عصر ایران- اظهارات رییس انستیتو تغذیه و صنایع غذایی ایران درباره مصرف روغن گیاهی (پالم) در شیرهای پرچرب، مصرف کنندگان را شگفت زده کرده است. ماجرا از این قرار است که به عکس تصور چربی شیر را می گیرند و روغن پالم را به آن اضافه می کنند و به نام شیر پر چرب به من و شما می فروشند!
به یاد آوریم که همین چندی پیش اخبار یا شایعاتی دایر بر افزودن وایتکس با هدف کاهش بار میکروبی و ترش شدن شیر به شیرهای مدت دار منتشر شد که بر فروش این محصول تاثیر منفی گذاشت و مردم را نگران ساخت.
طرفه این که شیر چرب با قیمت گران تر عرضه می شود اما اکنون فاش شده که این وجه اضافی را بابت همان روغن پالم می پردازیم!
انجمن صنایع لبنی و فرآورده های شیر البته به این اظهارات واکنش نشان داده و 5 توضیح یا توجیه آورده است:
اول این که این موضوع عمومیت ندارد و شامل همه برندها نمی شود. در عین حال نگفته کدام استفاده می کنند و کدام نه.
دوم این که کمیته ملی استاندارد مشخصات روغن های گیاهی مجاز را به کارخانه ها اعلام کرده است. خود این موضوع تایید مصرف روغن گیاهی است.
سوم این که حجم استفاده از روغن گیاهی بالا نیست و از 5 درصد فراتر نمی رود. همین هم باز به منزله تایید اصل خبر است.
چهارم هم این که روغن های گیاهی کلسترول کمتری دارند و دست آخر هم این که پس از بروز مشکلات اقتصادی این کار یا ابتکار یکی از راهکارهای مقابله با بحران و کاهش هزینه ها بوده است.
سرانه مصرف شیر در ایران 70 کیلوگرم است حال آن که این عدد در کشورهای صنعتی و پیشرفته 350 تا 500 کیلوگرم است.با همین توجیه ابراز نگرانی می شود که اخباری از این دست بر همین میزان مصرف نیز اثر سوء بر جای می گذارد.
اما آیا مصرف کننده برای شیر پر چرب بهای بیشتر می پردازد تا شیر به اضافه روغن گیاهی مصرف کند یا خواستار چربی واقعی شیر است؟
دستگاه های ذی صلاح البته کم نیستند: وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی و موسسه استاندارد که در این زمینه نظر می دهند و از همه مرتبط تر سازمان غذا و داروست اما آیا می توان انستیتو تغذیه و صنایع غذایی را از اظهار نظر در این زمینه بازداشت یا نظر رسمی رییس آن را نپذیرفت؟
تصور کنید شیر توام با روغن پالم را به همراه سبزی های آلوده به بقایای سموم وارده از چین و پساب ها مصرف کنیم و در زمان دیگری از شبانه روز نیز سوسیس و کالباس بی نیاز از توصیف را و هوای آلوده شهر را هم که استنشاق می کنیم.از سلامت ما چه می ماند؟
قرار بود با تشکیل سازمان غذا و دارو تجمیعی صورت پذیرد و موسسه استاندارد نیز به مثابه یک تشکیلات خارج از کنترل یک وزارتخانه خاص اظهار نظر کند. در حال حاضر اما به کدام قول باید استناد کرد؟
آنچه را رییس انستیتو تغذیه و صنایع غذایی ایران فارغ از منافع اقتصادی مطرح می کند یا توضیحاتی که رییس انجمن صنایع لبنی بیان کرده که در وهله نخست حفظ منافع صاحبان صنایع و بیم کاهش فروش یا افزایش هزینه ها را در ذهن متبادر می کند؟
موضوع در عین پیچیدگی ساده است. صاحبان صنایع لبنی پس از افزایش هزینه ها - در پی بحران ارزی و به هم ریختگی اقتصادی از سال 90 و فشار تحریم ها- ناچار از گران کردن محصول هم شدند و در نتیجه با معضل کاهش فروش هم مواجه شدند و دولت قبل نیز بخشی از بدهی های خود به آنان را نپرداخت. برای این که بمانند دست به ترفند زدند و چربی شیر را گرفتند و با آن خامه و سر شیر تولید کردند و روغن پالم را به جای چربی شیر افزودند!
ناظرین نیز چشم خود را بستند تا مصرف سرانه کاهش نیابد.
راه حل این است که یک نهاد واقعا مستقل درباره کیفیت اقلام استراتژیک نظر دهد و چنانچه دست دولت به لحاظ مالی و پس از کاهش تحریم ها باز شد بدهی خود به صنایع شیر را بپردازد و متقابلا آنان را از دست یازیدن به چنین شیوه هایی منع کند.
در نگاه مردم دولت مسوول تامین سلامت مردم است و چنانچه در موضع گیری های دستگاه های مختلف تعارضی احساس کنند نه نسبت به یکی که به همه بی اعتماد می شوند و این به نفع هیچ کس نیست. هر چند که برای تشخیص میزان بی طرفی هر یک از دستگاه ها کافی است دو مولفه را در نظر داشته باشیم. اول این که آن نهاد تا چه اندازه مستقل و مطلع است و دوم هم این که در داوری خود منفعت یا بیم زیان اقتصادی دارد یا نه.
هر چند آثار زیان بار روغن گیاهی پالم یا نخل انکار یا تخفیف داده شده اما برخی گزارش ها به عکس، حاصل مصرف این روغن را افزایش کلسترول بد خون (ال.دی.ال) و تنگی و انسداد و عروق و حتی سکته قلبی ذکر می کند.
تصور کنید. برای سلامت به محیط باز برویم وقدم بزنیم اما با خبر شویم که هوای آلوده استنشاق کرده ایم و بعد در خانه شیر بنوشیم تا آثار زیان بار هوای الوده را کاهش دهیم اما دریابیم که روغن گیاهی موجب گرفتگی عروق و موارد دیگر شده است! طنز تلخی است. چنین نیست؟
سوال پایانی هم این که دامداران سنتی شاید چند پیاله آب به شیری که می دوشیدند می افزودند اما باز هر دو نوشیدنی بود و آب هم روشنایی است! با این روغن چه کنیم که اگر غیر متعارف و بیش از حد مجاز باشد اختلاط آن با شیر به شعبده بازی بیشتر می ماند.