مدتها تصور میشد آپاندیس چیزی نیست جز عضوی بیمصرف و محصولی بیارزش که تنها به درد عود کردن میخورد. اما تحقیقات جدید نشان میدهد آپاندیس در واقع نقش بسیار مهم و حیاتی دارد، و در طبیعت بسیار بیشتر از آنچه در گذشته تصور میشد حضور دارد و این امکان وجود دارد که نقش قدیمی او در کمک به بدن برای مبارزه با بیماریها توسط پزشکان احیاء شود. این ایده که آپاندیس عضوی است که عمرش سر آمده و زمانش گذشته، به نظر میرسد که خود تبدیل به تئوریای شده باشد که زمانش به سر آمده است.
دکتر خندان بارانی، فوقتخصص داخلی و گوارش میگوید: آپاندیس کیسهای لیز و با انتهای بسته است، که بین رودهی کوچک و رودهی بزرگ قرار دارد. همهی ما ممکن است افرادی را بشناسیم که آپاندیس خود را عمل کرده و دیدهایم که اتفاقی برایشان نیفتاده است، پس گمان کردهایم به آن نیازی نداریم. اما تحقیقات جدید نشان میدهد که آپاندیس، خانهی امنی برای باکتریهای مفید است تا زمانی که بدن به آنها نیاز پیدا کرد -مثلاً بعد از یک اسهال شدید- آنجا منتظر بمانند تا بعد در شکم تکثیر شوند.
وی اضافه میکند: وقتی شکم کسی درد میگیرد و درد از اطراف ناف شروع میشود و به پهلوی راست و قسمتهای پایینی شکم میرسد و در این حالت هم تب و حالت تهوع دارد احتمالا آپاندیس وی ملتهب و عفونی شده و نیاز به عمل جراحی پیدا کرده است. به التهاب و عفونت آپاندیس، آپاندیسیت گفته میشود. آپاندیس زائده کور، کوچک و باریکی است که در انتهای روده بزرگ و در قسمت راست پایین شکم قرار گرفته است.
وی بیان میکند: آپاندیس اندازههای مختلف دارد و طول آن از یک تا چند سانتیمتر است. در واقع این زائده، رودهای کوچک و کور است که در فضای داخلی آن میکروبهای زیادی قرار دارند. آپاندیس میتواند در مکانهای مختلف نسبت به روده قرار بگیرد. به عنوان مثال میتواند زیر روده و کنار روده قرار بگیرد و یا آن قدر بلند باشد که حتی در لگن واقع شود.
وی تاکید میکند: شایعترین دلیل انسداد آپاندیس، بسته شدن دهانه توسط مدفوع یا گیر کردن قطعاتی از میوه، غذا و یا چیزهایی است که خورده میشود اما وجود عفونتها، تخم انگلها، رشد بیش از حد مولکولهای لنفاوی جدار آپاندیس پس از یک بیماری ویروسی و هم چنین گیر کردن قسمتی از مدفوع یا مبتلا شدن به سرطان هم میتواند دهانه آپاندیس را مسدود کند و چون انتهای آپاندیس بسته و کور است و یک راه ورودی هم بیشتر ندارد، اگر دهانه آن بسته شود میکروبهایی که در داخل آن وجود دارد رشد میکند و تعدادشان زیاد میشود.
این متخصص داخلی و گوارش در رابطه با سنین ابتلا به آپاندیسیت میگوید: آپاندیسیت در دهه دوم و سوم زندگی اتفاق میافتد اما ممکن است نوزادان یا میانسالان هم به این عارضه مبتلا شوند. چون تظاهرات و علائم آپاندیسیت در این افراد متفاوت است، تشخیص آن مشکل و عوارض آن هم بیشتر است.
وی خاطرنشان میکند: در رابطه با علائم آپاندیس باید گفت که بیماران با یک احساس درد در شکم به پزشک مراجعه میکنند. ابتدا درد در بالای شکم است. اما کم کم به اطراف ناف و سپس به سمت راست پایین شکم میرسد. فرد بی اشتهاست و حالت تهوع و استفراغ دارد. ممکن است که تب خفیف هم داشته باشد. در مواردی هم با خندیدن، سرفه کردن و لمس کردن درد بیمار تشدید میشود و در صورت ترکیدن آپاندیس، تب بیمار بالا میرود و در سرتاسر شکم عفونت پخش میشود.
وی در پایان در رابطه با درمان آپاندیسیت میگوید: در صورت مسدود شدن دهانه
آپاندیس، باید این زائده با عمل جراحی از بدن خارج شود. جراحی آپاندیس از
قدیم به صورت باز انجام میشده و هنوز هم بدین شکل انجام میشود. البته
هماکنون زمینه انجام عمل جراحی آپاندیس به صورت لاپاراسکوپی هم فراهم شده
است. در این شیوه ابزارهای مخصوص جراحی از طریق سوراخهای کوچکی و بدون باز
کردن، وارد شکم و زائده از بدن خارج میشود. در صورتی که آپاندیسیت عمل
نشود ممکن است پاره شود و عفونت لایههای داخلی شکم را در برگیرد. حتی ممکن
است در تمام بدن پخش شود. پخش شدن عفونت در شکم میتواند ایجاد آبسه کند و
اگر درمانی برای آن صورت نگیرد، عفونت وارد خون میشود و مرگ بیمار را به
دنبال دارد.