نهم اردیبهشت ماه در ایران ، روز شوراها نامیده شده و یادآور نخستین دوره فعالیت شوراهای اسلامی شهرها و روستاهای کشور است که نمایندگان آن با رای مستقیم مردم سراسر کشور انتخاب و به شوراها فرستاده شدند .
موضوع شوراها و بهره گیری از خرد جمعی برای اداره امور جامعه ، ریشه اسلامی و قرآنی دارد و قرآن کریم به صراحت پیامبر اعظم را به مشورت و نظرجوئی از مردم و اصحاب دعوت نموده است .
شوراهای اسلامی شهر و روستا ، از اوان نظام جمهوری اسلامی ، از سوی وزارت کشور شکل گرفت که البته مردم در انتخاب آنها نقشی نداشتند و دشواریهای سالهای نخست جمهوری اسلامی ، به ویژه دوران هشت ساله جنگ تحمیل شده به ملت ایران شکل گیری شوراها توسط مردم را غیرممکن ساخت ؛ اما پس از آن ایام پرالتهاب ، سرانجام در اسفند ماه سال 1377 ، نخستین دوره انتخابات شوراهای اسلامی در سراسر کشور برگزار شد و نمایندگان برگزیده ملت در تمامی شهرها و روستاهای کشور ، در روز نهم اردیبهشت ماه سال 1378 ، تشکیل عملی این شورا را محقق ساختند و بدین ترتیب روز نهم اردیبهشت ، از همان سال ، روز شوراها خوانده شد .
بی تردید تفویض امور اجتماعی و خدماتی جامعه به مردم ، از سوی نهاد حکومت و دولت ، یکی از مظاهر ارزشمند مردم سالاری و به تعبیر غربیان دموکراسی است . این تفویض در ابتدا با برگزاری انتخابات و تشکیل نهادهای قدرت شکل می گیرد و سپس برگزیدگان ملت ، با تدوین قوانین مختلف ، اجرای آنها را به مسوولان قوای اجرائی می سپارند و بدین ترتیب ، حاکمیت مردم بر مردم محقق می شود .
بنابراین نقش مردم در اداره امور کشور ، با تعیین رئیس جمهوری و قوه مقننه پایان نمی گیرد و از آنجا که هویت مردم سالارانه حاکمیت اقتضاء می کند که دامنه حضور مردم در تصمیم سازیهای مربوط به اداره امور ، گسترش داشته باشد ؛ موضوعات مربوط به اداره و مدیریت شهرها و روستاها نیز باید به مردم سپرده شود تا آنها در این حوزه نیز حضور موثر و فعال داشته باشند و بر این اساس نظام جمهوری اسلامی پس از استقرار در ایران ، تشکیل شوراهای اسلامی شهر و روستا را در قانون اساسی پیش بینی و تصویب نموده بود که به واقع یکی از ارکان هویتی برای مردم سالاری در کشور شناخته می شود .
شوراهای اسلامی در ایران ، یکی از پایه های مردم سالاری در کشور شناخته می شود که با انتخاب شهرداران ، بخشداران و دهبانهای مناطق مختلف کشور و نظارت بر عملکرد این مقامات ، تاثیرگذاری مردم در مدیریت شهرها و روستاها را عینیت می بخشند و طبعا" هویت تصمیم های اتخاذ شده شهری و روستایی متکی بر رای و اراده مردم است .
علیرضا یداللهی
کارشناس ارشد تحقیق در ارتباطات اجتماعی و کارشناس روابط عمومی و روزنامه نگاری