نارنجی - دیروز خبری داشتیم از توسعه پروژه اینترنت بالونی گوگل در کالیفرنیا؛ پیش از آن هم خبرهایی منتشر شده بود که گوگل قصد دارد همه زمین را تحت پوشش این فناوری قرار دهد و مناطق محروم دنیا را از موهبت اینترنت بهره مند سازد تا آن دو سوم از مردم جهان که از دسترسی ارزان به آن بی نسیب مانده اند نیز متنعم شوند.
اما مرد فناوری دیروز و خیرخواه بشریت امروز، آقای بیل گیتس، با تردید به این قضیه نگاه می کند. او در مصاحبه ای با بلومبرگ گفته:
وقتی دارید از مالاریا می میرید، و بالونی بر فراز سرتان ظاهر شود لابد پیش خودتان می گویید این چطور قرار است به من کمک کند. وقتی کودکی به اسهال مبتلا می شود (در نظر داشته باشید که این بیماری در صورت علاج نشدن منجر به مرگ بیمار می شود و از مهم ترین عوامل مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال است) هیچ وبگاهی وجود ندارد که آن را درمان کند. قطعاً خود من از باورمندان به انقلاب دیجیتال هستم. مراکز بهداشت و درمان متصل و آنلاین، مدارس متصل به شبکه جهانی، همه اینها چیزهای خوبی هستند. اما نه برای کشورهایی با درآمد خیلی کم؛ مگر اینکه مستقیماً بگویید قرار است با این فناوری فکری به حال مالاریا (و امثال آن) بکنیم.
Google.org بنیاد خیریه غیر انتفاعی گوگل است که در ۲۰۰۶ تاسیس شد. این بنیاد پیشتر تحت رهبری پزشک و فن شناسی به نام لری بریلینت بود. او روی ریشه کنی آبله کار می کرد و فعالیت هایش فقط معطوف به پروژه های فناوری نمی شد.
همین ایشان در سال ۲۰۰۶ در مصاحبه ای با نیویورک تایمز گفته بود: « چرا باید در جایی که دغدغه اصلی مردمانش غذا و آب سالم است، وای-فای نصب کنیم؟» اگر نیت خیری در کار است بهتر نیست هزینه های هنگفت این کار را صرف مسائل «حیاتی» بکنیم؟
در ۲۰۰۹، کانون توجه این بنیاد به سمت پروژه هایی که در راستای فرهنگ مهندسی و فناوری گوگل بود چرخید. بیل گیتس در این باره می گوید: «حالا آنها فقط کسب و کار اصلی شان را انجام می دهند. بسیار خوب. اما بازیگرانی که فقط روی کار خود متمرکزند٬ قادر به دست گیری ضعفا نخواهند بود».
پیرِ ردموند معتقد است که نجات جان انسان ها و ریشه کنی بیماری ها اولویتی به مراتب بیشتر از فعالیت های کنونی Google.org دارد. فعالیت هایی چون ایجاد دسترسی بهتر به اینترنت، تحقیقات در زمینه انرژی های تجدید پذیر، اپلیکیشن های پاسخ به بحران و غیره. خوب مسلماً اینها از منظر کسانی که مشکلات بنیادی در زمینه رفاه زندگی شان دارند٬ اولویتی ندارند. آقای گیتس بنیادش را جدای از شرکت مایکروسافت و ۲۵ سال پس از تاسیس مایکروسافت بنا نهاد. این بنیاد در ۲۰۱۲، ۳.۴ میلیارد دلار کمک خیریه داشته و در مجموع تاکنون مبلغی بالغ بر ۲۶.۱ میلیارد دلار به نیازمند کمک کرده.
گوگل در سپتامبر پیش رو (مهر ماه) ۱۵ ساله می شود؛ یعنی درست همان سن و سالی را پیدا می کند که در آن٬ مایکروسافت هم روی مهندسی و تصاحب بازار متمرکز بود. بنیان گذاران میلیاردر گوگل، سرگی برین و لری پیج، مشغول کار روی پروژه های عظیمی چون خودروی بدون راننده و اینترنت بالونی هستند. بعید هم نیست روزی از این پروژه ها برای حل مشکلات صعب بشری استفاده کنند. به هر حال همیشه منافع شخصی اولویت دارند و از این منظر شاید بتوان به گوگلی ها حق داد.
اینکه مردم دنیا به اینترنت و رسانه های آزاد و اطلاعات دسترسی داشته باشند آرزو و شعار قشنگی است. اما به راستی برای کسانی که در بدترین شرایط معیشتی قرار دارند این کالاهای لوکس به چه کاری می آید. به قول معروف «شکم گرسنه، دوستت دارم سرش نمی شود».
آیا اینها سرپوشی هستند برای اهدافی به جهت مغلوب کردن ملت های ضعیف تر؟ به راستی کودکی که در اعماق بیابان های آفریقا زندگی می کند اگر از کودکی با ابزارهای خیرخواهان (!) گوگل بزرگ شود برده فکری آنها نخواهد شد. آیا این کارها در راستای همان راهبرد معروف این شرکت٬ یعنی سخت جلوه دادن دنیای بدون گوگل برای مردم٬ نیست؟ ساده انگارانه از کنار هر مسئله ای نباید گذشت. نظر شما چیست؟