اختلال وسواس به دو صورت فكري و عملي است و در تمام سنين رخ مي دهد اما در
سنين جواني كمي شايع تر است. درمان اين ناهنجاري اگر زود تشخيص داده شود،
مي توان به خوبي با تركيبي از روان درماني (به ويژه رفتار درماني) و دارو
درماني معالجه كرد.
وسواس يكي از شايع ترين و آزاردهنده ترين اختلالاتي است كه از دسته اختلالات اضطرابي بوده و مشخصه اصلي آن اضطراب است.
اگرچه
در ابتدا، شيوع وسواس نادر تصور مي شد اما امروزه براساس اطلاعات راهنماي
تشخيص اختلال هاي رواني ميزان شيوع اين اختلال در طول زندگي 2/5 درصد و در
يك سال 1/5 تا 2/1 درصد برآورد شده است.
ويژگي هاي اصلي اختلال
وسواس فكري و عملي عبارت است از رفتارهاي فكري و عملي برگشت پذير كه به
دليل شديد بودن وقت گير هستند يا منجر به پريشاني آشكار يا اختلالات عمده
مي شوند.
وسواس هاي عملي شامل رفتارهاي تكراري يا اعمال ذهني تكراري
هستند كه هدف آنها پيشگيري يا كاهش اضطراب و پريشاني و به دست آوردن لذت
يا رضايت است.
مثلا افراد مبتلا به وسواس هاي فكري در مورد آلوده
شدن، ممكن است پريشاني ذهني را با شستن دست ها تا حدي كه پوستشان زخم شود
كاهش دهند و در اينجا مي توان به آزاردهندگي و وقت گير بودن اين نوع اختلال
پي برد.
فرد داراي وسواس هاي فكري مي كوشد افكار را با وسواس عملي
خنثي كند، براي نمونه فردي كه گرفتار ترديد راجع به خاموش كردن اجاق گاز مي
شود با بازبيني هاي مكرر براي اطمينان از خاموش بودن آن ترديدها را خنثي
مي كند.
توصیه به فرد وسواسی
فرد مبتلا مي تواند به روانپزشك
مراجعه كند و با مصرف دارو وسواس را تخفيف دهد، يا با انجام تمرينات و
راهكارهاي مربوط به درمان رفتاري به ريشه كن كردن وسواس بپردازد و يا هم از
درمان هاي دارويي و هم از درمان هاي رفتاري همزمان استفاده كند.
به
افرادي كه داراي وسواس هستند توصيه مي شود به روانپزشك و روانشناس مراجعه و
درصدد حل مشكل خود برآيند نگراني ها، ترديدها و باورهاي خرافي كه معمولا
در زندگي روزمره شايع هستند اگر جنبه افراطي و شديد به خود بگيرند وسواس
ناميده مي شوند. migna.ir مثلا يك فرد در هنگام شست وشوي دست يا بدن يا
بازرسي و چك كردن، به صورت خيلي زياد و شديد دست به اين عمل مي زند كه در
مواقع وجود مانع، فرد دچار اضطراب و استرس مي شود.
توصيه به خانواده ها
-
استرس و موارد بحران وضعيت بيمار را بدتر كرده و احتمال عود را افزايش مي
دهد لذا به رغم ايجاد مشكلات و آشفتگي در خانواده به واسطه اين بيماري در
منزل سعي كنند فضاي با آرامشي برقرار باشد.
- بيمار نياز به درك خود از طرف ديگران دارد لذا پايين آوردن انتظارات به طور موقت، مهربان و شكيبا بودن كمك كننده خواهد بود.
-
بدانيد بيمار براي رفع اضطراب خود دست به اعمال وسواس گونه مي زند و هيچ
كس به اندازه خود او از رفتارهايش متنفر نيست. لذا از قضاوت يا مسخره كردن
اعمال او حذر كنند.
- شما درگير رفتارهاي وسواس گونه بيمار نشويد
اما حد و حدود اين اعمال بايد به روشني مشخص شده و فرد وسواسي طبق همان
محدوديت ها و قواعد عمل كند.
- به بيمار جهت ترك اعمال خود فشار وارد نكنيد.
-
حركات رفتاري كه براي بيمار بسيار سخت است و قادر به انجام آن نيست به
صورت آهسته و در درازمدت تغيير دهيد و هميشه تغييرات را به بيمار گوشزد
كنيد.
- بايد مواظب اعتماد به نفس بيمار باشيد، به جاي او تصميم نگيريد ولي در تصميم گيري او را كمك كنيد.
- فعاليت هاي روزانه دويدن، شنا و ورزش هاي گوناگون كه باعث صرف انرژي مي شود را زياد كنيد.
- تلاش موفقيت آميز فرد براي موفقيت در برابر وسواس را مورد تشويق قرار دهيد.