ورود پساب فاضلاب به آبهای کشاورزی و آبیاری برخی از مزارع سبزی و صیفی جات با آب فاضلاب، از جمله چالشهایی است که سلامت سبد غذایی مردم را تهدید می کند و در این بین، وزارتخانه های بهداشت، نیرو، جهادکشاورزی و... هر کدام به اندازه ای در بروز این مشکل قصور کرده اند که شاید سهم جهاد کشاورزی بیش از سایر وزارتخانه ها باشد. اما آنچه در این بین نمی بایست نادیده گرفته شود، سلامت افرادی است که از محصولات این قبیل مزارع و زمینهای کشاورزی استفاده می کنند.
به گزارش مهر، در تازه ترین اظهارات فاطمه آلیا نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر، عنوان شده است که بروز چنین مشکلی در زمینهای کشاورزی جنوب تهران مشهود است. او به بازدیدهای مجمع نمایندگان استان تهران از بخشهای مختلف حوزه کشاورزی استان اشاره کرده و گفته است که به طور خاص در تهران، متوجه شدیم که بخشی از محصولات کشاورزی شهر ری از طریق آب سالم آبیاری نمی‌شود به گونه‌ای که آب سالم با آبهای آلوده مخلوط شده و حتی گاهی نشت هایی از طریق آب فاضلاب صورت می‌گیرد.
موضوع آبیاری مزارع سبزی و صیفی جات با آب فاضلاب و آلودگی محصولات کشاورزی که سهم زیادی در سبد غذایی روزانه مردم دارند، معضلی است که از سالهای گذشته تاکنون، چالشهای زیادی با خود به همراه داشته و در این بین، شاهد برخوردهای مقطعی با این مشکل بوده ایم. این در حالی است که پزشکان متخصص بیماریهای عفونی، معتقدند که خوردن سبزی و صیفی جات آلوده ، علاوه بر اینکه بیماریهای خطرناکی را به دنبال دارد، باعث می شود تا به خاطر نگرانی از مصرف این قبیل محصولات کشاورزی، سهم صیفی جات از سبد غذایی مردم کاهش یابد و همین مسئله می تواند سلامت مردم را به خطر بیاندازد.
دكتر مسعود مرداني متخصص بیماریهای عفونی، مشکل آبياري مزارع با فاضلاب را فاجعه دانست و گفت: متاسفانه مردم هنوز شستشوی ميوه و سبزیجات را به خوبي انجام نمي‌دهند و همین مسئله می تواند منجر به بروز انواع بیماریهای عفونی شود.
به گفته وی، سبزي و ميوه‌اي كه با فاضلاب آبياري مي‌شود ممكن است حاوي انگل، ميكروب‌هاي روده‌اي و عوامل بيماري‌زاي روده‌اي مثل وبا باشد. اگر شستشوي سبزيجات به خوبي صورت نگيرد در فصل گرم سال شاهد دل‌درد‌هاي شكمي، تب، اسهال (اسهال حاد عفوني) عفونت‌هاي انگلي خواهيم بود.
این متخصص بیماریهای عفونی با عنوان این مطلب که فلزات سنگين از عوامل اصلي بروز سرطان هستند، اظهارداشت: متأسفانه در آبهاي فاضلاب اين فلزات يافت مي‌شود. بنابراين سبزيجاتي كه با اين آبها آبياري شود حاوي فلزات سنگين و عامل سرطان خواهد بود.
این درحالی است که دکتر کاظم ندافی رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با اعلام اینکه در سال ۸۹، هشت هزار هکتار زمین در کل کشور با فاضلاب آبیاری می‌شد که به دنبال برخورد با چنین تخلفاتی، اکنون به حدود ۲ هزار هکتار کاهش یافته است، تاکید کرد: در حال حاضر بیشترین سطح زیر کشت که با فاضلاب آبیاری می‌شود در تهران است.
دکتر رسول دیناروند رئیس سازمان غذا و دارو با تاکید بر اینکه سهم محصولات و فرآورده های کشاورزی می بایست در سبد غذایی مردم افزایش یابد، از شروع برنامه وزارت بهداشت برای ردیابی سموم، کودها و فلزات سنگین در محصولات کشاورزی پر مصرف مثل خیار، گوجه فرنگی، پیاز، برنج، کاهو، سیب درختی و سیب زمینی خبر داد و گفت: ۵۰ درصد از سموم مصرفی ما از این گروه بودند که اکنون این رقم به ۲۴ درصد رسیده است، ضمن اینکه میزان مصرف سموم کم خطر نیز طی چند سال گذشته از ۲۰ درصد به ۶۴ درصد رسیده است.
این در حالی است که بررسی وضعیت موجود باقیمانده آفت کش ها و سموم در محصولات کشاورزی، بر اساس بند "و" ماده ۳۴ قانون برنامه پنجم توسعه، از تکالیف وزارت بهداشت است.
در همین ارتباط دکتر هدایت حسینی مدیر کل نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو با بیان این مطلب که فهرست سموم مجاز محصولات کشاورزی در سال ۸۶ تعیین شده است، عنوان داشت: به همین منظور، وزارت بهداشت کمیته سیاستگذاری در این ارتباط تشکیل داده تا وضعیت سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در محصولات کشاورزی را بررسی کند.
بر اساس سندی که در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۹۳ از سوی رئیس سازمان غذا و دارو برای ۱۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور ابلاغ شده است، آنالیز چند محصول کشاورزی در چند نقظه از کشور تا پایان امسال انجام می شود. در همین ارتباط مدیرکل نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو به آنالیز محصولاتی همچون خیار، گوجه فرنگی، سیب درختی و برنج اشاره کرد و گفت: قرار است تا پایان امسال ببیش از ۵۷۶۰ نمونه از میزان سموم باقی مانده در این ۴ محصول کشاورزی بررسی شود که بر اساس نتایجی که حاصل می شود، برنامه ریزیهای خودمان را انجام می دهیم.
به گفته حسینی، همچنین میزان کودهای شیمیایی باقی مانده در سه محصول پیاز، سیب زمینی و کاهو نیز در چند نقطه از کشور مورد بررسی قرار می گیرد که در مجموع ۷ هزار و ۵۶۰ نمونه از میزان سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در این ۷ محصول کشاورزی، بررسی و نتایج آن اعلام خواهد شد.
در عین حال دکتر علی اکبر سیاری معاون بهداشتی وزارت بهداشت طی بخشنامه‌ای به دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور بر ضرورت جلوگیری از آبیاری مزارع کشاورزی با فاضلاب خام تاکید کرد و افزود: با توجه به اهمیت حفظ و تامین سلامت آحاد جامعه و پیشگیری از بروز و شیوع بیماریهای واگیر، ضرورت دارد دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور با استفاده از همه توان کارگروه سلامت و امنیت غذایی استانها و بهره گیری از توان بین بخشی دستگاههای اجرایی مسئول، برنامه ریزی مناسب و دقیقی برای جلوگیری از آبیاری مزارع با فاضلاب انجام دهند. بر اساس همین بخشنامه ابلاغی معاون وزیر بهداشت، دانشگاههای علوم پزشکی موظفند گزارش اقدامات انجام شده در استانهای مربوطه را در اسرع وقت به مرکز سلامت محیط و کار معاونت بهداشت وزارت بهداشت ارسال کنند.