مازیار دانیالی، زیست نیوز - در کنار آثار اضطراب آور آن، تغییرات آب و هوایی فرصتی جالب توجه برای بررسی و در نظر گرفتن فرآیندهای جذاب و پیوسته روی سیاره زمین را فراهم کرده است. از کوچکترین تا بزرگترین اجزای روی سیاره ما - از باکتری تا آتشفشان ها - همگی به نوعی از آثار تغییرات آب و هوایی در امان نماده اند. در ادامه این مطلب برخی از آثار غیر منتظره تغییرات آب و هوایی روی سیاره زمین را معرفی می کنیم.
مرگ باکتری های بیابان
خاک بیابان ممکن است متروک و خالی از حیات به نظر برسد، اما در حقیقت باکتری هایی در آن زندگی می کنند. کلنی های باکتریایی می توانند تا حدی رشد کنند که لایه ای ضخیم و قابل مشاهده به نام "زیست پوسته" را ایجاد کنند که به تثبیت خاک در برابر فرسایش کمک می کند.
مطالعه ای که درباره این زیست پوسته ها در بیابان های آمریکا انجام شده، نشان داده است که انواع مختلف باکتری های بیابانی در درجه های حرارت مختلف رشد می کنند. برخی حرارت سوزان آریزونا و نیو مکزیکو را ترجیح داده، در شرایطی که برخی دیگر شرایط آب و هوایی خنک تر جنوب اورگون و یوتا را می پسندند. هرچه دما به واسطه تغییرات آب و هوایی نامنظم تر شود، باکتری های بیابانی ممکن است تلاش بیشتری برای سازگاری با این شرایط انجام داده و خاک بیابان بیشتر در معرض خطر فرسایش قرار بگیرد.
افزایش فوران های آتشفشانی
در شرایطی که جریان آب ناشی از ذوب یخ ها وارد اقیانوس ها شده و سطح آب دریاها به واسطه تغییرات آب و هوایی در حال افزایش است، توزیع وزن روی پوسته سیاره زمین از خشکی به دریا جابجا خواهد شد. بنابر نتایج چندین مطالعه، این جابجایی در وزن می تواند موجب فوران هرچه بیشتر آتشفشان ها شود. انسان احتمالا در قرن بیست و یکم چنین جابجایی را تجربه نخواهد کرد و به نظر می رسد مواجهه با آن تا سال 2500 طول بکشد.
تیره تر شدن اقیانوس ها
تغییرات آب و هوایی موجب افزایش بارش در برخی مناطق جهان خواهد شد که جریان های قویتر در رودخانه ها را به همراه دارد. جریان های قوی تر آب، گل و لای و رسوب بیشتری را جابجا کرده که در نهایت وارد اقیانوس شده و به مات تر شدن آب منجر می شود.
تا پیش از این، مناطقی در امتداد ساحل نروژ تیره تر شدن آب اقیانوس به واسطه افزایش بارش باران و ذوب شدن برف طی دهه های اخیر را تجربه کرده اند. برخی پژوهشگران احتمال بروز تغییرات در زیست بوم های منطقه ای مانند افزایش چشمگیر جمعیت عروس های دریایی در نتیجه آب های تیره تر را مطرح کرده اند.
وخیم تر شدن آلرژی ها
تغییرات آب و هوایی موجب می شود فصل بهار زودتر آغاز شده و گرده های عطسه آور نیز زودتر در هوا پخش شوند. این مساله به افزایش بار گرده در هر سال منجر می شود و می تواند وخیم تر شدن شرایط آلرژی مردم را در پی داشته باشد. برخی مدل های بارش و دما نشان داده اند که سطوح گرده می تواند تا سال 2040 به بیش از دو برابر افزایش یابد.
کاهش حمله مورچه ها
مورچه سر بزرگ با نام علمی "Pheidole megacephala" یکی از 100 گونه بسیار مهاجم برتر روی سیاره زمین محسوب می شود. به عنوان حیواناتی مهاجم، آنها به سرقت زیستگاه و منابع از گونه های محلی اقدام کرده، زیست بوم های منطقه ای را بر هم زده و تنوع زیستی را به خطر می اندازند. اما به واسطه تغییر دما طی دهه های پیش رو، دامنه زیستگاه این حیوانات خونسرد احتمالا کاهش چشمگیری خواهد داشت. برخی مدل های آب و هوایی کاهش یک پنجمی دامنه حضور این مورچه تا سال 2080 را پیش بینی کرده اند. این مساله که حشره های بومی چگونه به این تغییرات واکنش نشان خواهند داد، همچنان نامشخص است.
نفوذ نور خورشید بیشتر به بستر دریای قطبی
با توجه به ذوب شدن یخ های دریایی، نور خورشید بیشتری به آب های کم عمق مناطق ساحلی در اطراف قطب های زمین راه می یابد. جوامع کرم ها، اسفنج ها و سایر بی مهرگان بستر دریا در این مناطق که به زندگی در تاریکی عادت کرده اند، در هر تابستان مدت طولانی تری نور خورشید را تجربه خواهند کرد.
پژوهش های اخیر نشان داده اند تغییر مذکور می تواند دگرگونی چشمگیر این جوامع را به همراه داشته باشد زیرا علف های دریایی و گیاهان دریایی دیگر موجب خفگی بی مهرگان می شوند. این جابجایی از جوامع تحت سلطه بی مهرگان به جوامع تحت سلطه گیاهان در خطوط ساحلی هم قطب شمال و هم قطب جنوب مشاهده شده و می توانند کاهش چشمگیر تنوع زیستی در این مناطق را به همراه داشته باشد.