جام جم آنلاين: در حالي كه پس از مدت‌ها تناقض‌گويي، ماجراي قيمت مرغ تازه فروكش كرده، به نظر مي‌رسد اين بار پياز و سيب‌زميني است كه اسير بي‌تدبيري‌هاي مسئولان شده و همزمان هم به مردم و هم به كشاورزان آسيب مي‌رساند.
تب پياز و سيب‌زميني اول اشك كشاورزان و سپس اشك مردم را درآورده است، با اين حال كساني هم هستند كه در اين اشك‌ريزان، لبخند بر لب دارند.
مشكل قيمت پياز و سيب‌زميني حدود يك ماهي هست كه آغاز شده، چرا كه در يك ماه گذشته همزمان با دور ريخته شدن حجم عظيمي از توليد كشاورزان داخلي و خريداري بخشي از دسترنج آنان به قيمت‌هايي بسيار پايين و باورنكردني، قيمت اين محصولات در خرده‌فروشي‌هاي پايتخت و ساير نقاط كشور تا حد زيادي افزايش يافته است.
در اين ميان معلوم نيست مشكل از كجاست و چه عوامل يا افرادي دست به دست هم داده‌اند تا بازار كشور را در اين باره به حاشيه ببرند.
اشك پيازاز حدود يك ماه پيش مشكل افزايش قيمت پياز دامنگير بازار شده است. به گفته اتحاديه ملي محصولات كشاورزي ايران، پياز تا يك ماه پيش سه كيلو حداكثر 300 تومان قيمت داشت، اما هم‌اكنون به هر كيلو حدود هزار تومان رسيده است. براساس آمار دفاتر (سازمان خوار بار ملل متحد) ايران از نظر توليد پياز رتبه ششم را به خود اختصاص داده است و كشور سالانه دو ميليون و 700 هزار تن پياز توليد مي‌كند كه البته از اين ميزان 720 هزار تن آن مازاد بر مصرف است.
براساس برآورد اتحاديه، قيمت تمام‌شده توليد هر كيلو پياز حدود 300 تومان است، حال آن‌كه كشاورزان اين پياز را حداكثر به قيمت صد تومان و در بسياري موارد كمتر از اين رقم به واسطه‌ها مي‌فروشند و روشن است كه اين قيمت با بهاي هزار توماني پياز در ميوه‌فروشي‌ها چقدر تفاوت دارد و چه كساني بهره دسترنج كشاورزان را مي‌برند.
با اين حال اين تمام مشكل نيست، چرا كه در بسياري فصول سال، توليد پياز آنقدر زياد مي‌شود كه خريداري براي آن پيدا نمي‌شود و كشاورزان مجبورند محصول توليدي خود را در مزرعه يا كنار رودخانه‌ها يا بيابان رها كنند.
سيدرضا نوراني، رييس اتحاديه ملي محصولات كشاورزي ايران در گفت‌وگو با خبرنگار ما رقم پيازهاي دور ريخته شده و مازاد بر مصرف تا يك ماه گذشته را حدود 4000 تن اعلام مي‌كند و مي‌گويد: چون توليد پياز در يك فصل از حد مصرف بيشتر مي‌شود و برنامه‌اي مدون براي ذخيره يا صادرات آن وجود ندارد لذا در آن فصل كشاورز با ارزان‌فروشي بيش از حد يا دور ريختن محصولش بشدت ضرر مي‌كند و فصل بعد سراغ كشت پياز نمي‌رود لذا در فصل بعد عرضه پياز به بازار كم شده، قيمت‌ها بالا رفته و مردم ضرر مي‌كنند.
اين چرخه كه در سيب‌زميني هم وجود دارد، ناشي از بي‌تدبيري مسوولان براي عدم سرمايه‌گذاري در احداث انبارهاي مخصوص، عدم ايجاد تسهيلات براي صادرات، عدم اطلاع‌رساني و فعاليت‌هاي ترويجي به كشاورزان براي رعايت الگوي كشت مناسب فصل، عدم حمايت مالي از كشاورزان و سرانجام وجود سيستم توزيع نامناسب و چرخه ناسالم و پرواسطه مزرعه تا مغازه است.
تكرار ماجرا در سيبزمينيفائو مي‌گويد ايران يازدهمين توليدكننده سيب‌زميني جهان است. ايران در فصول مختلف در مجموع پنج ميليون تن سيب‌زميني توليد مي‌كند كه 400 هزار تن آن مازاد بر مصرف كشور است.
با اين حال حسن محمدي رييس اتحاديه سيب‌زميني‌كاران اواسط مرداد جاري اعلام كرد: صد هزار تن سيب‌زميني توليدي كشور دور ريخته شده و باعث آلودگي‌ها و مشكلات زيست‌محيطي مختلف شده است.
به گفته نوراني، 15 هزار تن سيب‌زميني همدان، 20 هزار تن سيب‌زميني كردستان، 7000 تن سيب‌زميني فارس، 6000 تن سيب‌زميني اصفهان و بقيه آن سيب‌زميني توليدي در گرگان و ساير نقاط كشور دور ريخته شده است.
به گفته اين مقام صنفي، توليد هر كيلو سيب‌زميني 600 تومان هزينه دارد، اما قيمت خريد آن از كشاورزان از نيمي از اين رقم هم كمتر است. با اين حال قيمت آن در بازار هر كيلو حدود 800 تومان است.
رئيس اتحاديه ملي محصولات كشاورزي ايران درباره وضع توليد و بازار سيب‌زميني مي‌گويد: مشكل در بازار سيب‌زميني فعلا كمتر است و تمركز اصلي روي بازار پياز است، اما همين محصول هم اگر مديريت نشود، بزودي نوبت رشد قيمت آن خواهد رسيد.
وي افزود: توليد سيب‌زميني و پياز در كشور به طور دائمي و چهار فصل است. به طوري كه از اسفند سال قبل محصول سيب‌زميني استان‌هاي جنوبي كشور كشت و در فروردين به بازار مي‌آيد و به همين ترتيب تا پايان سال به ترتيب محصول سيب‌زميني ساير نقاط مانند گرگان، فارس، همدان، اردبيل، دماوند و ... به بازار مي‌آيد لذا مديريت توليد و بازار سيب‌زميني و پياز هميشگي است و غفلت از اين مديريت در فصل باعث مشكل در ساير فصول مي‌شود.
نوراني اظهارداشت: نوع اين مشكل هم طوري است كه به طور فصلي هم به كشاورز و هم به مردم آسيب مي‌رساند؛ كشاورز از طريق ارزان فروختن يا نابود كردن محصولش و مصرف‌كننده از طريق گران خريدن مداوم اين محصولات.
وي تصريح كرد: علت اصلي اين امر نيز بي‌تدبيري است و راه‌حل آن در احداث سردخانه براي ذخيره كردن مازاد توليد در فصول پررونق و عرضه در فصول كم‌رونق است. از سوي ديگر بايد كشاورزان را نسبت به بازار محصولي كه مي‌كارند، مطلع كرد.
نوراني گفت: اگر وضع به همين منوال ادامه يابد، ممكن است بسياري از كشاورزان رغبت لازم را براي توليد پياز و سيب‌زميني از دست بدهند و توليد آنها در كشور دچار ركود شود، لذا براي جلوگيري از سكته‌هاي قيمتي كه در راه است، بايد زودتر فكري كرد.