مازیار دانیالی، زیست نیوز - با تداوم روند افزایشی انتشار گازهای گلخانه ای، محدود کردن آثار تغییرات آب و هوایی از طریق دستکاری سیستم کره زمین بیش از پیش مورد بحث قرار گرفته و می گیرد. در همین راستا، مطالعه جدید پژوهشگران مرکز ژئومار هلم هولتز با استفاده از شبیه سازی های رایانه ای در زمینه پیامدهای بلند مدت برخی روش های "مهندسی آب و هوا" صورت گرفته است. بنابر نتایج این مطالعه، اگر مقدار انتشار دی اکسید کربن همچنان بالا باقی بماند، تمامی روش های پیشنهاد شده در زمینه مهندسی آب و هوا قادر به کاهش چشمگیر گرمایش جهانی نبوده و یا بدون ایجاد اختلال های خطرناک آب و هوایی قابل توقف نیستند.
به رغم توافق بین المللی درباره حفاظت از آب و هوا و انتشار بیانیه های سیاسی، انتشار گازهای گلخانه ای نه تنها کاهش نیافته، بلکه رو به افزایش است. با توجه به تداوم روند افزایش جمعیت جهان و صنعتی شدن بازارهای نوظهور مانند چین و هند، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای برای محدود کردن گرمایش جهانی نیز غیر ممکن به نظر می رسد.
بر همین اساس، روش هایی در مقیاس گسترده برای کاهش دمای جهان به صورت مصنوعی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته اند. باروری اقیانوس ها و در نتیجه پلانکتون های تحریک شده می توانند دی اکسید کربن را از اتمسفر جذب کرده و یا کاهش نور خورشید دریافتی زمین با استفاده از ذرات معلق اتمسفری یا آیینه های فضایی از آن جمله اند. تمامی این روش ها می توانند به عنوان "مهندسی آب و هوا" طبقه بندی شوند. با این وجود، پیامدهای بلند مدت و عوارض جانبی آنها به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته اند.
به گفته دکتر "دیوید کلر" از مرکز ژئومار هلم هولتز، مشکل پژوهش های پیشین این است که در بسیاری موارد روش ها با مدل های مختلف، با استفاده از پیش فرض های مختلف و مجموعه های مختلف از اجزای سیستم زمین مورد مطالعه قرار گرفته که مقایسه آثار و عوارض جانبی روش های مختلف را دشوار می کند. این در شرایطی است که مرکز ژئومار هلم هولتز در صدد شبیه سازی روش های مهندسی آب و هوای مختلف با استفاده از پیش فرض ها و مدل سیستم زمین مشابه بوده است. در همین راستا، پژوهشگران پنج روش مهندسی آب و هوای مشهور شامل کاهش نور خورشید دریافتی زمین، جنگلکاری ناحیه های بزرگ بیابانی در شمال آفریقا و استرالیا، و سه تکنیک مختلف با هدف افزایش جذب دی اکسید کربن توسط اقیانوس ها را انتخاب کردند. همچنین، دانشمندان به شبیه سازی تغیییرات آینده در سیستم زمین بدون اعمال مهندسی آب و هوا بر اساس سناریو میزان دی اکسید کربن بالا اقدام کرده اند.
حتی تحت شرایط ایده آل فرض شده در شبیه سازی ها، مزایای بالقوه روش های مختلف مهندسی آب و هوا محدود بوده اند. تنها کاهش مداوم نور خورشید می تواند زمین را از گرمایش چشمگیر حفظ کند. جنگلکاری صحرای بزرگ آفریقا و مناطق دور افتاده استرالیا حتی به گرمایش جهانی هرچه بیشتر منجر می شود زیرا جنگل ها دی اکسید کربن را از اتمسفر جذب کرده، اما به طور همزمان، سطح کره زمین تاریکتر شده و می تواند گرمای بیشتری را در خود نگه دارد. تمامی تکنیک های دیگر نیز عوارض جانبی قابل توجهی را نشان داده اند. به عنوان مثال، بارورسازی اقیانوس ها به پلانکتون ها اجازه می دهد دی اکسید کربن بیشتری از اتمسفر جذب کرده، اما اندازه مناطقی با اکسیژن حداقلی در اقیانوس را نیز تغییر می دهند.
پرسش مهم دیگر برای پژوهشگران: پس از گذشت چند دهه و توقف مهندسی آب و هوا به واسطه دلایل سیاسی و یا فنی چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ به گفته دکتر کلر، هنگامی که مهندسی آب و هوا متوقف شده، در برخی روش ها تغییری سریع در آب و هوای شبیه سازی شده رخ داده است. به عنوان مثال، اگر پس از 50 سال، نور خورشید دیگر مسدود نشود، طی چند دهه زمین به میزان چند درجه سانتیگراد گرم خواهد شد. این تغییر بسیار سریع تر از نرخ فعلی تغییرات آب و هوایی بوده و پیامدهای فاجعه بارتری را به همراه خواهد داشت.