تامین اجتماعی در مفهوم فراگیر آن، حقی است همگانی برای عموم افراد جامعه که تامین و تدارک بستر اجرایی آن از تکالیف دولت بشمار می‌رود. اما بیمه اجتماعی، از نوعی که سازمان تامین اجتماعی مجری آن است به نحوی طراحی شده که علاوه بر تحت پوشش قرار دادن افراد شاغل در قانون تامین اجتماعی، برای پوشش بیمه‌ای کسانی که مدتی به واسطه اشتغال تحت پوشش بیمه اجتماعی بوده، اما بعدا به دلیل عدم اشتغال از پوشش بیمه‌ای خارج شده‌اند، تدابیری اندیشه است، به طوری که این گونه اشخاص با دارا بودن حداقل 30 روز سابقه پرداخت حق بیمه، می‌توانند بیمه خود را به طور «اختیاری» ادامه دهند.
به گزارش ایسنا، در باره شرایط برقراری بیمه اختیاری، باید گفت که برابر مقررات مربوطه، حداکثر شرط سنی جهت پذیرش تقاضای ادامه بیمه به طور اختیاری 50 سال تمام برای مردان و زنان در صورت دارا بودن حداقل 30 روز سابقه پرداخت حق بیمه که به لحاظ بازنشستگی معتبر باشد، تعیین شده است و چنانچه سن متقاضی بیش از سن مذکور باشد، پذیرش درخواست وی منوط به دارا بودن سابقه پرداخت حق بیمه قبلی معادل مدت "مازاد سنی" خواهد بود.
البته کسانی که دارای 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه قابل قبول نزد سازمان تامین اجتماعی باشند، می‌توانند بدون رعایت شرایط سنی، تقاضای بیمه اختیاری دهند.
و اما در مورد اینکه دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه، بیمه شدگان اختیاری چگونه محاسبه می‌شود؟ باید افزود: برابر مقررات تعیین شده، میزان دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه متقاضیان ادامه بیمه به طور اختیاری، برای افرادی که بیش از 10 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند، معادل با میانگین آخرین 360 روز قبل از تقاضای ادامه بیمه به طور اختیاری است، مشروط بر اینکه مبلغ مذکور از حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار در زمان تقاضا کمتر نباشد و برای کسانی که کمتر از 10 سال سابقه پرداخت بیمه دارند به انتخاب متقاضی بین حداقل و حداکثر دستمزد تعیین می‌شود.
لازم به ذکر است که مبنای پرداخت حق بیمه هر سال به میزان درصدی که طبق مصوبات شورای عالی کار به سطوح دستمزد شاغلان اضافه می‌شود، افزایش می‌یابد.
نحوه و میزان پرداخت حق بیمه برای متقاضیان ادامه بیمه به طور اختیاری چگونه خواهد بود؟ مهلت پرداخت حق بیمه هر ماه، حداکثر تا آخرین روز 2 ماه بعد خواهد بود و نرخ پرداخت حق بیمه معادل 26 درصد است.
در باره اینکه بیمه شدگان اختیاری مشمول چه حمایت‌هایی هستند؟ می‌توان گفت که حمایت‌های مقرر، در برگیرنده مستمری بازنشستگی، از کارافتادگی کلی، فوت و درمان حسب شرایط در قانون تامین اجتماعی خواهد بود و این گروه از بیمه شدگان همانند بیمه شدگان اجباری از پرداخت فرانشیز درمانی معاف و پرداخت هزینه کفن و دفن و وسایل کمک پزشکی (پروتز و اروتز)، مطابق مقررات برای آنان امکان پذیر خواهد بود.