مقدار ناکافی بزاق نقش بسیار مهمی در ایجاد احساس خشک شدن دهان دارد. این خشک شدن دهان می‌تواند موقتی و گاهی اوقات طولانی مدت باشد. دلایل ایجاد خشک شدن دهان چه می‌توانند باشند؟ نتایج آنها چیست؟
دلایل احتمالی خشک شدن دهان
چندین بیماری شناخته شده اند که می‌توانند بزاق را کاهش دهند، این بیماری ها عبارتند از: سندروم خشکی (سندروم شوگرن: فقدان اشک و بزاق) بیماری پارکینسون، افسردگی، اضطراب، بیماری آلزایمر، دردهای مزمن، صدمات عروقی، بیماری های خودایمنی (خصوصاً ایدز) و ... . در موارد نادری هم، جراحی های سر و گردن، اگر اعصاب غدد بزاق آسیب دیده باشند می‌توانند عامل خشک شدن دهان باشند.
گاهی اوقات سنگ های بزاقی (تراکم طبیعی مواد معدنی مختلف در بزاق) مسیر جریان بزاق را سد می‌کنند. بسیاری از داروها هم مشکوک به تحت تأثیر قرار دادن بزاق هستند، از جمله: ضد افسردگی ها، آنتی هیستامین ها، آنتی سایکوتیک ها، آرام بخش ها، بی حس کننده ها، داروهای کاهش فشار خون، متیل دوپا (درمان بیماری پارکینسون)، مدررها، و... . برخی شیمی درمانی ها یا رادیوتراپی ها برای درمان سرطان سر و گردن نیز می‌توانند کمابیش چنین عوارض جانبی را با خود به همراه داشته باشند.
حتی خشک شدن حفرۀ دهان ممکن است دلایل ساده تری مانند مصرف ناکافی نوشیدنی ها، تنفس از دهان، اضطراب، استرس... و در نهایت افزایش سن که از علت خشکی دهان است، داشته باشد.
نتایج خشکی دهان
به یاد می‌آوریم که بزاق در هضم مواد خوراکی سهیم است. ضمناً هر گونه کاهش بزاقی می‌تواند از بین رفتن باقی مانده های مواد غذایی را تحت تأثیر قرار دهد و همین شرایط می‌تواند باعث پوسیدگی دندان ها خصوصاً پوسیدگی تاج دندان و عفونت های دهانی بشود. خشک شدن دهان می‌تواند مشکلاتی برای صحبت کردن ایجاد کند.
در نهایت، در موارد شدیدتر، دهان خشک مانع از جویدن و بلع مواد غذایی می‌شود که ممکن است، کمبودهای غذایی را با خود به همراه داشته باشد.
در موارد خشک شدن دهان چه باید کرد؟
دربارۀ این مشکل با پزشک و یا دندانپزشک تان صحبت کنید تا علت (بیماری، داروها و...) را بیابد. به خاطر داشته باشید که معاینۀ غدد بزاقی ممکن است منجر به تشخیص تورم و انسداد کانال بزاقی یا انسدادهای تابع آن بشود.
در موارد سنگ های بزاقی، می‌توان آنها را با اعمال فشار بر روی غدد یا جراحی خارج کرد. در بیشتر موارد، خشک شدن دهان گذرا و موقت است و می‌توان آن را به واسطۀ برخی اقدامات ساده برطرف کرد، این اقدامات را مد نظر قرار دهید:
زیاد مایعات بنوشید.
نوشیدن بیشتر زمانی که زیاد صحبت می‌کنید.
نوشیدنی ها و خوراکی های کم کنندۀ آب مانند: قهوه، الکل، ادویه جات، غذاهای شور و... اجتناب کنید.
یک دستگاه بخور در اتاق تان قرار دهید.
آدامس (بدون قند) بجوید و یا آب نبات بمکید تا بزاق تان تحریک شود.
در تمام موارد، رعایت اصول بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن بعد از هر وعدۀ غذایی، استفاده از نخ دندان و...) و مراجعۀ منظم به دندانپزشک تان و حتی مراجعۀ فوری در صورت بروز کوچک ترین مشکل دهانی دندانی، ضروری است.