ارتودنسی درمانی مختص دوران نوجوانی نیست و بسیاری از بزرگسالان نیز حتی در سنین بالا از این درمان بهره‌مند می‌شوند.پس بهتر است ابتدا كمی در مورد دندان‌ها توضیح دهیم. دندان‌ها در بسیاری از افراد در زاویه درست و فاصله مناسب از هم رویش نمی‌كنند. در بعضی افراد دندان‌ها ممكن است خیلی نزدیك به‌هم یا روی هم رویش پیدا كنند و بدین‌ترتیب نامرتب و شلوغ خواهند بود.
نكته بعدی به تفاوت سایز فك و دندان‌ها برمی‌گردد، یعنی امكان دارد فك كوچك بوده ولی دندان‌ها بزرگ باشند كه دراین‌صورت دندان‌ها شلوغ به‌نظر می‌رسند. برعكس این حالت هم باعث می‌شود، بین دندان‌ها فاصله ایجاد شود. درمواردی مانند، افتادن و از دست دادن زود هنگام دندان‌های شیری یا دائمی، برخی از انواع مشكلات پزشكی، تصادف و عاداتی مثل مكیدن شصت دست و... هم می‌تواند منجر به بروز این اختلالات شود.
در آخر اینكه افراد زیادی كه دچار نامرتبی دندان هستند گاهی با ظاهر خود مشكل دارند. ارتودنسی به آنها كمك می‌كند لبخند زیباتری داشته باشند.
ارتودنسی چیست؟ارتودنسی علم تصحیح روابط نامناسب فك و دندان و جفت و ردیف كردن دندان‌های نامنظم است. درنهایت، با انجام ارتودنسی مشكلات مربوط به نظم، ترتیب و قرارگیری دندان‌ها در فك برطرف شده و فرد می‌تواند با كیفیت بهتری غذا بخورد و از زیبایی بیشتری هنگام صحبت كردن و لبخند زدن برخوردار باشد.
بهترین زمان ارتودنسی چه زمانی است؟زمانی‌كه ساختمان‌های صورت در حال رشد هستند، ارتودنسی راحت‌تر و ساده‌تر انجام می‌شود و در زمان كمتری موفقیت بالاتری خواهد داشت. سن مناسب در دخترها قبل از ۱۳ سالگی و در پسرها قبل از ۱۵ سالگی است. اگر این زمان سپری شود تصحیح روابط به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. البته در سنین بالاتر، بیشترین هدف درمان، مرتب كردن دندان‌ها و در سنین پایین‌تر بیشترین هدف درمان، رفع اختلالات فكی و تغییر چهره است.
سن بیمار از این نظر اهمیت دارد كه به ما نشان می‌دهد چه امكاناتی برای درمان در اختیار داریم. آیا زمانی برای پیش درمانی در اختیارمان است یا خیر؟ یا اصلا چنین درمان‌هایی ضروری است؟ آیا از فاكتور رشد می‌توان كمك گرفت یا خیر؟ تمام جواب‌ها به سن بیمار ختم می‌شود؛ به همین دلیل بیماران را از نظر سنی دسته‌بندی می‌كنیم. البته فراموش نكنید كه تا زمانی كه دندان در دهان است می‌توان این درمان را انجام داد و به قول معروف هیچ وقت دیر نیست.
دوره درمان ارتودنسی چند سال است؟درمان به‌طورمعمول حدودا یك سال‌ونیم تا ۲سال و نیم طول می‌كشد، البته به‌دنبال آن برای حفظ روابط بین دندانی باید تا مدتی از پلاك نگهدارنده استفاده كرد. همانطور كه گفته شد، مدت و زمان بستگی به نوع درمان و سن بیمار هم دارد.
درمان‌های ارتودنسی به چند صورت است؟به ۲صورت: ۱. متحرك ۲. ثابت
روش متحرك به‌طور معمول برای دختران از ۹ تا ۱۰ سالگی و برای پسران از ۱۰ تا ۱۱ سالگی مناسب است. همچنین درمان از طریق روش ثابت برای دختران ۱۲ تا ۱۳ سالگی(به بعد) و برای پسران ۱۲ تا ۱۴ سالگی(به بعد) انجام می‌شود.
ارتودنسی متحرك چیست؟از فك بالا و پایین بیمار قالب گرفته شده و پلاك بالا و پایین ساخته می‌شود. این روش مزیت‌های خاص خود را دارد؛ از جمله بیمار می‌تواند هنگام غذا خوردن آن را از دهانش بیرون آورده و بعد از استفاده ازمسواك و نخ دندان دوباره در دهانش بگذارد. این روش برای افرادی كه سن كمتری دارند بهتر است، زیرا علاوه بر مشكلات دندانی، می‌تواند ناهنجاری‌های استخوانی فك‌ها را نیز رفع كند ولی در انجام حركات دندانی محدودیت دارد.
كدام نوع درمان ارجحیت دارد؟هر كدام از این روش‌های درمانی موارد تجویز خاص خود را دارد. روش متحرك بیشتر برای بیماران زیر ۱۲-۱۴ سال كاربرد دارد و بعد از آن به‌دلیل تثبیت نسبی ساختمان‌های استخوانی فك‌ها عملا روش ارتودنسی متحرك تاثیر زیادی دربر نخواهد داشت. برای بیمارانی كه بالاتر از این سن هستند معمولا درمان ثابت تجویز می‌شود تا دندان‌ها در وضعیتی منظم‌تر در فك قرار گیرند. اگر در سنین بالا نیاز به تصحیح وضعیت استخوان فك‌ها وجود داشته باشد (كه در بسیاری از موارد در سنین پایین‌تر با درمان‌های معمولی و ارزان‌تر، ارتودنسی متحرك درمان پذیر هستند). علاوه بر درمان ارتودنسی ثابت، جراحی فک نیز مد نظر قرار می گیرد که توسط متخصص جراحی دهان و فک و صورت انجام می شود.
ارتودنسی ثابت چیست؟دراین نوع ارتودنسی اجزای كوچكی به نام «براكت» توسط مواد دندانپزشكی روی سطح دندان چسبانده می‌شود و بدون اینكه به دندان آسیبی برساند، توسط سیم‌ها و كش‌هایی مخصوص، دندان‌ها به سمت مورد نظر سوق داده می‌شود. در این روش همه این اجزا ثابت بوده و بیمار نمی‌تواند به‌صورت دلخواه آنها را از دهان خود خارج كند. این روش معمولا برای درمان‌های دندانی قابل اجراست، زیرا علاوه بر حركت دادن دندان‌ها، ریشه‌های آنها را هم حركت می‌دهد، بنابراین ارتودنتیست كنترل بیشتری روی دندان‌ها دارد.
عوارض ارتودنسی چیست؟بیمارانی كه متقاضی درمان ارتودنسی هستند باید بهداشت بسیارخوبی داشته باشند، چون در شرایط قرارگیری پلاك‌های متحرك و به‌خصوص براكت و سیم‌های ثابت رعایت بهداشت دهان مشكل‌تر می‌شود و اگر بیمار دقت و تمركز كافی در رعایت بهداشت خود نداشته باشد، دندان‌ها زیر براكت و سیم‌های ارتودنسی به‌سرعت دچار پوسیدگی می‌شوند. مشكل بعدی احتمال برگشت درمان است. به‌اصطلاح «برگشت» بخشی جدایی‌ناپذیر از درمان ارتودنسی است. این وضعیت درصورتی كه بیمار دستور متخصص را برای استفاده منظم از پلاك‌های نگهدارنده بعد از درمان ثابت نادیده بگیرد یا در بیمارانی كه توسط دندانپزشك غیرمتخصص ارتودنسی درمان شده‌اند، مشاهده می‌شود.
منبع: افکار