عصر ایران؛ مصطفی اعتزالی - شایعه جدی رد صلاحیت هاشی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری آتی، دیروز دهان به دهان در شهر می چرخید. شورای نگهبان امروز نتیجه بررسی صلاحیت نامزدهای ریاست جمهوری را اعلام می کند.
صادق زیباکلام جزو کسانی است که تلاش زیادی کردند تا هاشمی را به کاندیداشدن در انتخابات پیش رو ترغب کنند. در آخرین ساعات دیشب (دوشنبه) که شایعات عجیبی در فضای مجازی مطرح شده بود، گفتگویی با دکتر صادق زیباکلام درباره رد صلاحیت احتمالی هاشمی و دلایل و پیامدهای آن انجام دادیم. متن این گفتگو پیش روی شماست.
***
* چنانکه مطلعید، شایعات پررنگی درباره رد صلاحیت هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری به گوش می رسد. شما این احتمال را تا چه حد بالا می دانید و نظرتان درباره رد صلاحیت احتمالی ایشان چیست؟
اگر چه چند ساعت بیشتر تا اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها باقی نمانده است، ولی همه شواهد و قرائن نشان می دهند که آقای هاشمی خیلی محترمانه رد صلاحیت شده اند. یعنی به دلیل سن بالا و تشکیک شورای نگهبان در توانایی ایشان برای برعهده گرفتن فعالانه وظایف ریاست جمهوری، رد صلاحیت شده اند. ولی من فکر می کنم می شد به نحو دیگری هم به اقای هاشمی گفت که شما نباید در انتخابات شرکت کنید. یعنی می شد به آقای هاشمی بگویند شما کاندیدا نشو.
* پس چرا این طور نشد و رد صلاحیت به دلیل سن بالا صورت گرفت؟ چون قانون درباره سن رئیس جمهور منعی ندارد.
من فکر می کنم دلیل این امر بازمی گردد به فضایی که پس از ثبت نام آقای هاشمی در جامعه شکل گرفت؛ فضایی که یادآور دوم خرداد 76 بود. من خودم واقعا از این همه جوش و خروش و موج شادمانی و شعفی که در کشور به راه افتاد، غافلگیر شدم. به نظر این موج موجب ناراحتی اصولگرایان شد.
* یعنی این موج پرشور – به قول شما البته – پیش بینی نمی شد؟
دقیقاً. من در یک هفته گذشته خیلی ها را دیدم که می گفتند ما بنا نداشتیم در انتخابات شرکت کنیم ولی با آمدن هاشمی دچار تردید شده ایم. خیلی از دانشگاهیان، بازاریان و دیگر اقشار جامعه.
* به نظر شما، انصافاً یک فرد 79 ساله می تواند رئیس جمهور باشد؟ ظاهراً ریاست دولت توانی فراتر از ریاست مجمع تشخیص مصلحت می خواهد.
اگر آقای هاشمی ده پانزده سال جوانتر می بود، خیلی بهتر بود. ولی من معتقدم سن آقای هاشمی یک بهانه است و دلیل اصلی، موجی است که در جامعه به راه افتاده و موجب نگرانی اصولگرایان شده است. من فکر می کنم این موج کار دست آقای هاشمی داد و ما به سمت دوم خرداد دیگری داشتیم می رفتیم. چطور می خواستند جلوی این موج را بگیرند؟ این موج یا به دوم خرداد 76 منجر می شد یا به 22 خرداد 88.
* اگر هاشمی رد صلاحیت شده باشد، حکم حکومتی به نفع هاشمی صادر می شود؟
نه، من خیلی بعید می دانم که حکم حکومتی به نفع آقای هاشمی صادر شود. اگر قرار بود که ایشان به انتخابات برسند، خود شورای نگهبان ایشان را تایید صلاحیت می کرد.
* ممکن نیست هاشمی به سرنوشت دکتر معین در انتخابات 84 دچار شود؟ یعنی به شکلی تحقیرآمیز وارد انتخابات شود تا آرایش ریزش کند؟
نه، تقریبا می توانم بگویم این طور نخواهد شد. آن موج که به نفع هاشمی راه افتاد، موجب کنار گذاشته شدن هاشمی شد. البته به نظر من، هاشمی با این رد صلاحیت، دلش غنج می زند و قند در دلش آب می شود! باور کنید هاشمی از رد صلاحتیش قلباً خوشال خواهد شد؛ برای اینکه آقای هاشمی تحت فشار شخصی زیادی قرار گرفته بودند تا سرانجام کاندیدا شدند.
هاشمی از یکسو وضع ملک و ملت را می دید و احساس تکلیف و وظیفه می کرد که کاندیدا شود، از سوی دیگر می دانست که در این سه چهار هفته آتی، چه حملاتی را باید متحمل شود. از همه این ها مهمتر، هاشمی خوب می دانست که اگر در انتخابات پیروز شود، با چه دیوار بتن آرمه ای در برابرش قرار می گیرد.
* به نظر می رسد خاتمی تدبیر بیشتری به خرج داد که کاندیدا نشد!
قطعاً خاتمی هم رد صلاحیت می شد. ولی اصولگرایان آن قدر که نگران ریاست جمهوری هاشمی بودند، نگران به قدرت رسیدن خاتمی نبودند. اصولگرایان می دانستند که خاتمی را خیلی راحت می توانند مهار کنند و اجازه هیچ تحرکی به او ندهند. ولی هاشمی با اینکه هشتاد سالش است، توان سیاسی اش بیشتر از خاتمی است. احساس خطری که هاشمی برای اصولگرایان بوجود آورده بود، بسیار بیشتر از احساس خطر ناشی از حضور خاتمی بود.
* شما فکر می کنید واکنش هاشمی به رد صلاحیتش چه باشد؟
هیچی! آقای هاشمی وظیفه و تکلیفی احساس می کرد و کاندیدا شد. برخی از روحانیان و مراجع از هاشمی خواسته بودند که تردید نکند و نامزد ریاست جمهوری شود. آقای هاشمی ته دلش خداوند عزت را شکرگزار است که به وظیفه اش عمل کرده است و وظیفه ای بیش از این بر دوش ندارد.
* بعضی ها امیدوارند این رد صلاحیت منجر به خروج هاشمی از نظام شود. به نظر شما این امر محقق نمی شود؟
نه، آقای هاشمی چطور می تواند از نظام خارج شود؟ نظام و انقلاب مردمک چشم هاشمی اند. آقای هاشمی مثل کسی است که برای نجات بچه اش هر کاری که می توانسته انجام داده است. حتی کلیه اش را هم فروخته است ولی معالجات متاسفانه جواب نداده است.
الان آقای هاشمی متاسف است که وضع مملکت این گونه است. او اگر رد صلاحیت شده باشد، شب می تواند راحت بخوابد و به خودش بگوید من هر کاری که از دستم برمی آمد انجام دادم ولی تلاشم به جایی نرسید.