برق خورشیدی ؛ از شعار در ایران تا عمل در آلمان

عصر ایران؛ سعيد بازارباشلي - در چند ماه اخير، تني چند از مسئولان وزارت خانه هاي فعال در بخش انرژي، برخي استادان دانشگاه ها، تعدادي از نمايندگان مجلس و حتي برخي نشريات و سايت هاي خبري گزارش هاي فراواني را در وصف انرژي خورشيدي اعلام كرده و حتي در مواردي شعار تبليغاتي كاملا اشتباه «از خورشيد برق مجاني بگيريم» را در اذهان عمومي جا داده اند.

با توجه به سابقه استفاده از انرژي هاي تجديدپذير و از جمله انرژي خورشيدي (فتوولتائيك) بد نيست به ضرورت و چگونگي استفاده از اين انرژي اشاره كوتاهي شود.

از حدود سه دهه پيش، به دليل تغييرات اقليمي و گرم شدن كره زمين و آب شدن يخ هاي قطبي و بدنبال آن بروز توفان ها، باران هاي اسيدي و خشكسالي در اغلب نواحي، دانشمندان به اين نتيجه رسيدند كه استفاده روزافزون از سوخت هاي فسيلي، دليل اين نابساماني و تهديد زندگي نسل هاي آينده در روي كره خاكي است، لذا اجلاس متعددي به منظور پيدا كردن راه حل هايي تشكيل و منجر به انعقاد عهدنامه هايي در كيوتو، ريودوژانيرو و اين اواخر در كپنهاك دانمارك شد.

كشورهاي مختلفي در اين اجلاس تعهد كردند كه از انتشار هرچه بيشتر گازهاي گلخانه اي جلوگيري و در راستاي رسيدن به اهداف، استفاده از انرژي فسيلي را كاهش داده و از انرژي هاي تجديد پذير يا به عبارتي انرژي هاي نو استفاده كنند.

در سال هاي اخير كشورهايي مانند آلمان، آمريكا، سوئد، ژاپن، اسپانيا و اين اواخر چين و هند اقدام به گسترش استفاده از انرژي هاي تجديدپذير از جمله انرژي خورشيدي كرده اند، چراكه در شرايط فعلي " استفاده از انرژي هاي تجديدپذير ديگر انتخاب نيست، ضرورت است".

در حال حاضر در كشور آلمان به عنوان پيشرو استفاده از انرژي خورشيدي و انرژي باد ، سياست هاي تشويقي قابل توجهي جهت همكاري مردم صورت گرفته و از جمله مي توان خريد برق توليدي مردم و شركت هاي توليدي برق به روش انرژي تجديدپذير به قيمتي بالاتر و محاسبه برق مصرفي شان (كه مجددا پس از تزريق برق توليدي شان از شبكه مي گيرند) به قيمت پايين تر از جمله موارد است. در حال حاضر آلمان برق توليدي از انرژي خورشيدي را بازاء هر كيلووات ساعت حدود 27سنت يورو خريداري و برق مصرفي شان را 18سنت يورو محاسبه مي كند.

در واقع سياست هاي ملموس و تشويقي در كشورهاي مدرن، جاي موعظه و نصيحت را گرفته است.

از سوي ديگر استفاده از انرژي خورشيدي برخلاف تصور عامه پيچيده، دشوار ، گران و نياز به مديريت تامين و نگهداري ويژه دارد.

فرض مي كنيم در منزل تان با توجه به سطح پشت بام، سلول هاي خورشيدي با امكان بهره دهي حدود 10كيلووات در ساعت قرار داده ايد، اين پروژه مي تواند به دو روش «با استفاده از باطري به منظور پس انداز كردن انرژي و استفاده مجدد از آن در مواقع تاريكي» و يا «بدون استفاده از باطري و تزريق به شبكه سراسري برق شهر و كشور» صورت گيرد.

يك سامانه انرژي خورشيدي به جز صفحات و مدول هاي سولار ، به اينورتر (دستگاه تبديل برق DC به AC) شارژ كنترلر، باطري هاي ويژه و بدون اسيد و بالاخره كابل كشي با كابل هاي ويژه با حداقل تلفات توان در مسير و كنتور اختصاصي نياز دارد و از همه مهمتر بايد با شبكه سراسري برق سازگار باشد كه بتواند برق توليدي به اين روش را به شبكه برق سراسري تزريق كند.

شرايط نگهداري از باطري كه طول عمر آن در شرايط خوب نگهداري حدود 5 سال است، با اين شرط كه مثلا درجه حرارت محيط نگهداري باطري (محفظه) حدود 20درجه سانتيگراد باشد.

از سوي ديگر در شهرهايي مانند تهران و ساير شهرهاي صنعتي كه ميزان آلودگي و ذرات معلق بالاست و تابش آفتاب نيز محدود است، حداقل هر ده روز يكبار بايد صفحات سولار پاكسازي شده تا در كيفيت جذب تابش نور آفتاب وقفه اي حاصل نشود، پاكسازي لكه ها و از جمله فضولات پرندگان از روي صفحات كه جاي خود دارد.

در تمام دنيا، دولت ها وظيفه گسترش انرژي هاي تجديدپذير را به عهده دارند. البته به قول معروف اين جيب به آن جيب است، دولت ها اگر اهل حساب و كتاب و تفكر دورنگر باشند حتما مي دانند كه در كشورهايي مانند ايران سالانه ميلياردها دلار صرف واردات انواع دارو براي درمان بيماران از جمله بيماريهاي ناشي از آلودگي هوا و خاك و آب مي شود، پس اگر فقط 20درصد اين ارقام صرف حفظ محيط زيست، توسعه بهداشت و انرژي هاي تجديد پذير شود درصد بالايي از هزينه هاي دولت پس انداز خواهد شد كه مي تواند بعنوان يارانه براي توليدكنندگان انرژي هاي نو پرداخت شود.

 در تمام جهان استفاده و توليد برق از انرژي خورشيد بدون حمايت هاي جدي دولت ها و شهرداري ها و شركت هاي توليد برق امكان پذير نيست.
در ايران هم متاسفانه تاكنون برخلاف خبرها به صورتي جدي با مقوله انرژي هاي تجديدپذير برخورد نشده است، اگرچه در برنامه پنج ساله توسعه صحبت از توليد 5000مگاوات برق مربوط به انرژي هاي نو به ميان آمده، اما هنوز به دلايل فراوان از جمله جدي نگرفتن بحث توسعه پايدار و جلوگيري از گرم شدن زمين، گام هاي اساسي برداشته نشده است.

كار با انرژي خورشيدي ساده نيست، مجموعه اي بسيار پيچيده است كه دانش ويژه اي مي طلبد. متاسفانه در كشور ما ساده انگارانه و ايده آليستي با مقوله انرژي هاي تجديدپذير برخورد مي شود. اجراي پروژه هاي انرژي خورشيدي نيازمند مديريت علمي با تجربه و قوي، ارتباط تنگاتنگ با مجامع علمي جهاني به ويژه "بنياد جهاني گسترش انرژي هاي نو"، آگاه سازي مردم بوسيله ارتباط جمعي و بالاخره مديريت تامين و نگهداري و سرويس هاي پس از فروش با تجربه و حرفه اي است.