؟!
او با بیان این که اتحادیه صنایع لبنی تنها اتحادیه دارای فروش مستقیم در کشور است، ادامه می دهد: ما برای جلوگیری از ریزش مصرف کنندگان ناچار شدیم غرفه های فروش مستقیم در میادین میوه و تره بار ایجاد کنیم تا افزایش قیمت توسط دلال ها بیشتر از این مانع از ریزش مصرف کنندگان نشود اما این موضوع هم نتوانسته است مشکل را حل کند و سرانه مصرف لبنیات که در ابتدای اجرای طرح هدفمندی یارانه ها حدود ٩٠ تا ١١٠ کیلوگرم بود به ٦٠ تا ٧٠ کیلوگرم رسیده است این در شرایطی است که مطابق برنامه پنجم توسعه قرار بود سرانه مصرف شیر در ایران به میانگین جهانی یعنی ١٥٠ کیلوگرم برسد.
مدیرعامل اتحادیه صنایع لبنی همچنین تأکید می کند: در تمام کشورهای پیشرفته دنیا دولت برای افزایش مصرف لبنیات یارانه ویژه در نظر گرفته است زیرا مطابق برآوردها هزینه های درمانی مصرف نکردن شیر چندبرابر یارانه در نظر گرفته شده است اما در ایران دولت نه تنها هیچ حمایتی از مصرف لبنیات ندارد که حمایت های گذشته مانند توزیع شیر در مدارس نیز قطع شده است و تا امروز هیچ سفارشی برای ارسال شیر پاستوریزه به مدارس نداشته ایم.
اسماعیلی در پاسخ به علت نوسان زیاد قیمت لبنیات در سال ٩٣ به «شهروند» می گوید: از ابتدای سال افزایش ٢٥ درصدی دستمزد کارگر رقم خورده است پس از آن افزایش قیمت سوخت و حمل ونقل و افزایش تعرفه های آب و برق را داشته ایم این در شرایطی است که قیمت اقلام بسته بندی نیز رشد داشته است و واحدهای بسته بندی نرخ های جدیدی به صنایع لبنی اعلام کرده اند. در کنار این موضوع، زیان کارخانجات را نیز در نظر بگیرید تا به راحتی متوجه شوید صنایع لبنی از سر شکم سیری قیمت ها را بالا نبرده اند.
وی ادامه می دهد: درحال حاضر غرفه های فروش مستقیم روزانه ١٠ درصد برگشتی دارند. این در شرایطی است که لبنیات برخلاف سایر کالاها فساد سریع تری دارد و برای نگهداری آنها حتما نیاز به شرایط ویژه نگهداری و یخچال است با این حساب چطور سود کم صنایع لبنی به چشم می آید اما سود ١٠٠ درصدی میوه فروش ها و چند صد درصدی بوتیک های لباس به چشم نمی آید. این درحالی است که صنایع لبنی تولیدکننده داخلی به شمار می آید اما فروشنده پوشاک محصول خارجی را می فروشد.
سرانه مصرف شیر در ایران معادل کشورهای آفریقایی گفتنی است یارانه شیر پس از اجرای فاز اول هدفمندی یارانه ها قطع شده و سپس با رایزنی های فراوان بنا شد این یارانه در اختیار شاخه اصلی تولیدکنندگان، یعنی دامداران قرار گیرد. با این حساب نوسانات مکرر نرخ علوفه و مشکلات ایجادشده برای واردات نهاده و خوراک دام و نیز بدهکاری های پی در پی دولت به دامداران باعث شد این یارانه نه تنها نتواند سرانه مصرف شیر را حفظ کند که گفته می شود با افزایش مکرر قیمت ها، مصرف لبنیات در کشور به شدت کاهش پیدا کرده و به حدود یک پنجم سرانه مصرف کشورهای پیشرفته رسیده است. درحال حاضر سرانه مصرف لبنیات در کشور از ٩٠ تا ١١٠ کیلوگرم به ٦٠ تا ٧٠ کیلوگرم رسیده است که این عدد معادل میزان مصرف شیر در کشورهای آفریقایی است. این درحالی است که سرانه مصرف لبنیات در کشورهای اروپایی بالغ بر ٣٠٠ کیلوگرم است.