دو سال قبل وقتی دولت طرح پرسروصدای انتقال کارمندان از تهران به شهرهای دیگر را کلید زد، در توجیه گفته بود که برای مدیریت بحران در ایام زلزله، لازم است جمعیت تهران کاهش پیدا کند. یک سال بعد از اجرای آن طرح، با انتقال 10 هزار کارمند مسئولان دولتی از کاهش جمعیتی تهران خبر دادند، دو سال بعد، اما رئیس مرکز آمار به مجلس رفت و از افزایش سالانه جمعیت تهران گزارش داد.
گزارشی که رئیس مرکز آمار در جلسه علنی دوم مهر ماه از تغییرات جمعیتی استان ها ارائه داد، رشد جمعیتی استان البرز، تهران و بوشهر را در سال 90 نشان می داد، در مقابل کاهش جمعیتی ایلام، اردبیل و لرستان در همان سال را . عادل آذر مهاجر پذیر بودن این استان شهرها را دلیل رشد جمعیتی آنها عنوان کرد، دلیلی که ذهن را حداقل درباره تهران برد به مردادماه دو سال پیش. مقطعی که دولت قرار بود با انتقال بخشی از سازمان ها و وزارتخانه های دولتی سرریز جمعیتی تهران را به استان های دیگر منتقل کند.
ابتدا، مرداد 89معاون مدیریت و توسعه منابع انسانی رئیس جمهور، در آن ایام لطف الله فروزنده بود که حالا معاون پارلمانی رییس جمهور شده ست. او در دفاع از مصوبه دولت برای انتقال دستگاههای اجرایی در مردادماه 90 گفته بود: بر اساس مصوبه دولت، دستگاه های اجرایی موظف شده اند نیروهایی را که از شهرستان های اطراف تهران همچون دماوند و کرج هستند و در تهران شاغلند به محل سکونت آنان منتقل کنند.
بنا به گفته او همه دستگاهها موظفند به گونه ای برنامه ریزی کنند که بتواند چهل درصد پست ها و نیروهای خود را به خارج از تهران منتقل کنند
شاه بیت سخنان فروزنده در آن ایام و مرتبط با گزارش عادل آذر در جلسه علنی دوم مهرماه در مجلس آنجا بود که او این سیاست را سیاستی برای کاهش جمعیت تهران دانست و ادامه داد که ممنوعیت استخدام و ایجاد سازمانی جدید و همچنین توسعه تشکیلات در تهران از دیگر سیاست های دولت دهم برای کاهش جمعیت تهران است.
کات، گزارش های آماریبر اساس گزارش مرکز آمار ایران جمعیت تهران بزرگ بالغ بر 12 میلیون نفر است. به گزارش مهر سازمان ثبت احوال کشور در فصل نامه جمعیت آورده است: استان تهران طی 10 سال گذشته میزبان دو میلیون و 983 هزار و 889 ایرانی بوده است که بیشترین آنها برای جستجوی کار بهتر و 120هزار و 793 نفر دیگر نیز برای تحصیل وارد پایتخت شده اند.
این در حالی است که در آخرین طرحی که برای تهران با افق 1405 نوشته شده است جمعیت این شهر تا آن تاریخ باید 9.2 و حداکثر 10.2 میلیون نفر باشد، به همین دلیل نیز باید امکانات شهری را مناسب با این جمعیت توسعه داد.
در آن مقطعی که طرح انتقال کارمندان اجرا می شد این آمار نیز منتشر شد: بیش از 500 هزار کارمند دولت در تهران اشتغال دارند که با احتساب اینکه متوسط سرانه خانوار در ایران چهار نفر است به صورت تقریبی 800 هزار نفر باید تا پایان مرداد ماه89 تهران را ترک می کردند که بنا بر آخرین اعلام استاندار تهران در پایان مردادماه، 18 هزار کارمند در طرح انتقال از تهران ثبت نام کرده اند. معاونان دولت اصرار داشتند که در این طرح هیچ اجباری برای کارمندان دولت مترتب نیست.
دوم؛ اجرای طرحشهریور ماه سال 89 تحصن هایی روبروی مجلس شورای اسلامی صورت گرفته بود. حمید بقایی رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پیشرو در اجرای طرح دولت برای بخشی از کارمندان این سازمان عریض و طویل به شیراز و اصفهان شده بود. معاونت‌های گردشگری، میراث فرهنگی و پژوهشگاه باستان‌شناسی، وابسته به این سازمان به شهر شیراز منتقل شد. کارمندان این سازمان روبروی مجلس شورای اسلامی تحصن کرده و انتقال اجباری به استان های دیگر را نمی خواستند. همزمان شایعه شد که برای کارمندانی که به استان های دیگر منتقل می شوند امکان سکونت در هتل های مناسب تا یکماه با هزینه دولت فراهم شده است تا این کارمندان برای خودشان مسکن شایسته تهیه کنند. اعطای زمین و حقوق بالا و مزایای دیگر کارمندی هم این وسط به موضوع انتقال کارمندان گره خورد. بماند اینکه گفته شد برخی تجهیزات تخصصی سازمان هایی مثل میراث فرهنگی هم در جریان حمل و نقل و انتقال به استان های دیگر صدمه دیده است. فروزنده از کاهش جمعیت تهران به تبع اجرای طرح انتقال کارمندان حرف زد.
سه ماه پیش؛ بازگشت آرام
دو سال پس از دستور رئیس جمهور و اجرای پرسرو صدا و پرهزینه این طرح، خردادماه امسال خبر رسید که کارمندانی که دو سال قبل بالاجبار یا با چشمداشتی به وعده های دولت برای زمین و مزایا و حقوق بالاتر جلای وطن کرده، آرام و بی سروصدا به تهران بازگشته‌اند.
پژوهشکده و معاونت میراث فرهنگی کشور جزو اولین‌هایی بود که رفت و جزو اولین هایی هم بود که برگشت. آن زمان جعفرقادری نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگویی گفته بود همگی ما تعجب کردیم که چگونه دولت چنین تصمیمی را گرفته است؛ دولت با تبلیغات وسیع به بهانه کاهش جمعیت و تمرکززدایی، این سازمان‌ها را از تهران منتقل کرد و در حال حاضر چه شده که در سکوت خبری قرار است سازمان‌ها به تهران برگردند. او گلایه کرده بود که تمام امکانات کشور در مسیر انتقال نهادها و سازمان‌ها از تهران به شهرستان‌ها صرف شد
زلزله، امکانات و جمعیت
وقتی در سال 89 دولت قصد داشت طرح انتقال کارمندان را به اجرا در بیاورد این ماجرا را به ترس مردم تهران از زلزله گره زده و گفته برای مدیریت بحران در وقوع زلزله لازم است بخشی از جمعیت تهران کاهش پیدا کند. طرح دولت شکست خورد، کارمندان در سکوت برگشتند، عده ای هم به دنبال کار به تهران آمدند و بالاخره عادل آذر به مجلس رفت و گفت که در سال 90 جمعیت تهران رو به افزایش بوده است. مشاوران دولت نگفته بودند که تا زمانی که امکانات و امور رفاهی در تهران باشد با طرح و مصوبه و لایحه نمی توان سرریز جمعیتی تهران را به شهرهای دیگر منتقل کرد.