ضربان قلب نرمال بی‌آنکه شنیده شود زندگی را تداوم می‌بخشد. بسیاری از افراد وقتی صدای قلب خود را می‌شنوند که در شرایط خاص هیجانی مانند خوشحالی، ترس یا اضطراب واقع شده باشند یا آنکه مشغول یک فعالیت ورزشی شوند اما چرا گاهی ضربان قلب بی‌نظم می‌شود؟
وقتي قلب بي‌نظم مي‌شود: مصرف برخی از داروها باعث کاهش ضربان قلب می‌شود. اما اگر کاهش یا افزایش ضربان قلب ادامه داشته باشد، نشان‌دهنده آن است که قلب دچار آریتمی یا بی‌نظمی ضربان شده که در صورت بی‌توجهی ممکن است این آوای حیاتی برای همیشه خاموش شود. آریتمی، وضعیتی است که ضربان قلب از حالت عادی خارج شود. در حالت عادی ضربان قلب باید در یک دقیقه بین 60تا 100 ضربه باشد و نیز به گونه‌ای باشد که فرد متوجه کارکرد قلبش نباشد و اگر به هر علتی ضربان قلب تند، کند یا نامرتب (گاهی تند و گاهی کند) شود نشان‌دهنده آریتمی قلب است.
خوش‌خيم‌ها و بدخيم‌ها: آریتمی‌ها به 2 دسته خوش‌خیم و بدخیم تقسیم می‌شوند. آریتمی فوق بطنی که منشا آن از قسمت‌های حفره‌های دهلیزی است، معمولا خوش‌خیم بوده و تنها باعث تپش قلب و گاهی سرگیجه می‌شود. اما آریتمی بدخیم که منشا آن از بطن‌ها و از حفره‌های پمپاژ کننده قلب است در صورت تداوم باعث ایست قلبی شده و در نهایت منجر به مرگ افراد می‌شود. علائم این نوع آریتمی نیز بر اساس نوع، محل و تداوم از یکسري علائم ساده مانند تپش قلب شروع و تا سرگیجه، سنکوب و در نهایت ایست قلبی ادامه می‌یابد.
چطور نبض بگيريم؟: هرگونه اختلال در ضربان قلب مانند تندی، کندی یا نامرتب بودن برای افراد ملموس است، به همین دلیل ضروری است افراد بالای 40 سال ضربان نبض خود را بررسی کرده و چنانچه متوجه هرگونه آریتمی شدند به پزشک متخصص مراجعه کنند. بهترين شيوه اين است كه بدانيد روی مچ دست و در انتهای شست، سرخرگی عبور می‌کند که به‌دلیل واقع شدن روی استخوان، ضربان نبض به راحتی با لمس انگشتان احساس می‌شود. برای این کار می‌توان انگشت سبابه و وسطی را روی نبض قرار داد و تعداد ضربان را شمرد. اگر تعداد ضربان در یک دقیقه بین 60 تا 100 باشد، طبيعي است اما اگر بیش از 100 و کمتر از 60 باشد، نشان‌دهنده آریتمی است. البته باید در نظر داشت که در ورزشکاران حرفه‌ای ممکن است ضربان نبض در حالت استراحت کمتر از 60 باشد که وضعیتی طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
يك عصب اضافي مشكل مي‌سازد: عوامل مختلفی در ایجاد آریتمی قلب نقش دارد؛ از علل مادرزادی گرفته تا بیماری‌های قلبی. در آریتمی مادرزادی فرد ممکن است دارای یک عصب اضافه در قلبش باشد یا آنکه جدار قلب وی ضخیم یا نازک باشد که باعث آریتمی قلب می‌شود. از طرفی آریتمی می‌تواند ناشی از بیماری‌های قلبی باشد مانند اینکه فردی بر اثر مسدود شدن رگ‌های قلب، سکته کند و قلب وی دچار آریتمی شود. آریتمی همچنین ممکن است بر اثر نبود دريچه قلب به وجود آید اما بسیاری از افرادی که دچار آریتمی می‌شوند، ساختمان قلب‌شان کاملا سالم است. مهم آن است افرادی که دچار آریتمی قلب می‌شوند حتما باید به پزشک مراجعه کنند تا در صورت نیاز توسط فوق تخصصان الکتروفیزیولوژی درمان شوند.
وقتي قلب را مي‌سوزانند: درمان آریتمی قلب بر اساس نوع آن است، اگر آریتمی به صورت نامرتبی یا تندی باشد معمولا با تجویز یکسری از داروهای تنظیم کننده ریتم قلب درمان می‌شود اما در پاره‌ای از موارد برای درمان آریتمی نیاز به بستری شدن بیمار و درمان به شیوه الکتروفیزیولوژی و ابلیشن که بین مردم به اصطلاح سوزاندن يا سوزاندن رگ‌هاي قلب نامیده می‌شود، وجود دارد. در این روش از طریق رگ‌های بیمار سیم‌هایی در قلب وی کار گذاشته می‌شود و از طریق نقشه‌برداری، کانون بی‌نظمی در قلب یافت شده و با اشعه مخصوص رادیو فرکوئنسی کانون با انرژی گرمایی سوزانده می‌شود. از طرفی برخي آریتمی‌های کند قلب نیز با تعبیه باتری قابل کنترل است. بدین گونه که با یک جراحی کوچک که نیاز به بی هوشی ندارد از طریق رگ سیم‌هایی داخل قلب بيمار کار گذاشته می‌شود که این سیم‌ها با کمک یک باتری که زیر استخوان ترقوه و زیر پوست تعبیه می‌شود، ضربان قلب را تنظیم کرده و آریتمی و نیز حالت سرگیجه فرد را برطرف مي‌كند.
دستگاه شوک‌دهنده کاشتنی یا آی.سی.دی هم برای درمان ضربان تند قلب موثر است. نوعی از ضربان‌های تند قلب که می‌تواند باعث ایست قلبی یا سنکوپ شود با دستگاه شوک‌دهنده کاشتنی قابل‌کنترل است زیرا این دستگاه توانایی آن را دارد که اگر قلب بيمار دچار بی‌نظمی شد، آن را تشخیص و با دادن شوک آریتمی را درمان کند و این دستگاه که به طور متوسط بین 4 تا 6 سال عمر دارد به ویژه برای بیمارانی مناسب است که دسترسی سریع به مراکز درمانی ندارند.
منبع: مجله سيب سبز