فیتیله‌ای‌ها پس از سال‌ها حضور در تلویزیون حالا از کتاب سر درآورده‌اند. اما نگارش کتاب بر اساس این شخصیت‌های تلویزیونی بر چه مبنا و با چه هدفی بوده و در این بین شباهت‌ها و تفاوت‌ها تا چه حد است؟
در پی انتشار شش جلد از مجموعه 12جلدی «فیتیله‌ای‌ها» به قلم جمعی از نویسندگان، مسعود ملکیاری، از نویسندگان این مجموعه، در گفت‌و‌گو با ایسنا، گفت: شخصیت‌های قاتینگا و پاتینگا در فیتیله‌ای‌ها از شخصیت‌های مورد قبول بچه‌ها هستند و ما در فعالیت تیمی تلاش کرده‌ایم داستان‌های قوی‌ای را برای این کاراکترها خلق کنیم. اگرچه ممکن است این عمل به مذاق خیلی‌ها خوش نیاید اما به شخصه معتقدم این مجموعه نوشتاری یک پله از این شخصیت‌ها بالاتر است.
دبیر کمیته پژوهش انجمن نویسندگان کودک و نوجوان افزود: اینکه یک اثر با بازار کتاب ارتباط خوبی برقرار می‌کند بدون اشکال است. اگر در بازار کتاب بزرگسالان این همه فاصله بین ادبیات عامه‌پسند و ادبیات نخبه‌گرا نبود، فارغ از مسئله سانسور که ضربه‌زننده است، تیراژ کتاب‌ها این‌قدر پایین نمی‌آمد. در حوزه ادبیات کودک هم همین‌طور است. در بازار کتاب کودک هم مشروط بر اینکه ادبیات کودک ادبیاتی سطحی تلقی نشود و سر هم‌بندی نشود و به واقع ادبیات باشد می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. پس این فکر غلط است که ما تصور کنیم هر کتابی که مورد استقبال بازار قرار می‌گیرد الزاما کتابی بازاری است.
ملکیاری اظهار کرد: ما بسیاری از کتاب‌های خارجی را با برچسب بِست‌سِلِر (bestseller / پرفروش) خریداری می‌کنیم و به کرات آن‌ها را در تیراژ‌های مختلف تجدید چاپ می‌کنیم بدون آنکه به آن‌ها انگ بازاری بودن بزنیم. پس چرا در مورد کتاب‌های تألیفی‌مان این‌قدر کم‌لطف هستیم؟ آیا این کتاب‌ها با کتاب‌هایی که به اسم کتاب‌های حسنی منتشر شده، قابل قیاس است؟ متأسفانه بسیاری از قضاوت‌های ما سطحی و نادرست است. بنابراین اگرچه در عرصه جهانی امروز بحث تولید کتاب در پکیج‌های مختلف مطرح است، در کشور ما این موضوع محکوم به بازاری کردن کتاب‌هاست.
دبیر کمیته پژوهش انجمن نویسندگان کودک و نوجوان تاکید کرد: ما با آگاهی از اینکه قصه‌های تلویزیون عمدتا دارای شخصیت‌پردازی‌های ضعیفی هستند کار خود را به صورت تیمی زیر نظر دبیر پروژه شروع کردیم و معتقدم این اثر اگرچه از لحاظ گرافیک دارای اشکالاتی است اما به لحاظ شخصیت‌پردازی و محتوای داستانی آن‌ها دارای وجوه ممتاز نسبت به شخصیت‌های تلویزیونی آن است و اگر شخصیت‌های تلویزیونی این برنامه بتوانند از داستان‌های ادبی نوشته‌شده در این مجموعه استفاده کنند، به مراتب کار خود را به استانداردهای مورد نظر برای یک اثر خوب نزدیک‌تر کرده‌اند.
نوید سیدعلی‌اکبر، یکی دیگر از نویسندگان این مجموعه، با تأیید سخنان ملکیاری گفت: مجموعه تألیفی پاتینگا قاتینگا به کارهای تلویزیونی این مجموعه ربطی ندارد. ما فقط از این دو کاراکتر به عنوان کاراکترهای شناخته‌شده و مورد استقبال بچه‌ها برای خلق آثار ادبی و متفاوت با آنچه در تلویزیون از آن‌ها به نمایش گذاشته می‌شود، استفاده کرده‌ایم، بنابراین این کاراکترها از کاراکترهای عامی و رسانه‌ای به کاراکترهای ادبی تبدیل شده‌اند و مجموعه مذکور اثری کاملا ادبی است.
اما محمود برآبادی، یکی دیگر از نویسندگان مجموعه فیتیله‌ای‌ها، ضمن تایید مقبولیت این مجموعه قضاوت نهایی و ارزیابی منطقی‌تر آن را بر عهده منتقدان گذاشت و گفت: پاتینگا و قاتینگا که دارای شخصیت‌های بدوی هستند و در کنار پروفسور پریشان‌حالی دست به ماجراهای مختلف در برنامه فیتیله‌ای‌ها می‌زنند، مورد توجه بچه‌های ما هستند و ما براساس این شخصیت‌ها کتاب‌هایی را با ویژگی‌هایی ادبی جهت ترویج کتابخوانی میان کودکان تألیف و منتشر کرده‌ایم.
او تأکید کرد: اگرچه این شخصیت‌ها برای کودکان و نوجوانان ما شناخته‌شده‌اند اما داستان‌های جدیدی را در این مجموعه پدید می‌آورند؛ داستان‌هایی که ماهیتا با آنچه تاکنون از طریق رسانه عمومی نمایش داده شده، متفاوت است. در واقع ما با استفاده از پیش‌زمینه آن‌ها توانستیم کودکان را به کتاب‌ها رجوع دهیم. البته این اتفاق در کشورهای دیگر هم رخ داده است و بعضا کتاب‌های تن‌تن و مرد عنکبوتی به همین روش مورد توجه بیشتر بچه‌ها قرار گرفته‌اند.
نایب‌رییس انجمن نویسندگان کودک و نوجوان تصریح کرد: این تجربه از این لحاظ که می‌تواند کودکانی را که کمتر کتاب‌خوان هستند، به کتابخوانی سوق دهد حائز اهمیت است. اگرچه برای نویسنده آن این خطر وجود دارد که کارش را در حد کارهای تلویزیونی پایین آورد. به همین لحاظ ما با آگاهی از این موضوع تلاش کردیم کارهای تولیدشده را هر چه بیشتر با ادبیات پیوند بزنیم. اما اینکه در این زمینه تا چه اندازه موفق بوده‌ایم و داستان‌های گنجانده‌شده در این اثر تا چه اندازه به ادبیات به مفهوم واقعی آن نزدیک هستند، کاری است که باید منتقدان در مورد آن نظر دهند.
به تازگی شش جلد از مجموعه 12 جلدی فیتیله‌ای‌ها در نشر افق و به قلم جمعی از نویسندگان راهی بازار شده است. محمود برآبادی، نوید سیدعلی‌اکبر، اعظم مهدوی و مسعود ملکیاری از نویسندگان این مجموعه هستند و کار تصویرگری آن را امیر شبانی بر عهده داشته است.