زیست نیوز- بنابر نتایج مطالعه جدید دانشمندان، دمای فعلی جهان گرمتر از هر زمان دیگری طی حداقل 4 هزار سال گذشته بوده و ممکن است طی چند دهه آینده سطوحی را پشت سر بگذارد که از پیش از آخرین عصر یخبندان در سیاره زمین مشاهده نشده‌اند. دوره زمانی پژوهش‌های پیشین به حدود 1500 سال پیش باز می گشتند و بر افزایش سریع دما طی یک قرن گذشته به واسطه افزایش فعالیت‌های انسان تاکید داشتند. اما نتایج مطالعه اخیر نشان داده است درجه حرارت بالای فعلی در مدت زمانی طولانی‌تر بی سابقه است.
حتی اگر افزایش دمای ناشی از فعالیت‌های انسان برابر با آمار و ارقام حداقلی پیش بینی شده باشد، دانشمندان معتقدند گرمای سیاره زمین شرایطی مشابه با گرمترین دوره زمین شناسی دوران مدرن که به نام "هولوسن" شناخته می شود بوده و احتمالا گرمتر از آن نیز خواهد شد.
این دوره حدود 12 هزار پیش و پس از تغییرات نور خورشید دریافتی زمین که آب شدن لایه‌های یخ در نیمکره شمالی را به همراه داشت، آغاز شد. دانشمندان معتقدند آب و هوای معتدل دوره هولوسن شرایط لازم برای ظهور تمدن بشری در حدود 8 هزار سال پیش و حفظ روند پایدار آن را موجب شد که از آن جمله می توان به فراهم شدن شرایط برای افزایش تولید مواد غذایی اشاره کرد.
"شاون مارکوت"، دانشمند زمین شناسی در دانشگاه ایالتی اورگان و همکارانش طی مطالعه خود دقیق‌ترین بازسازی از دمای جهان طی بیش از 11 هزار و 300 سال گذشته را انجام داده که تقریبا کل دوره هولوسن را شامل می شود. آنها از شاخص‌هایی مانند توزیع میکروسکوپی و موجودات اقیانوسی حساس به دما برای تشخیص و بررسی آب و هوای گذشته استفاده کرده‌اند.
به گفته دکتر "مایکل ای مان"، پژوهشگر دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا، این مطالعه همانند تلاش‌های صورت گرفته پیشین در این زمینه تنها آمار و ارقامی تقریبی را ارائه می کند. با این وجود، دستاورد مهم و نتیجه‌ای قابل توجه در زمینه مطالعات آب و هوایی و در مسیر اصلاح و شناخت بهتر ما از شرایط آب و هوایی محسوب می شود. اگرچه مطالعه جدید بازسازی کاملی از دمای جهانی بوده، اما از مطالعات پیشین در مقیاس منطقه‌ای نیز استفاده کرده است. بر اساس این مطالعه، تغییرات صورت گرفته در مقدار و توزیع نور خورشید دریافتی زمین که حاصل تغییر مدار زمین بوده به افزایش چشمگیر دما در اوایل دوره هولونس منجر شده است.
حدود 10 هزار سال پیش، آب و هوا نسبتا در دماهایی گرم تثبیت شده و سپس تغییر در نور خورشید دریافتی زمین بار دیگر به کاهش دمای طولانی و کند منجر شد. این جریان خنک شدن حداقل در نیمکره شمالی با افزایش نسبتا کوتاه مدت دما در قرون وسطی که به نام "دوره گرم قرون وسطایی" شناخته می شود، دچار اختلال شد.
به گفته دانشمندان، اگر عوامل طبیعی همچنان در تعیین شرایط آب و هوا نقش داشتند، نیمکره شمالی احتمالا در مسیر منجمد شدن دوباره طی چند هزار سال قرار داشت. اما افزایش قابل توجه انتشار گازهای گلخانه‌ای به واسطه صنعتی شدن جهان از این روند جلوگیری خواهد کرد. این در شرایطی است که دمای فعلی سیاره زمین مشابه با اوایل دوران هولوسن است.
افزایش دمای مدرن که به ایجاد دوباره درجه حرارت حدود 5 هزار سال پیش منجر شده، در صورتی که با همین روند ادامه یابد احتمالا از درجه حرارت دوره هولوسن طی قرن حاضر عبور خواهد کرد. دکتر مان به این نکته اشاره داشته است که در اوایل دوره هولوسن افزایش دما کند بوده و از این رو، به سیاره زمین و موجودات این اجازه را داد تا با آن سازگار شوند.
با این وجود، در دنیای مدرن امروز روند سریع افزایش دما بقای بسیاری از گونه‌ها را در معرض خطر قرار داده و فشارهای شدیدی را بر تمدن بشری وارد می کند. در حقیقت، ما و موجودات زنده دیگر می توانیم با تغییرات کندتر سازگار شویم، اما سرعت افزایش بی سابقه دما و تغییرات آب و هوایی بسیار نگران کننده است.