ایران پس از چین دومین کشور جهان است که تولید و عرضه بنزین با پایه متانول را آغاز می‌کند، با این وجود با بایگانی پرونده تولید بنزین E5 (بنزین پاک اتانولی)، MTBE هنوز در ترکیب سبد سوخت خودروها یکه تازی می‌کند.
به گزارش مهر، متنوع سازی سبد سوخت و کاهش سهم و وابستگی به بنزین یکی از سیاست‌های کلان دولت در برنامه چهارم و پنجم توسعه است.
بر این اساس پس از توسعه صنعت CNG به عنوان سوخت جایگزین بنزین، هم اکنون طرحهای جدیدی برای تولید و عرضه دیزل و بنزین E5 (بنزین دارای 5 درصد اتانول) در دستور کار مجموعه وزارت نفت قرار گرفته است.
در همین حال، همزمان با متنوع سازی سبد سوخت خودروهای ایرانی، سازو کارهای قیمتی هم یکی دیگر از سناریوهای در دست اجرا برای کم رنگ شدن نقش بنزین در سبد سوخت و افزایش تقاضا برای مصرف سایر حامل‌های انرژی بوده است.
با این وجود، آمارهای مصرف بنزین در کشور نشان می‌دهد با اجرای نظام سهمیه بندی و اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانه‌ها تاکنون تقاضا نه تنها برای مصرف بنزین کاهش نیافته که مصرف این فرآورده استراتژیک نفتی به صورت روز افزون در حال افزایش است.
آمارهای شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی حاکی از آن است که مصرف بنزین از ابتدای سالجاری با حدود 4 درصد افزایش به مرز 65 میلیون لیتر در روز رسیده و برای تامین این حجم گسترده فرآورده نفتی، تولید بنزین بار دیگر در صنایع پتروشیمی از سر گرفته شده است.
از این رو مجموعه وزارت نفت در یکسال گذشته با اعمال تغییراتی در سیاست های عرضه سوخت به ناوگان حمل و نقل، متنوع سازی گریدهای مختلف بنزین را به جای کاهشسهم این فرآورده نفتی در سبد سوخت در دستور کار قرار داده است.
در سالجاری با بهره برداری از طرحهای جدید توسعه، بهینه‌سازی و بهبود فرآیند توسعه پالایشگاه‌های موجود نفت باید روزانه 20 میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو 4 و 5 اتحادیه اروپا در جایگاه‌ها عرضه شود که بالا بودن درجه اکتان این بنزین در مقایسه با بنزین فعلی زمینه کاهش مصرف این محصول نفتی پرطرفدار را فراهم می‌کند.
رونمایی از بنزین جدید چینی در ایران
هفته گذشته برای نخستین بار از ترکیب بنزینی جدید حاوی 35 درصد متانول رونمایی شد که ایران پس از چین دومین کشور جهان است که قصد دارد بنزین 35 درصد متانول را وارد چرخه سوخت رسانی خود بکند.
در حال حاضر ظرفیت تولید متانول در صنایع پتروشیمی ایران حدود 5 میلیون تن در سال است که ساخت و اجرای 16 میلیون تن ظرفیت جدید تولید متانول با مشارکت بخش خصوصی آغاز شده که ظرفیت تولید این محصول پتروشیمیایی تا مرز 21 میلیون تن در سال افزایش می‌دهد.
بر این اساس تولید سالانه 21 میلیون تن متانول مهمترین پشتوانه فنی و اقتصادی تولید و عرضه بنزین 35 درصد متانول در سطح کشور خواهد بود.
در شرایط فعلی به استثنای چین در سایر کشورهای جهان استفاده از بنزین متانولی طرفداران چندانی ندارد و چین هم به واسطه ذخایر عظیم ذغالسنگ و استحصال گاز ذغال، تولید و عرضه بنزین متانولی را در دستور کار قرار داده است.
با این وجود تولید بنزین پایه متانولی با توجه به ظرفیت صنایع پتروشیمی می‌تواند یک مزیت اقتصادی بالا برای کشور داشته باشد که به جای سرمایه گذاری‌های کلان چند میلیارد دلاری ساخت پالایشگاه نفت، از ظرفیت موجود صنعت پتروشیمی برای تولید بنزین استفاده کرد.
ویژگی‌های تولید بنزین متانولی از نگاه وزارت نفت
جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی درباره مهمترین ویژگی‌های ترکیب جدید بنزین متانولی، گفت: این ترکیب جدید بنزین فاقد ترکیبات آروماتیکی، بنزن و برخی از آلاینده های زیست محیطی است.
این مقام مسئول با اعلام اینکه فشار بنزین پایه متانولی در مقایسه با بنزین موجود بالاتر است، تصریح کرد: ضمن آنکه با حذف ترکیبات حلقوی هیدروکربوری تولید و عرضه این نسل جدید بنزین دارای مزیت های زیست محیطی است.
وی با تاکید بر اینکه مطالعات و برنامه ریزی هایی برای تولید روزانه 6 تا 7 میلیون لیتر بنزین با ترکیب 35 درصد متانول در ایران آغاز شده است، اظهار داشت: به زودی عرضه آزمایشی این بنزین جدید در برخی از کلانشهرهای کشور آغاز می‌شود.
این عضو هیات مدیره شرکت ملی پالایش و پخش نفتی با بیان اینکه بررسی وضعیت پیمایش خودروها با این ترکیب جدید بنزین با انجام دوره های آزمایشی در دستور کار قرار دارد، تبیین کرد: با اخذ برخی از مجوزها امکان تولید و عرضه انوبه این بنزین جدید در کشور وجود دارد.
هفته گذشته با حضور رستم قاسمی وزیر نفت به صورت رسمی از ترکیب جدید بنزین با 35 درصد متاول در تهران رونمایی شد.
بایگانی پرونده بنزین E5 و یکه‌تازی MTBE
در حال حاضر به طور متوسط روزانه ححدود 1.5 تا 2 میلیون لیتر MTBE به عنوان افزاینده عدد اکتان به بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها افزوده می‌شود و این در حالی است که با توجه به آلایندگی‌های زیست محیطی MTBE در برنامه چهارم برنامه ریزی‌هایی برای حذف این ماده شیمیایی و آلاینده از ترکیب بنزین خودروها آغاز شد.
از این رو مقرر شده بود که به جای تزریق ماده شیمیایی MTBE، حدود 5 تا 10 درصد ترکیب بنزین با سوخت زیستی اتانول پوشش داده شود تا عملا با تولید بنزین E5 تا حداقل معادل پنج درصد بنزین مصرفی خودروهای کشور توسط اتانول سوختی به عنوان یک انرژی پاک تامین شود.
برای اجرای این برنامه کلان اقتصادی و زیست محیطی مقرر شد در فاز اول با تولید سالانه 40 میلیون لیتر اتانول سوختی، برای نخستین بار بنزین E5 ابتدا در شهرهای استان خوزستان و به تدریج با اجرای طرحهای جدید عرضه این سوخت گیاهی در سایر استانهای کشور در جایگاه‌ها عرضه شود.
پیروز پروین مهمترین دلیل عدم تولید بنزین E5 را عدم امضای قراردادهای خرید تضمینی این سوخت پاک توسط دولت عنوان کرد و افزود: در صورت امضای قراردادهای تضمینی خرید، بخش خصوصی می تواند با حداقل سرمایه گذایر زمینه تولید این سوخت پاک را فراهم کند.
وی ظرفیت نصب شده فعلی کشور برای تولید اتانول سوختی را حدود 150 میلیون لیتر در روز عنوان کرد و افزود: با این حجم تولید اتانول سوختی امکان حذف MTBE از ترکیب بنزین کشور وجود دارد.
پروین سرمایه گذاری مورد نیاز برای ساخت و راه اندازی یک پالایشگاه با ظرفیت تولید سالانه 60 میلیون لیتر اتانول سوختی را حدود 50 میلیون یورو اعلام کرد و یادآور شد: هم اکنون تمامی کشورهای جهان به سمت استفاده از اتانول سوختی حرکت کرده اند.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه هم اکنون ظرفیت تولید سالانه اتانول سوختی در جهان به بیش از 100 میلیارد لیتر افزایش یافته است، بیان کرد: اما هنوز سهم این سوخت پاک و زیست محیطی در سبد سوخت خودروهای کشور صفر است.
عضو انجمن تولیدکنندگان اتانول سوختی با یادآوری اینکه حتی در کشورهای همسایه همچون ترکیه هم استفاده از بنزین اتانولی رایج شده است، تاکید کرد: در برخی از کشورهای پیشرفته همچون امریکا و اروپا حتی تولید و عرضه بنزین با 15 درصد اتانول آغاز شده است.
وی در پایان با باین اینکه تولید و عرضه بنزین E5 نیازی به تغییر در سامانه احتراق خودروها ندارد، خاطرنشان کرد: کاهش هزینه واردات، سلامت اجتماعی، صیانت از محیط زیست و تامین امنیت انرژی از مهمترین دستاوردهای این سوخت پاک در کشور است.