نمایندگان 80 کشور جهان که از روز دوشنبه در نشست کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای (ان.پی.تی) در ژنو گرد هم آمده اند، در بیانیه ای مشترک بر ضرورت محو سلاح های هسته ای در سطح جهان تاکید کردند.
به گزارش ایرنا، نمایندگان 80 کشور جهان در این بیانیه مشترک که جمهوری سلامی ایران از جمله بانیان آن بود، هرگونه استفاده و یا تهدید به استفاده سلاح هسته ای را محکوم کردند.
جمهوری اسلامی ایران حضور فعالی در نشست کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای دارد.
این نشست تا 10 روز دیگر در ژنو ادامه خواهد داشت.
** سخنرانی باقری مهمترین رویداد نشست ژنو
سخنرانی معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در جمع نمایندگان کشورهای جنبش عدم تعهد که در این نشست حضور یافته اند از جمله، رویدادهای مهم هفته نخست این نشست بود.
علی باقری در این نشست مهم ضمن انتقاد از تعلل گروه 1+5 در پاسخ به پیشنهاد ایران، تصریح کرد: اکنون توپ در زمین 1+5 است و آنها باید خود را از اتهام عدم پایبندی به الزامات معاهدات بین المللی برهانند.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی با انتقاد از تعلل 1+5 در پاسخ به پیشنهاد ایران،بار دیگر همچون نشست آلماتی 2 از آمادگی جمهوری اسلامی برای برداشتن گامهای اولیه به شرط وجود گامهای متقابل و هموزن از سوی طرف غربی خبر داد.
متن کامل سخنان معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی به این شرح است:
ˈبسم الله الرحمن الرحیم
در آغاز لازم می دانم تا از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران از حمایت های ارزشمند و مستمر جنبش عدم تعهد از فعالیت های صلح آمیز هسته ای کشورم تشکر و قدردانی نمایم.
خانم ها و آقایان!
جمهوری اسلامی ایران به اقتضای عضویت در معاهده ان پی تی و آژانس بین المللی انرژی اتمی، رسماً تعهد خود را به سازوکارهای پذیرفته شده بین المللی برای عدم انحراف فعالیت های صلح آمیز هسته ای خود به سمت اهداف نظامی ابراز نموده است. هم چنین جمهوری اسلامی ایران در چارچوب تعهدات با اجرای کامل تکالیف مندرج در این معاهده ها و پیمان ها و فراهم آوردن دسترسی های لازم برای آژانس بین المللی انرژی اتمی به-منظور نظارت مستمر و دقیق بر فعالیت های صلح آمیز هسته ای خود عملاً شائبه هرگونه نگرانی احتمالی از این فعالیت ها را رفع نموده و اطمینان لازم را به صرفاً صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای خود به تنها مرجع معتبر بین المللی یعنی آژانس بین المللی انرژی اتمی داده است. در این راستا انتظار طبیعی این است که در ازای اجرای تکالیف متعدد از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران، ملت ایران نیز بتواند از حقوق بدیهی مصرح در این معاهده ها و پیمان ها بدون هیچ قید و شرط و یا محدودیتی برخوردار باشد.
بر این اساس هیچ مرجع یا نهادی نباید و نمی تواند حقوقی را که ناشی از اراده، توان مندی، صلاحیت و تعهدات قانونی یک ملت است و با پذیرش و انجام تکالیف مشخص و معین در قالب عضویت در آژانس بین المللی انرژی اتمی و معاهده ان پی تی جنبه عینی یافته است، مخدوش نموده و یا آن را انکار نماید، چرا که این حقوق از سوی آن مراجع و یا طرف ها به ملت ایران اعطا نشده است تا آن ها بخواهند درباره اصل، محدوده و یا کم و کیف، نحوه و زمان اعمال و اجرای آن حقوق، شرط و شروطی را وضع نمایند.
خانم ها و آقایان!
جمهوری اسلامی ایران با عزمی راسخ و اراده ای استوار در چارچوب مقررات اساس نامه آژانس و معاهده ان پی تی و با هدف دستیابی به نتیجه به عرصه گفت وگوهای سیاسی درباره موضوع فعالیت های هسته ای خود می نگرد، هر چند جمهوری اسلامی ایران بدلیل عدم پای بندی 3 کشور به تعهدات خود، تجربه خوبی از نزدیک به 3 سال گفت وگو و تعامل با سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) در طی سال های 2003 تا 2005 ندارد، ولی این امر هیچ خللی در استحکام منطق جمهوری اسلامی ایران برای دفاع از حقوق هسته ای ملت ایران در عرصه مذاکرات رو در رو وارد نکرده است، البته باید اذعان نمود که در طول مذاکرات با 1+5 همیشه مذاکره کنندگان ایرانی این دغدغه را داشتند که مبادا روند گفت وگوها مجدداً به مسیر بن بست مذاکرات با سه کشور اروپایی منحرف شود.
خانم ها و آقایان!
استحضار دارید که جمهوری اسلامی ایران چند سال قبل در چارچوب توافق با سه کشور اروپایی و در قالب اعتمادسازی، انجام اقدام های متعددی را که فراتر از تعهدات پادمانی جمهوری اسلامی ایران و حتی فراتر از تعهدات ایران در قالب اساس نامه آژانس و معاهده ان پی تی بود، به صورت داوطلبانه پذیرفت و در یک رویکرد اعتمادسازِ یک طرفه هر یک از مطالبات طرف اروپایی را برای مدت های طولانی اجرا کرد که در این جا به برخی از آن ها اشاره می شود.
1. تعلیق فعالیت های غنی سازی به مدت 26 ماه
2. اجرای پروتکل الحاقی قبل از تصویب آن به مدت 26 ماه
3. تعلیق تبدیل کیک زرد به AUC به مدت 8 ماه
4. تعلیق تبدیل AUC به UO2 به مدت 8 ماه
5. تعلیق تبدیل UO2 به UF4 به مدت 8 ماه
6. تعلیق تبدیل UF4 به UF6 به مدت 8 ماه
7. تعلیق فعالیت های قطعه سازی به مدت 3 ماه
8. اعطای دسترسی و بازدید از مراکز قطعه سازی دستگاه های غنی سازی 20 بار
9. اعطای دسترسی و بازرسی از مراکز فعالیت های تحقیق و توسعه غنی سازی 2 بار
10. اجازه دسترسی و انجام بازرسی از 26 مکان نظامی
اما در نهایت در سال 2005، سه کشور اروپایی طرف مذاکره با جمهوری اسلامی ایران برخلاف همه قوانین و حقوق بین المللی، پیشنهاد مکتوبی را به طرف ایرانی ارائه کردند که بر اساس آن ایران باید کل چرخه سوخت هسته ای خود را برچیند، از این رو روند گفت وگوهای هسته ای برای چند ماه متوقف شد، اما جمهوری اسلامی ایران با این درک که راهبرد «گفت وگو – همکاری» تنها راه کار منطقی، سازنده و نتیجه بخش میان ایران و طرف مقابل است، به گفت وگوها به مثابه یک موضوع راهبردی می نگرد، در حالی که متأسفانه برخی از قدرت ها با تأکید بر راهبرد ناکام و بی نتیجه دو مسیره ی «گفت وگو – فشار»، از مذاکرات صرفاً برای دستیابی به اهداف از پیش تعیین-شده خود استفاده ابزاری می کنند که قطعاً یکی از عوامل اصلی عدم پیشرفت ملموس و جدی در مسیر گفت وگوها در چند سال اخیر، همین ذهنیت ابزاری نسبت به عرصه مذاکرات سیاسی است.
پس از این که سه کشور دیگر به جمع سه کشور اروپایی پیوستند و گروه موسوم به 1+5 شکل گرفت، جمهوری اسلامی ایران بار دیگر به طور فعال در گفت وگوها شرکت کرد. ارائه بسته پیشنهادی با هدف افزایش احتمال موفقیت مذاکرات سیاسی در گفت وگوهای ژنو یک (سال 2008) و به روزرسانی این بسته و ارائه آن در گفت وگوهای ژنو 2 (سال 2009) نشان داد که جمهوری اسلامی ایران، نه تنها گفت وگو و مفاهمه منطقی را گزینه درست و منطقی می داند، بلکه برای دستورکار آن نیز اهتمام ویژه ای قائل شده و آماده است تا به سهم خود سرمایه گذاری لازم را در این مسیر انجام می دهد.
نشست ژنو 3 (سال 2010) نقطه عطفی در روند گفت وگوهای ایران و 1+5 به حساب می آید، نشستی که در آن دو طرف توافق کردند که ادامه تعاملات ایران و 1+5 در قالب «گفت وگو برای همکاری» میسر خواهد بود، اما متأسفانه برخی از اعضای 1+5 به الزامات این توافق پای بند نماندند. اکنون بیش از هر زمان دیگری این اطمینان حاصل شده است که چنانچه برخی از اعضای 1+5 به این توافق پای بند می ماندند، قطعاً امروز پیشرفت های بسیار زیادی در این مسیر حاصل گردیده بود. از این رو اگر 1+5 نسبت به موضوع تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران از منظر «همکاری» می نگریست، این نیاز جمهوری اسلامی ایران می توانست محملی برای گام نهادن در مسیر حل و فصل موضوع باشد، اما پیشنهادهای غیرمنطقی و نامتوازن 1+5 در گفت وگوهای استانبول یک (سال 2011) یک بار دیگر فرصت ها را زائل ساخت، چرا که آنها نه تنها هیچ چارچوب الزام آور و تعهدآوری درباره فروش سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران و نیز فروش رادیودارو برای یک میلیون بیمار نیازمند ایرانی در قبال دریافت وجه آن ارائه نکردند، بلکه حتی حاضر نشدند با فرمول تبادل سوخت نیز این نیاز جمهوری اسلامی ایران را تأمین نمایند. افزون بر این، با وجود این که رئیس جمهور برزیل و نخست وزیر ترکیه با دریافت نامه هایی از رئیس جمهور امریکا به تهران آمدند تا در این زمینه ابتکار عملی را به خرج دهند و در عمل نیز با همکاری سازنده جمهوری اسلامی ایران توانستند ایده شکل گیری تبادل سوخت را در قالب «بیانیه تهران» عملیاتی نمایند، ولی به فاصله چند روز پس از صدور این بیانیه -که به اذعان طرف های برزیلی و ترکیه ای، پاسخی به نامه رئیس جمهور امریکا بود-، با فشار ایالات متحده امریکا و در اقدامی غیرمنطقی و غیر هوش مندانه، قطعنامه 1929 در شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی ایران صادر شد و عملاً در برابر پیشرفت روند همکاری دو طرف در قالب یک تعامل برد – برد، مانع بزرگی ایجاد شد و تلاش های سازنده ایران ناکام ساخت، اما در میان بهت و حیرت برخی از اعضای 1+5، این مانع تراشی نیز موجب توقف در روند پیشرفت فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران نشد و هنگامی که ملت ایران از تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران از سوی 1+5 ناامید شد، دانشمندان ایرانی با اراده ای راسخ و بدون هیچ تجربه قبلی در زمینه فناوری و ساخت صفحه های سوخت رآکتورهای تحقیقاتی، موفق شدند صفحه های سوخت مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران را تولید نموده و با موفقیت در قلب رآکتور نصب نمایند تا در عمل رادیو داروهای مورد نیاز یک میلیون شهروند ایرانی فقط با اتکا به فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران تامین شود.
خانم ها و آقایان!
هر چند رویدادهایی که اشاره شد، مربوط به گذشته است، اما عدم درایت و هوشمندی در شرایط کنونی نیز می تواند، فرصت ها را زائل نموده و تجربه های گذشته را تکرار کند. متأسفانه باید اذعان کرد اشتباه محاسباتی برخی اعضای 1+5 اجازه نداد تا از فرصت «تبادل سوخت» و هم چنین فرصت «بیانیه تهران» استفاده بهینه به نفع تفاهمی جمعی و در مسیر حل و فصل موضوع صورت پذیرد.
در مرحله اخیر جمهوری اسلامی ایران با بررسی دقیق پیشنهاد 1+5 در گفت وگوهای آلماتی یک و با توجه به چارچوب طرح ارائه شده جمهوری اسلامی ایران در گفت وگوهای مسکو، پاسخی منطقی، سازنده و ایجابی را به طرف مقابل ارائه نمود. در این راستا جمهوری اسلامی ایران در گفت وگوهای آلماتی 2 تصریح کرد.
1. جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا برای ˈحل و فصل موضوع هسته ای به طور کاملˈ در چارچوب معاهده ان پی تی با 1+5 کار کند تا نتیجه مورد توافق حاصل گردد.
2. چنان چه 1+5 در این مقطع آمادگی لازم را برای ˈحل و فصل موضوع به طور کاملˈ نداشته باشد، جمهوری اسلامی ایران آماده است تا گام یا گام های ابتدایی را در این مسیر بردارد، مشروط بر این که طرف مقابل نیز آمادگی لازم برای برداشتن گام یا گام های متقابلِ هم وزن، هم جنس و هم زمان را داشته باشد و حقوق جمهوری اسلامی ایران در چارچوب معاهده ان پی تی به ویژه غنی سازی را به رسمیت بشناسد. بر همین مبنا, جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد تا چند محور از پیشنهادهای 1+5 را که در نشست آلماتی یک تبیین شده بود، به اجرا در آورد.
ابتکار جمهوری اسلامی ایران در گفت وگوهای آلماتی 2 و موافقت با چند مورد از پیشنهادهای 1+5 در آلماتی یک، بار دیگر بستر لازم را برای آزمون جدی اراده برخی قدرت ها به منظور شکل گیری عملی ایده «گفت وگو برای همکاری» فراهم نموده است، چرا که این ابتکار دیگر هیچ توجیه و بهانه ای را برای استمرار ادعای برخی قدرت ها درباره نگرانی پیرامون فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران باقی نمی گذارد.
اکنون 1+5 در مقابل سه گزینه قرار دارد:
اول؛ حل و فصل موضوع به طور کامل در یک مرحله که جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را برای ورود در این مسیر تا حصول نتیجه اعلام کرده است و در گفت وگوهای مسکو نیز طرح جامع خود را پیشنهاد نموده است.
دوم؛ حل و فصل گام به گام موضوع با برداشتن چند گام اولیه متقابل هم جنس، هم وزن و هم زمان از سوی دو طرف در حرکت اولیه که در گفت وگوهای آلماتی 2 پیشنهاد شد.
سوم؛ عدم حرکت به سمت جلو و کنار گذاشتن پیشنهاد 1+5 در آلماتی یک
خانم ها و آقایان!
همان طور که استحضار دارید در پایان گفت وگوهای آلماتی 2، خانم کاترین اشتون در جریان کنفرانس مطبوعاتی به صراحت اعلام کرد اعضای 1+5 به پایتخت های خود رفته و پس از مشورت با مقام های خود، ظرف چند روز تصمیم آن ها به اطلاع آقای دکتر جلیلی خواهد رسید، اما اکنون پس از گذشت چند هفته از آن زمان، هنوز پاسخی دریافت نشده است. از این رو چنانچه 1+5 گزینه های اول و دوم را نپذیرد، عملاً به این معنا است که پیشنهاد خود در گفت وگوهای آلماتی یک را نیز کنار گذاشته است، از این رو باید به افکار عمومی جهان درباره این رویکرد و منطق رفتاری پاسخ گو باشد.
جمهوری اسلامی ایران بار دیگر تأکید می نماید که در قبال انجام تکالیف ناشی از عضویت در آژانس بین المللی انرژی اتمی و نیز معاهده ان پی تی، صرفاً خواستار استیفای همه حقوق مصرح بویژه غنی سازی در این چارچوب و اعمال آن بر اساس نیازهای خود است.
خانم ها و آقایان!
اکنون توپ در زمین 1+5 است، از این رو 1+5 باید اولاً؛ اراده جدی خود را برای پیشرفت عملی در مسیر گفت وگوها با انتخاب یکی از دو گزینه پیشنهادی ایران یعنی «حل و فصل کامل موضوع» «در یک مرحله» و یا حرکت «گام به گام» با اقدام های متقابل هم جنس، هم وزن و هم زمان ابراز کند، ثانیاً؛ عزم عملی خود را برای ورود به مذاکرات سازنده، جدی، محتوایی، مؤثر و نتیجه بخش با پای بندی عملی به الزام های گفت وگو برای همکاری نشان دهد، ثالثاً؛ با پذیرش بی قید و شرط حقوق هسته ای ملت ایران در چارچوب معاهده ان پی تی به ویژه غنی سازی، خود را از اتهام عدم پای بندی به الزامات معاهدات بین المللی و برخورد گزینشی با موازین و مقررات بین المللی برهاند و رابعاً؛ با اعطای اختیار لازم به افراد شرکت کننده در مذاکرات برای پیشبرد گفت وگوها، شائبه خرید زمان، فرار از گفت وگو و یا انجام گفت وگو با هدف صرفاً گفت وگو را از خود دور نماید.
** اعتراض ایران به رویکرد تبعیض آمیز در اجرای ˈان پی تیˈ
جمهوری اسلامی ایران در این نشست همچنین به رویکرد تبعیض آمیز در اجرای معاهده عدم اشاعه هسته ای ˈان پی تیˈ ، اعتراض کرد.
به گزارش ایرنا، علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری معاهده ان پی تی، ضمن اعتراض به رویکرد تبعیض آمیز در اجرای معاهده عدم اشاعه هسته ای، تصریح کرد: سیاستهای خصمانه کشورهای غربی در قبال ایران از جمله سیاست دوگانه هویج و چماق یا سیاستهای گفتگو و تحریم، محکوم به شکست هستند.
متن کامل سخنان سلطانیه را در این اجلاس که در ژنو برگزار شد را در پی می خوانید:
ˈآقای رئیس،
در ابتدا و از طرف هیات جمهوری اسلامی ایران مایلم همچون دیگر هیاتها، انتخاب جنابعالی جهت ریاست بر دومین کمیته مقدماتی به منظور زمینه سازی برای کنفرانس بازنگری سال 2015 معاهده عدم اشاعه هسته ای را تبریک بگویم. به شما از بابت حمایت هیاتم از تلاشهایتان، و نیز مساعدت ما جهت موفقیت این اجلاس و رساندن اجلاس به یک نتیجه موفقیت آمیز از طریق کارمان، به شما اطمینان می دهم.
آقای رئیس،
ما اینجا گرد هم آمده ایم تا وضعیت اجرای برنامه اقدام کنفرانس بازنگری سال 2010 معاهده عدم اشاعه هسته ای و سایر تعهداتی که کشورهای عضو الزام دارند تا به منظور نیل به جهانی عاری از سلاحهای هسته ای انجام دهند و بویژه تعهد صریح کشورهای دارنده سلاحهای هسته ای نسبت به امحاء کامل زرادخانه های هسته ایشان را مرور کنیم. در بین اقداماتی که کنفرانس بازنگری سال 2010 تصمیم اجماعی نسبت به آنها اتخاذ نمود، فراخوانی برای پیشرفت حقیقی در زمینه خلع سلاح هسته ای و نیز برگزاری کنفرانس سال 2012 خاورمیانه مهترین تعهدات محسوب می شوند. معهذا وضعیت این دو هدف، یاس آور می باشد. جمهوری اسلامی ایران مستمرا نگرانیش در مورد رویکردهای تبعیض آمیز و مبتنی بر استانداردهای دوگانه توسط معدودی از کشورهای عضو غیر مسئول در اجرای مفاد معاهده عدم اشاعه هسته ای را منعکس کرده است. علی رغم توافقات سال 2010، روند خلع سلاح هسته ای نگران کننده و نا امید کننده است. اجازه بدهید برخی واقعیات در این خصوص را بررسی کنیم.
- تداوم وجود دههـا هزار کـلاهک هسته ای در انبـارهای کشـورهای دارنده سـلاحهای هسته ای، که اغلبشان از وضعیت آماده باشد بالا برخوردارند و مدرنیزه کرده روزانه آنها، جدی ترین تهدید علیه بشریت هستند. ما، کشورهای غیر هسته ای، از زندگی تحت تیغ استفاده یا تهدید به استفاده از سلاحهای هسته ای، احساس امنیت نمی کنیم. حفظ ذخائر سلاحهای هسته ای و تکیه استراتژیک به آنها، کشورهای دارنده سلاح هسته ای را به عزمی که برای حرکت در جهت حذف ریسک استفاده از آنها یا اشاعه افقی و عمودی آنها، لازم است هدایت نمی کند. با توجه به مطالب فوق، چگونه جامعه بین المللی می تواند توجیهات مربوط به در اختیار داشتن سلاحهای هسته ای توسط گروه کوچکی از کشورها را پذیرا باشد. مهمترین نتیجه کنفرانس سال 2010 تایید مجدد تعهد صریحی بود که کشورهای هسته ای در کنفرانس بازنگری سال 2000 برای امحاء کامل زرداخانه های هسته ایشان پذیرفتند. معهذا تایید مجدد تعهدات در زمینه خلع سلاح هسته ای برای تحقق جهان عاری از سلاحهای هسته ای کافی نمی باشد. متاسفانه سیاستهای اعلامی برخی از کشورهای هسته ای با گامهای عملی و قابل سنجش، فاصله دارد.
- کشورهای غیر هسته ای عضو معاهده عدم اشاعه هسته ای همچنان عمیقا نگران دکترینهای دفاعی استراتژیک کشورهای هسته ای هستند که منطق استفاده از سلاحهای هسته ای را بیان می دارند. بازنگری وضعیت هسته ای Nuclear Posture Review و مفهوم استراتژیک Strategic Concept که به ترتیب از سوی آمریکا و ناتو ارائه شده، به توسعه توجیه استفاده یا تهدید به استفاده از سلاحهای هسته ای در مغایرت با الزامات کشورهای هسته ای ذیل معاهده عدم اشاعه هسته ای و موارد نگران کننده نقض هنجارهای حقوق بین الملل، منجر گشته است.
- بایستی طرحی که به منظور استقرار سامانه جهانی دفاع موشکی در جریان است و شدیدا آرمان خلع سلاح هسته ای را تهدید می کند به موارد نگران کننده فوق افزود. چنین طرحی، امنیت کشور بانی طرح و کشورهای میزبان را افزایش نخواهد داد. این امر صرفا سایر کشورهای هسته ای که هدف اصلی چنین سامانه هایی هستند را بر می انگیزد تا نیروهای هسته ای خود را گسترده تر کرده و بیشتر بر آنها تکیه کنند و به این ترتیب زنجیره جدید مسابقه تسلیحاتی را باعث خواهد شد. سامانه دفاع موشکی نقض آشکار اقدام شماره یک برنامه اقدام در مورد خلع سلاح هسته ای است که در کنفرانس سال 2010 بر آن توافق شد. شگفت آور آنکه، بنا به اقدام شماره یک برنامه اقدام، همه کشورهای عضو خود را متعهد نموده اند سیاستهایی را دنبال کنند که کاملا منطبق با آرمان نیل به جهان عاری از سلاح هسته ای باشد. متاسفانه هیچ نشانه ای وجود ندارد که کشورهای هسته ای در آن مسیر حرکت می کنند.
- بعلاوه، در تخلف وقیحانه از تعهد بین المللی اش، آمریکا در روز 5 دسامبر 2012 بیست و هفتمین آزمایش هسته ای غیر انفجاری خود، در بردارنده یک مدل مقیاسی چاشنی کلاهک هسته ای، را انجام داد که اولین آزمایش هسته ای غیر انفجاری در نوع خود از زمان امضاء معاهده منع جامع آزمایشات هسته ای بود. چنین آزمایش هسته ای، که در حمایت از پیشبرد طراحی های سلاحهای هسته ای قرار دارد و بدتر آنکه در یک ناحیه زیر زمینی یک سایت آزمایش هسته ای انجام گرفته که سایر کشورهای هسته ای نیز از آن الگو گرفته و پیروی خواهند کرد یک دستورالعمل و تجویزی برای بی ثبات سازی جهان است. چنین آزمایشات غیر انفجاری و شبیه سازیهای رایانه ای برای طراحی سلاحهای جدید، که نمونه ای از عدم پای بندی آمریکا با تعهدات بین المللیش ذیل معاهده عدم اشاعه هسته ای است، می تواند به از سر گیری مسابقه تسلیحات هسته ای و احیاء ریسک فاجعه جهانی منجر شوند.
- طبق منابع آشکار، هزینه های سلاحهای هسته ای از سال 2010 تا کنون به شدت افزایش یافته و به طور محتاطانه تخمین زده می شود که در طول یک دهه آینده، هزینه سلاحهای هسته ای و سامانه های حمایتی مستقیم آنها، حداقل به یک تریلیون دلار خواهد رسید. عمده این هزینه به ارتقاء و جایگزینی کارخانه های قدیمی تولید سلاحهای هسته ای، موشکها، زیر دریایی ها و بمب افکن ها اختصاص دارد. آمریکا به تنهایی میلیاردها دلار بی حساب را برای گرداندن ناوگان هسته ایش در طول مدت عمر پنجاه ساله برنامه ریزی شده آنها (2080-2030) هزینه خـواهد کـرد. این رقم شامل هزینه سّری هواخواهان هسته ای برای مواردی همچون تاسیسات باز فرآوری پلوتونیم و غنی سازی اورانیوم، یا موشکها، هواپیماها و زیر دریایی هایی نمی باشد که هواخواهان هسته ای با یک هدف سّری کار برد دو گانه حمل یک کلاهک هسته ای، در حال تحصیل آنها هستند.
- علاوه بر موارد فوق، مشارکت هسته ای در میان کشورهای دارای سلاح هسته ای یا با کشورهایی که دارای سلاح هسته ای نیستند، چه تحت ائتلاف های نظامی و چه تحت هر چارچوب دیگر، منشا دیگری برای نگرانی و اشاعه در همه ی جنبه های آن می باشد. سلاح های هسته ای استقرار یافته در اروپا، بویژه در آن گروه از کشورهای عضو معاهده که دارای سلاح هسته ای نیستند، منبع نگرانی های جدی امنیتی بوده و معادل نقض آشکار تعهدات مندرج در معاهده عدم اشاعه هسته ای می باشد. ایران از مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی درخواست نموده است که به همه ی کشورهای عضو آژانس گزارش دهد که آیا این کشورها آژانس را از میزان، محل و ویژگیهای مواد هسته ای با درجه نظامی و پلوتونیوم و اورانیوم با غنای بالا که در قلمروشان وجود دارد، آگاه ساخته اند یا خیر. اگر پاسخ مثبت باشد، در این صورت آمریکا ماده 1 معاهده و کشورهای اروپایی ذیربط نیز ماده 2 معاهده را نقض کرده اند. اما چنانچه کشورهای اروپایی غیر دارنده سلاح هسته ای آژانس را از وجود این منابع هسته ای در قلمروشان مطلع نکرده اند، در این صورت این کشورها به تعهدات پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی، از جمله موافقت نامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی پایبند نبوده اند. نیازی به گفتن نیست که توزیع سلاح های هسته ای در اروپا خطر امنیت هسته ای را به دلیل افزایش خطر بالقوه دستیابی تروریستها به این سلاحها، بیشتر کرده است. موافقتنامه اخیر میان فرانسه و بریتانیا نیز یک نمونه آشکار دیگر از بی اعتنایی به خلع سلاح هسته ای می باشد. پروژه زیردریایی هسته ای بریتانیا موسوم به ترایدنت (Trident) و تصمیم این کشور به ارتقای آن با تخمین هزینه ای بالغ بر یکصد میلیارد پوند، نقض آشکار ماده 4 معاهده عدم اشاعه و تعهدات بعمل آمده در جریان کنفرانس بازنگری این معاهده در سال 2010 می باشد. آلمان نیز تعدادی زیر دریایی دولفین را به رژیم اسرائیل که عضو معاهده عدم اشاعه نمی باشد، فروخته است. از آنجا که این زیردریایی ها قابلیت مجهز شدن به موشک های هسته ای کروز را دارند، این اقدام یک مورد آشکار از اشاعه و عدم پایبندی بشمار می رود. نباید از این امر غافل بود که چنین اقداماتی بر خلاف قطعنامه معاهده عدم اشاعه در سال 1995 در زمینه ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه بوده و تمام تلاشها در این خصوص را با خطر جدی مواجه می سازد.
آقای رئیس،
جامعه بین المللی نمی تواند به انتظار نشیند تا وحشت ناشی از سلاح های هسته ای اتفاق افتد و باید آخرین مهلت و زمان برای نابودی کامل زراد خانه های هسته ای تعیین گردد. چنین اقدامی کنفرانس خلع سلاح را قادر می سازد تا مذاکرات مربوط به کنوانسیون خلع سلاح هسته ای را آغاز نماید و آن را به عنوان مهمترین اولویت کاری خود، هر چه زودتر به نتیجه رساند. کشورهای عضو جنبش عدم تعهدی که از اعضای معاهده عدم اشاعه نیز می باشند در کنفرانس بازنگری معاهده در سال 2010 پیشنهاد کردند که سال 2025 به عنوان سال هدف برای نابودی کامل سلاح های هسته ای تعیین شود. بدین ترتیب پیشرفت منظم و موثری به سوی اجرای تعهدات خلع سلاح هسته ای به موجب ماده 4 معاهده عدم اشاعه بوجود آمده و شکاف میان صداقت و ریاکاری در بین برخی کشورهای دارای سلاح هسته ای را پر خواهد کرد.
با یادآوری این موضوع که به موجب اقدام 5 از ˈ برنامه اقدام خلع سلاح هسته ایˈ مصوب کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه هسته ای در سال 2010، کشورهای دارای سلاح هسته ای متعهد شدند تا پیشرفت واقعی در مورد گام های منتهی به خلع سلاح هسته ای را افزایش دهند، ایران به عنوان کشوری که دارای سلاح هسته ای نمی باشد از این امر نگرانی جدی دارد که پس از گذشت سه سال از برنامه اقدام مذکور، هنوز هیچ گزارش ماهوی و اساسی از سوی کشورهای دارای سلاح هسته ای در این زمینه ارائه نگردیده است. صبر جامعه جهانی محدود است. کشورهای دارای سلاح هسته ای باید گزارش پیشرفت جامع و واقعی در این خصوص را به کمیته مقدماتی سال 2014 ارائه نمایند، تا بدین ترتیب بررسی گام های بعدی برای اجرای کامل ماده 4 معاهده به منظور تحقق نابودی کامل سلاح های هسته ای تسهیل گردد. در غیر این صورت کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه هسته ای در سال 2015 تبدیل به یک مکان چالش برانگیز تصمیم گیری در خصوص آینده معاهده خواهد شد. هر گونه سازوکار واقعی گزارش دهی، باید، در میان موارد دیگر، بطور منظم اصول و تدابیر مربوط به شفافیت، برگشت ناپذیری، قابلیت راستی آزمایی، ممنوعیت استفاده، چارچوب زمانی، کاهش بودجه سلاح های هسته ای، اقدامات کیفی و کمی خلع سلاح، و دکترین های هسته ای را منعکس نماید. چنین گزارش هایی ریاکاری برخی کشورهـای هسته ای را که در ظاهر از ˈجهان عاری از سلاح هسته ایˈ حمایت می کنند، افشا می نماید.
آقای رئیس،
این امری غیر قابل قبول، نامشروع، ناعادلانه و بر خلاف مفاد معاهده عدم اشاعه هسته ای است که تعداد زیادی از کشورهای عضو از سوی اعضای توسعه یافته معاهده، تحت رژیم های کنترلی محدود کننده و تبعیض آمیزی قرار گرفته اند. ماده 4 معاهده عدم اشاعه هسته ای بطور کاملا شفاف تصریح می دارد که ˈ هیچ چیز نباید به گونه ای تفسیر شود که حق انکار ناپذیر همه اعضای معاهده برای توسعه و استفاده از انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز را مطابق مواد 1 و 2 معاهده عدم اشاعه هسته ای تحت تاثیر قرار دهد.ˈ بر همین اساس کشور من در کنار سایر کشورهای غیر دارنده سلاح هسته ای عضو معاهده، خواستار احترام واقعی برای اجرای حقوق خویش به منظور استفاده از انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز می باشد. تحمیل محدودیتها به عنوان پوششی برای اجرای اهداف سیاست خارجی کشورهایی خاص، نقض آشکار تعهدات مندرج در ماده 4 و چالشی برای تمامیت و اعتبار معاهده می باشد. مطابق اقدام 51 از برنامه اقدام مصوب کنفرانس بازنگری معاهده عدم اشاعه هسته ای در سال 2010، محدودیت های بی مورد در مسیر انتقال مواد، تجهیزات و فنآوری های هسته ای برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای باید سریعا مرتفع گردد. متاسفانه هیچ گام عملی در این راه برداشته نشده است. جمهوری اسلامی ایران به سهم خویش، مصمم است تمام حیطه های قانونی فن آوری هسته ای، از جمله چرخه سوخت و غنی سازی را منحصرا برای اهداف صلح آمیز دنبال کند؛ فعالیتی قانونی که تاکنون تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام شده و از این پس نیز همچنان تحت نظارت آژانس انجام خواهد گردید. در این ارتباط، اسناد نهایی کنفرانس های بازنگری معاهده عدم اشاعه هسته ای در سال های 2000 و 2010 نیز تکرار می کند که گزینه ها و تصمیمات هر کشور در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، بایستی بدون آنکه سیاستها یا موافقت نامه ها و ترتیبات همکاری بین المللی آن کشور برای استفاده صلح آمیز انرژی هسته ای و چرخه سوخت شامل غنی سازی را به خطر اندازد، مورد احترام قرار گیرد.
لازم است مراتب قدردانی ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران را بخاطر حمایت مستمر جنبش عدم تعهد در طول ده سال گذشته که بر اساس اصول جنبش صورت گرفته است، در اینجا یادآوری کنم.
در این زمینه باید توجه همگان را به این واقعیت جلب نمایم که در طول ده سال گذشته در پی سخت ترین بازرسیهای بی سابقه در طول تاریخ آژانس بین المللی انـــرژی اتمی بیش از 7000 روز/ نفر بازرسی عادی و بیش از صد مورد بازرسی سرزده با دو ساعت اطلاع قبلی، مدیر کل سابق و فعلی اعلام کرده اند که هیچ مدرکی دال بر انحراف مواد هسته ای بسوی اهداف نظامی نیافته اند و آژانس قادر است فعالیتهای راستی آزمایی خود را بدون مانع ادامه دهند؛ بنابراین همه فعالیتها و مواد هسته ای از جمله غنی سازی کماکان صلح آمیز می باشد. باعث تاسف و حتی شرمندگی است که اتحادیه اروپا و آمریکا در بیانیه های خود ایران و آنهایی که عضو معاهده نیستند و دارای سلاح هسته ای می باشند بطور مساوی در کنار هم قرار می دهند. این گونه رویکردها عواقب جدی برای جهان شمولی معاهده منع اشاعه هسته ای و سایر معاهدات از قبیل معاهده منع جامع آزمایشهای هسته ای در بر خواهد داشت زیرا موجب از میان رفتن انگیزه پیوستن به آنها می شود. ایران بهای سنگینی را برای عضویت و تعهد کامل خود به NPT می دهد در حالی که دیگران بیرون از معاهده هستند و از بازرسیها و تحریمها معـاف می باشند ولی همکـاری هسته ای کامل کشورهای غربی بویژه آمریکا و کانادا را دریافت می کنند.
آقای رئیس،
جمهوری اسلامی ایران از سال 1974 که برای نخستین بار منطقه عاری از سلاح های هسته ای در خاورمیانه را به سازمان ملل متحد پیشنهاد نمود از هیچ تلاشی برای تشکیل آن دریغ نکرده است. در این راستا ما در عین حال که تایید مجدد «قطعنامه تا دستیابی به اهداف و مقاصد آن» را از سوی کنفرانس بازنگری 2010 NPT مورد تاکید قرار می دهیم مجدداً تاکید می نماییم که اجرای فوری، کامل و بدون شرط قطعنامه 1995 خاورمیانه به عنوان یک عنصر ضروری که معاهده در سال 1995 بر اساس آن بطور نامحدود تمدید شد برای اعتبار NPT دارای اهمیت حیاتی است.
با توجه به سابقه رژیم صهیونیستی اسرائیل در تجاوز و اشغال، تشکیل یک منطقه عاری از سلاح های هسته ای در خاورمیانه برای خاتمه به بزرگترین تهدید سلاح های هسته ای رژیم مزبور علیه ثبات و امنیت کشورهای عضو NPT در منطقه و جهان بسیار اهمیت دارد. تهدید در اختیار داشتن سلاح های هسته ای از سوی رژیم اسرائیل و امتناع آن از پیوستن به NPT و قرار دادن تاسیسات خود تحت پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی تعدادی از کشورهای منطقه را برانگیخته است تا به اسناد بین المللی مربوط به سلاح های کشتار جمعی از همه مهمتر معاهده منع تسلیحات شیمیایی (CWC) و معاهده منع سلاحهای بیولوژیک (BWC) نپیوندند. با توجه به اجرای اقدامات مرتبط با قطعنامه 1995 خاورمیانه در ضمن ادامه اقدامات کنفرانس بازنگری 2010 NPT، جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را از قبل برای مشارکت فعال در کنفرانس خاورمیانه در سال 2012 اعلام کرد و تاکید نمود که در کنفرانس مزبور یک برنامه اقدام مورد توافق و یک جدول زمانی برای جهان شمولی NPT در خاورمیانه تنها اولویت بالا می باشد. معهذا همه اعضای معاهده عدم اشاعه هسته ای، بار دیگر شاهد بودند که مخالفت آمریکا، در حمایت از رژیم صهیونیستی، از برگزاری کنفرانس سال 2012 بعد از چند دهه، جلوگیری نمود. تصمیم یکجانبه آمریکا برای تعویق کنفرانس، نادیده انگاشتن تصمیم اجماعی کنفرانس بازنگری سال 2010 و برنامه ریزی و مشورتهای تسهیل کننده است و تضعیف کننده عزم و همکاری ایران و کشورهای عرب عضو معاهده می باشد و آخرین نکته امـا نه کـم اهمیت ترین، یک عـقب نشینی و شکست جدی برای معاهده عدم اشاعه هسته ای است. این نشانه آشکاری است از اینکه ایالات متحده هیچ توجهی به فراخوانهای مکرر جامعه بین المللی برای قرار گرفتن فعالیتهای مخفیانه سلاحهای هسته ای رژیم صهیونیستی تحت رژیم عدم اشاعه ندارد. آمریکا، با حمایت از رژیم اسرائیل به هر قیمت، در حال منزوی کردن خود می باشد.
آقای رئیس،
جمهوری اسلامی ایران به عنوان قربانی سلاحهای کشتار جمعی در طول دهه های اخیر، اعتقاد راسخ دارد که جامعه بین المللی بایستی یک راه سریع برای امحاء کامل تهدید عمومی انفجار عمدی یا تصادفی هسته ای بیابد. ماهیت سلاحهای هسته ای و پیامدهای فوری فاجعه بارشان بر بشریت، بایستی ما را ملزم سازد برای حفظ حیات بشریت به طور جمعی کار کنیم و کنفرانس بازنگری سال 2015 معاهده عدم اشاعه هسته ای می تواند جنبشی را ایجاد کند که به فرآیندی برای غیر قانونی و غیر مشروع بودن همه سلاحهای هسته ای و امحاء فوری همه این سلاحها منجر گردد.
ایران مستمرا و قاطعانه سلاحهای هسته ای را رد کرده است. چنین سلاحهایی در دکترین دفاعی ایران جایی ندارند. فعالیتهای هسته ای صرفا صلح آمیز ایران، مطابق حقوق و الزامات مندرج در معاهده عدم اشاعه هسته ای، دنبال می گردد. به عنوان نشانه ای از واقعیت فوق، آیت ا... خامنه ای، رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران، فتوای خود در رابطه با منع سلاحهای هسته ای را تکرار نمودند. معظم له در سخنرانی خود در نشست سران عدم تعهد در تهران در سال 2012 اعلام فرمودند: ˈجمهوری اسلامی ایران استفاده از سلاحهای هسته ای را به عنوان یک گناه بزرگ و نابخشودنی تلقی می کند.ˈ این حکم مذهبی، در میان سایر موارد، در پیامدهای انسانی استفاده از سلاحهای هسته ای ریشه دارد و مبتنی بر ارزشهای والای اعتقاد ما در حفظ ایمنی، امنیت و شئونات انسانهاست. سیاست هسته ای و دیدگاه جهانی جمهوری اسلامی ایران در این عبارت خلاصه شده است: ˈانرژی هسته ای برای همه، سلاحهای هسته ای برای هیچکس.ˈ
آقای رئیس، هیاتهای عالیقدر
در جمع بندی، به نیابت از دولتم، اینجانب اعلام می دارم که جمهوری اسلامی ایران هرگز از حقوق لاینفک خود برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای از جمله حق غیر قابل انکار برای غنی سازی، چشم پوشی نخواهد کرد و در عین حال به همکاریش با آژانس بین المللی انرژی اتمی مطابق تعهدات معاهده عدم اشاعه هسته ای یعنی موافقتنامه پادمان جامع (INFCIRC/214) ادامه خواهد داد.
سیاستهای خصمانه کشورهای غربی از جمله سیاست دوگانه هویج و چماق یا سیاستهای گفتگو و تحریم، محکوم به شکست هستند. تحریم، ترور کردن دانشمندان هسته ای که پدیده زشت این قرن است، و تهدید به حمله توسط رژیم صهیونیستی با حمایت متحدین غربیش، عزم ملت بزرگ ایران را برای ادامه راهش تقویت کرده و خواهد کرد.
نهایتا، به کشورهای غربی توصیه می شود از تقابل به همکاری روی آورند. پنجره فرصت ورود به مذاکرات، برای یک همکاری بلند مدت استراتژیک با ایران، به عنوان مطمئن ترین، قوی ترین و با ثبات ترین شریک در منطقه، هنوز باز استˈ.
گفتنی است نخستین کمیته مقدماتی کنفرانس بازنگری معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای ، سال گذشته در وین برگزار شد و نشست ژنو دومین کمیته مقدماتی این کنفرانس است.
معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای هر پنج سال یک بار بازنگری می شود و بر این اساس قرار است کنفرانس بازنگری در سال 2015 برگزار شود.