" آیا جزایر سرگردان پلاستیکی، مأمن جدید و موطن تازه انسان‌ها بر فراز اقیانوس‌ها خواهند بود؟ طرح‌هایی که این روزها انسان برای رهایی از آلودگی سفید یا همان زباله‌های پلیمری می‌دهد طرح‌های جاه‌طلبانه‌ای است."
به گزارش همشهری آنلاین شاید نمونه بسیار معروف این اتفاق ساخت بزرگ‌ترین جزیره در کنار جزیره هاوایی باشد که قرار است با استفاده از 44میلیون کیلو پلاستیک رها شده در اقیانوس آرام ساخته شود؛ طرحی که شرکت هلندی WHIM برای سکونت بیش از پنج میلیون انسان در دست دارد و از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین طرح زیست‌محیطی روی کره زمین یاد می‌کند.
نتیجه تلاش جان واسیلی هیات (John Wesley Hyatt) اگرچه در روزگار گذشته بسیار قابل تحسین دانسته شد اما این‌روزها به‌عنوان یک معضل جدی در شهرهای بزرگ مطرح است؛ در واقع این مخترع آمریکایی که روزگاری برای یافتن ترکیبی برای ساخت عاج فیل دست به تحقیق زده بود، از ترکیب نترات سلولز توانست نخستین پلاستیک‌های جهان را با منشأ طبیعی در سال 1862 به دست آورد. پس از آن بود که نسل‌های جدید پلاستیک با استفاده از مواد مصنوعی خیلی زود به بازارهای جهان راه یافتند و پس از چند دهه امروزه به عنوان بزرگ‌ترین معضل زیست‌محیطی شهرها قلمداد می‌شوند.
در تهران 700کیلومتر مربعی با حدود هشت میلیون نفر جمعیت، روزانه بیش از 7000 تن زباله تولید می‌شود که این میزان در طول سال به 2 . 5 میلیون تن می‌رسد و تقریبا همه زباله‌های خانگی بازیافت یا به کود کمپوست تبدیل می‌شود. هزینه جمع‌آوری و دفن هر تن زباله بسیار گران است. در حال حاضر تنها 500تن در روز زباله خشک از سطح شهر تهران جمع‌آوری می‌شود که انتظار می‌رفت این رقم با توجه به طرح جامع پسماند شهرداری تهران تا پایان سال 90 به 230 تن زباله خشک در روز برسد؛ اما این امر محقق نشد.
آمارهای اغواگر
بر اساس آمارهای مطرح شده از سوی سازمان‌های جهانی روزانه 3 / 5 میلیون تن زباله در سراسر دنیا تولید می‌شود که سهم ایران در تولید زباله به 40هزار تن در روز می‌رسد که 1 / 15 درصد تولید زباله جهان است. به دلیل افزایش جمعیت، زباله‌های شهرها افزایش یافته است و از آن گذشته رواج فرهنگ مصرف سبب شده که در شهرهای بزرگی چون تهران روزانه هر فرد 900گرم زباله تولید کند و زباله‌های خانگی‌ای مانند پس مانده‌های مواد خوراکی، کاغذ، شیشه و پلاستیک ازجمله این زباله‌ها هستند.
از سوی دیگر میزان پلاستیک‌های تولیدی در ایران بیش از 177هزار‌تن تخمین زده می‌شود که این رقم معادل 500تن در روز است اما اخیراً در زندگی روزمره استفاده از مواد پلاستیکی بیش از پیش افزایش یافته است.
علاقه تولید‌کنندگان و واحدهای صنعتی به استفاده از مواد پلیمری در بسته‌بندی محصولاتشان موجب شده است تا زباله‌های پلیمری در زندگی شهروندان ایرانی افزایش چشمگیری داشته باشد. این در حالیست که بسیاری از کارشناسان معتقدند استفاده واحدهای صنعتی از مواد پلیمری موجب بروز بحران‌های جدی زیست‌محیطی در عرصه زندگی شهرنشینی خواهد شد.
یک روز بدون کیسه پلاستیکی
شهرداری تهران با طرح محدودکردن استفاده از کیسه‌های پلاستیکی، یک روز از سال را روز بدون کیسه‌های پلاستیکی نامگذاری کرده و تمامی فروشگاه‌ها و مراکز وابسته به این نهاد از ارائه کیسه‌های پلاستیکی خودداری می‌کنند. فروشگاه‌های شهروند و میادین میوه و تره‌بار از سال جاری استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را محدود کرده‌اند.
در واقع با مصرف‌نکردن یک کیسه پلاستیکی در هفته در هر خانواده ایرانی می‌تواند سالانه حدود 816میلیون کیسه پلاستیکی از این کیسه‌ها را استفاده نکند.
قدرت‌الله گودرزی، مدیرعامل شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند در این‌باره معتقد است: لازم است به‌دنبال تولید مواد پلاستیکی تجزیه‌پذیر و نیز گسترش فرهنگ عمومی استفاده از سایر مواد جایگزین برای حمل اجناس باشیم. از طرف دیگر به قوانینی نیاز داریم که بر اساس آنها استفاده بی‌رویه از پلاستیک‌ها و نایلون‌ها تحت کنترل درآید یا ایجاد ممنوعیت مصرف یا گران‌کردن بعضی از محصولات غیرضروری پلاستیکی را به‌دنبال داشته باشد.
تنها در این صورت می‌توانیم از ایراد ضرری جبران‌ناپذیر به اکوسیستم خود جلوگیری کنیم.
وی به اقدامات انجام شده نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: از سال گذشته و به‌دنبال محدود کردن استفاده از کیسه‌های پلاستیکی، اطلاع‌رسانی گسترده‌ای در فروشگاه‌ها انجام شده است. همچنین تعداد کیسه‌های پلاستیکی موجود در کنار صندوق‌ها را نیز کاهش داده‌ایم تا از استفاده بی‌رویه این کیسه‌ها جلوگیری شود. استفاده از کیسه‌های پلاستیکی توسط خریداران نیز 20 تا 25درصد کاهش یافت.
حسین صفایی، مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران نیز در
این‌باره می‌گوید: شورای اسلامی شهر تهران، سازمان میادین میوه و تره بار
را موظف کرده است تا در توزیع محصولات خود به‌منظور امکان بازیافت، از ظروف
یک‌بار مصرف غیرپلیمری در میادین استفاده کند. طرح توزیع میوه، سبزی و
مواد پروتئینی در میادین میوه و تره‌بار شهر تهران هیچ هزینه‌ای را به
شهروندان تحمیل نخواهد کرد و صرفا برای حفظ محیط زیست و امکان بازیافت
مناسب آن اجرا می‌شود.
از آنجا که ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی و کیسه‌های پلیمری تجزیه نمی‌شوند، از ابتدای خردادماه سال گذشته، مصوبه‌ای در سطح همه بازارهای سازمان اجرا شد که بر اساس آن در بسته‌بندی‌ها از ظروف یک‌بار مصرف با منشأ گیاهی استفاده شود. در بسته‌ها و جعبه‌ها نیز محصولاتی که با منشأ غیرپلیمری بود مورد توجه قرار گرفت.