بي نظمي در زمان خواب وبيداري به اختلال خواب منجر مي شود
همه انسان ها به خواب نياز دارند و به طور معمول همه متخصصان به مردم توصيه مي کنند که ۸ساعت خواب شبانه داشته باشند. اما نياز به خوابيدن در افراد متفاوت است؛ ممکن است افرادي به خواب بيشتر يا کمتر براي برطرف کردن خستگي نياز داشته باشند.
به طور کلي گفته مي شود که در ۲مرحله از زندگي مدت زمان خواب بيشتر است. يکي در دوران نوزادي که يک نوزاد ممکن است تا ۲۰ساعت هم در روز بخوابد و مرحله ديگر دوران سالمندي است که البته همه سالمندان در اين دوران پرخواب نمي شوند. اما اختلال خواب در هر سن و مقطعي ممکن است رخ دهد. نوزاد ممکن است به علت ابتلا به قولنج که در ماه هاي اول زندگي بسيار شايع است، کم خواب شود يا از خواب بپرد و در دوران سالمندي نيز ممکن است مصرف برخي داروها خواب بيمار را کم کند.
همچنين بسياري از نوجوانان در سال هاي بلوغ ممکن است به علت تغييرات هورموني، استرس و اضطراب بي خوابي يا پرخوابي را تجربه کنند.بزرگسالان نيز به دلايل متعدد از قبيل استرس شغلي، مواجه شدن با رويدادهاي تنش زا طي روز و يا به هم ريختن برنامه خواب شبانه ممکن است دچار اختلال خواب شوند.خوب است بدانيد بيشتر افراد پرخواب که به بيش از ۹ساعت خواب نياز دارند، احساس اضطراب و افسردگي مي کنند و از نظر اجتماعي افرادي منزوي محسوب مي شوند. اما افراد کم خواب که به کمتر از ۴ساعت خواب نياز دارند و عملکرد خوبي نيز طي روز از خود نشان مي دهند، اغلب افرادي باکفايت و از نظر اجتماعي مسلط و راضي هستند.
در يک دوره ۲۴ساعته، يک فرد بالغ يک يا ۲بار مي خوابد که اين ريتم در دوران نوزادي وجود ندارد و يک نوزاد در ۲سال اول زندگي ريتم خواب مشخصي پيدا مي کند.زنان به دليل ويژگي هاي فيزيولوژيکي، الگوي خواب متغيري دارند و بسياري از آنان به هنگام قاعدگي دچار اختلال خواب مي شوند.نتايج تحقيقات نشان مي دهد افرادي که کمتر از ۳ساعت و بيش از ۸ساعت مي خوابند، ۱۵درصد بيش از افرادي که هر شب ۷ساعت مي خوابند در معرض خطر مرگ قرار دارند. با اين حال نمي توان الگوي خواب مشخص و قطعي براي تمام افراد تعيين کرد و اختلال خواب افراد را بايد بر اساس الگو يا ريتم خواب وي شناسايي و بررسي کرد.به طور کلي اختلالات خواب را مي توان در ۴محور بررسي کرد. بي خوابي، پرخوابي، ناهنجاري هاي خواب و آشفتگي برنامه خواب و بيداري ۴محور اصلي اختلالات خواب است.
يکي از شايع ترين شکايات افراد بزرگسال يا سالمند اختلال بي خوابي است که طي آن فرد در شروع يا تداوم خواب دچار مشکل مي شود.علل متعددي براي اين عارضه عنوان شده اما تجربه يک شوک شديد يا واقعه استرس زا و تنش آور شايع ترين علت آن است و در واکنش به اين حادثه فرد دچار بي خوابي مي شود. در پرخوابي که بيشتر به صورت خواب آلودگي مفرط روزانه تظاهر پيدا مي کند، فرد با وجود خواب زياد، انرژي و نشاط لازم را براي انجام فعاليت هاي روزانه ندارد و هر چه بيشتر مي خوابد بيشتر به خوابيدن نياز پيدا مي کند.محور ديگر، ناهنجاري هاي خواب است که يک پديده ناخوشايند و غيرعادي است و شامل خواب گردي، وحشت شبانه، حرف زدن در خواب، دندان قروچه، فلج خواب، کابوس شبانه و خروپف مي شود. تمامي اين عوارض باعث به هم خوردن الگوي خواب در فرد مي شود و عملکرد وي را تحت تاثير قرار مي دهد. بيشتر افراد در مرحله خواب عميق دچار اين مشکلات مي شوند و به همين دليل نمي توانند اتفاقاتي را که در خواب افتاده است، به ياد آورند.
همچنين آشفتگي برنامه خواب و بيداري زماني اتفاق مي افتد که الگوي خواب فرد تغيير مي کند و برنامه خواب و بيداري اش جابه جا مي شود. بيشتر افرادي که در شيفت شب کار مي کنند و يا عادت دارند تا پاسي از شب بيدار بمانند دچار اين مشکل مي شوند. بيشتر اين افراد دوست دارند هر وقت دلشان خواست بخوابند اما به علت آشفتگي شديد برنامه خواب و بيداري، قادر نيستند به هنگام خستگي بخوابند و مشکلشان روز به روز بدتر مي شود. همچنين مي توان اختلالات خواب را از يک منظر ديگر نيز بررسي کرد. گاهي اختلال خواب اوليه است، گاهي مرتبط با يک اختلال رواني ديگر است. گاهي اختلال خواب مرتبط با يک بيماري جسمي و گاهي حاصل از سوء مصرف مواد است. در اين ميان فقط اختلال خواب اوليه مخصوص کودکان است و در موارد ديگر بزرگسالان هستند که به آن دچار مي شوند.
بيشتر مردم از دير به خواب رفتن يا ناتواني در تداوم خواب شکايت دارند. در بيشتر موارد به هم خوردن الگوي خواب علت اصلي اين عارضه است و توصيه ما رعايت بهداشت خواب است. يعني فرد تحت هر شرايطي سر ساعت معين بخوابد و محيط خواب را آرام و ساکت نگه دارد. بيشتر افراد به علت بي نظمي در ساعت خواب و تجربه استرس و اضطراب طي روز به اين مشکل دچار مي شوند.توصيه اکيد ما رعايت بهداشت خواب است. در موارد شديدتر روان درماني به بيماران پيشنهاد مي شود تا طي اين فرآيند بتوانند بر استرس، اضطراب و ترس خود غلبه کنند يا روش هاي آرام سازي را فرا بگيرند و با اجراي آن الگوي خواب خود را تنظيم کنند.ميگنا دات آي آر. در موارد بسيار اندکي مصرف داروهاي خواب آور ضروري است که آن هم بيشتر در مورد سالمندان يا افرادي که دچار کم خوابي شديد هستند، تجويز مي شود. رعايت بهداشت خواب يکي از بهترين و آسان ترين روش ها براي رفع اختلال خواب است اما متاسفانه بسياري از افراد بديهيات و اصول اوليه بهداشت خواب را رعايت نمي کنند.البته رعايت اين اصول براي افرادي که سال هاست عادت کرده اند هر وقت دلشان خواست بخوابند، کار بسيار دشواري است. زيرا فرد تصور مي کند هر قدر بيشتر به خوابيدن فکر کند، بيشتر از آن فاصله مي گيرد.
به اين ترتيب در طول زمان دچار وسواس شده و مشکل تشديد مي شود. توصيه اکيد ما به اين دسته از افراد اين است که سعي کنند در لحظه زندگي کنند و با مطالعه کتاب، نرمش و مصرف يک ليوان شير به رختخواب بروند و حتي اگر طي چند شب اول نتوانستند سر ساعت معيني به خواب بروند، برنامه خواب خود را تغيير ندهند. بديهي است که هر کس خودش بهتر مي تواند دريابد که با چه کارهايي مي تواند خواب خوبي داشته باشد.
منبع: خراسان