روزه که نوعی پرهیز غذایی به شمار می آید یکی از بهترین شیوه های تنظیم دستگاه گوارش است و به عنوان یکی از شیوه های درمانی در کلینیک های طب سنتی تجویز می شود اما روزه نیز مانند دیگر شیوه های درمانی، بایدها و نبایدهایی دارد که باید رعایت شود.
به گزارشایرنا، محقق طب سنتی ایرانی روز چهارشنبه درباره بایدها و نبایدهای روزه داری به خبرنگار علمی ایرنا گفت: گرفتن روزه علاوه براینکه یک واجب شرعی است و برکات معنوی زیادی به همراه دارد یکی از روش های پاکسازی معده و دستگاه گوارش محسوب می شود.
مژده فیروزی افزود: معده و دستگاه گوارش که 11 ماه از سال، مشغول بوده اند در ماه مبارک رمضان فرصت پیدا می کنند که مواد زائد انباشته شده در طول سال را پاکسازی کنند.
وی اهمیت تغذیه در تنظیم کارکرد گوارش را یادآور شد و گفت: روزه هرچند خواص مفید زیادی برای بدن دارد اما عدم آگاهی مردم نسبت به چگونگی تغذیه در ایام روزه داری موجب می شود گرفتن روزه به ویژه در روزهای طولانی و گرم تابستان به کاری طاقت فرسا تبدیل شود.
عضو انجمن تحقیقات طب سنتی ایران خاطرنشان کرد: با نخوردن غذا معده حالت گرم و خشک پیدا می کند و هنگام روزه داری، ما قصد داریم با افطار، کلید کار کردن معده را بزنیم و طوری عمل کنیم که اولا شوک به معده وارد نشود و ثانیا گرمی و خشکی آن برطرف شود.
وی ادامه داد: بعضی افراد بعد از روزه بخصوص در فصل گرم تابستان، روزه خود را با نوشیدنی های سرد باز می کنند که این کار باعث وارد شدن شوک و اختلال در کار معده می شود و مشکلاتی همچون سوءهاضمه، نفخ یا رفلاکس (بازگشت غذا از مری) را ایجاد می کند.
به گفته این متخصص طب سنتی، بهترین شیوه برای باز کردن روزه، نوشیدن مایعات گرم و ولرم است و می توان از شیر گرم یا آب ولرم با عسل یا خرما استفاده کرد که البته مصرف این مایعات هم باید به صورت جرعه جرعه باشد.
وی به روزه داران توصیه کرد اندکی بعد از نوشیدن مایعات گرم و باز کردن روزه خود، غذاهای سبک مانند سوپ یا آش مصرف کنند تا معده به تدریج آماده پذیرش و هضم غذا شود.
فیروزی ادامه داد: البته می توان شیربرنج یا فرنی را هم در سفره افطار گذاشت اما خوردن آش رشته در وعده افطاری توصیه نمی شود زیرا غذایی سنگین است و به معده فشار وارد می کند.
**در ماه رمضان شام بخوریم یا نه؟
عضو انجمن تحقیقات طب سنتی ایران درباره خوردن یا نخوردن شام بعد از افطاری نیز گفت: بعد از خوردن یک افطاری سبک، باید فرصت یکی دو ساعته به معده داد تا برای صرف غذاهای سنگین تر آماده شود و اگر افراد میل به خوردن غذا داشته باشند باید طوری برنامه ریزی کنند که وعده شام آنها یکی دو ساعت بعد از خوردن افطاری و یکی دو ساعت هم قبل از خواب آنها باشد.
وی بیان داشت: در روزهای طولانی تابستان، معمولا فرصت زیادی برای خوردن افطاری و شام وجود ندارد و افراد باید دقت داشته باشند که بلافاصله بعد از شام به رختخواب نروند و درعین حال، خوردن شام به وعده سحری آنها لطمه وارد نکند.
فیروزی تصریح کرد که طب سنتی تاکید خاصی بر خوردن سحری دارد مخصوصا الان که روزها طولانی است اما خوردن سحری هم الزاماتی دارد که باید رعایت شود.
وی درباره مواردی که باید روزه داران در خوردن سحری باید رعایت کنند گفت: خوردن زیاد مایعات در وعده سحری مضر است زیرا نوشیدن آنها همراه با غذا باعث اختلال هضم، نفخ، ترش کردن معده و رفلاکس می شود.
فیروزی ادامه داد: مصرف خوراکی های مدر (ادرار آور) مانند هندوانه و چای به میزان زیاد هم در سحر مناسب نیست زیرا خیلی زود از طریق ادرار از بدن دفع می شوند و بدن دچار خشکی می شود.
وی تاکید کرد: بررسی های طب سنتی نشان می دهد که بادمجان و ماکارونی نیز خشکی و عطش ایجاد می کنند و خوردن غذاهای خشک و سرخ کردنی مانند انواع کوکو و کتلت یا زولبیا و بامیه در وعده سحری توصیه نمی شود چون هضم آنها سنگین است و علاوه بر بروز عوارض گوارشی، تشنگی در افراد ایجاد می کند.
این متخصص طب سنتی یادآور شد: سحری باید یک وعده ناهار کم حجم با غذاییت (کالری) بالا باشد بنابراین می توان از نان سبوسدار و برنج همراه با گوشت پرندگان و گوسفند در این وعده غذایی استفاده کرد اما مصرف نان های سفید و باگت مناسب نیست.
وی اضافه کرد: سالاد فصل که از کاهو، خیار و گوجه فرنگی همراه با آبلیمو یا سرکه و روغن زیتون درست شده باشد و سبزی خوردن نیز در کنار وعده سحری به هضم غذای روزه داران کمک می کند و از یبوست نیز جلوگیری خواهد کرد.
فیروزی توضیح داد: سبزیجات به خاطر داشتن فیبر، آب را درون خود نگه می دارند و کم کم به بدن می رسانند و مانع از تشنگی زودرس افراد روزه دار می شوند.
وی با بیان اینکه افراد باید در ایام روزه داری نیز همچون زمان های عادی به مزاج خود توجه داشته باشند، گفت: روزه داران باید نیم ساعت یا 20 دقیقه قبل از خوردن سحری، یک نوشیدنی مناسب استفاده کنند که برای افراد دارای مزاج گرم، می توان شربت سکنجبین یا شربت ملایم عسل به اضافه عرق کاسنی یا شاتره و کمی خاکشیر را با هم مخلوط کرده و بیاشامند.
فیروزی افزود: برای افراد سرد مزاج هم نوشیدن شربت شیره انگور، شربت عسل، شربت گلاب با کمی عرق نعنا و خاکشیر در نوبت سحری توصیه می شود.
وی یادآور شد: دانه های خاکشیر، آب را درون خود نگه می دارند و به تدریج دراختیار بدن قرار می دهند بنابراین خوردن آن برای جلوگیری از تشنگی هر دو مزاج سرد و گرم پیشنهاد می شود.
این متخصص طب سنتی درباره مصرف تنقلات در ایام روزه داری گفت: معمولا در ماه رمضان، تنقلات زیاد خورده می شود که افراد باید سعی کنند این خوراکی ها متنوع باشد و به جای خوردن تنقلات بسیار شور یا شیرین از کشمش، مویز، خرما و انجیر استفاده کنند.